…από «Θεσσαλονικείς Επιστολή»

«Το δίκαιο να ρέει όπως το νερό και η δικαιοσύνη όπως ένα εσαεί ανεξάντλητο ρυάκι!»

(Προφήτης Αμώς, 5:24)

Με την παρούσα επιστολή απευθυνόμαστε σε εκείνους που συμμετέχουν στη Σύνοδο (Kirchentag) της Ευαγγελικής Εκκλησίας 2015 στη Στουτγκάρδη και σε εκείνους που ανησυχούν για την οικονομική κρίση και τις καταστροφικές της επιπτώσεις σε ευρύ τμήμα του ελληνικού πληθυσμού.

Αναζητούμε τον διάλογο, για να αντιμετωπίσουμε από κοινού την προπαγάνδα και τις προσβολές ενάντια στους ανθρώπους στη χώρα μας και στη νεοεκλεγείσα κυβέρνηση. Επιθυμούμε η ενημέρωση σχετικά με την Ελλάδα και η πολιτική να είναι προσανατολισμένες στη δικαιοσύνη και το δημόσιο συμφέρον.

«Δεν αντέχουμε άλλο!»...Ο απελπισμένος ελληνικός λαός άρθρωσε κατά πλειοψηφία στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 ένα κατηγορηματικό ΟΧΙ στην πολιτική των κυβερνώντων και στις επιταγές του ΔΝΤ, των τραπεζών και των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. Ο κυβερνητικός συνασπισμός απολαμβάνει μέχρι σήμερα ασυνήθιστα ευρεία λαϊκή υποστήριξη.

«Μπορεί κανείς όντως να εμπιστευτεί τη νέα και άπειρη αυτή αριστερή κυβέρνηση;» μας ρωτούν διαρκώς. «Τι συνέβη εκεί στην Ελλάδα, ώστε να επέλθει μία τέτοια ανθρωπιστική κρίση;» Θα θέλαμε να διατυπώσουμε κάποια σχόλια πάνω σ’ αυτό.

Θεωρούμε δεδομένο ότι η παρούσα κρίση αποτελεί συνέπεια ενός παγκόσμιου σκληρού καπιταλισμού, βασική αρχή του οποίου αποτελεί η επιδίωξη του κέρδους και η εκμετάλλευση του ανθρώπου και της δημιουργίας.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα, το δημόσιο συμφέρον, η διατήρηση της δημιουργίας και της ειρήνης δεν ανήκουν σε αυτήν τη θεώρηση των πραγμάτων.

Ο καπιταλισμός αποτελεί ένα ανήθικο οικονομικό σύστημα που λειτουργεί εις βάρος του ανθρώπου, της φύσης, της κοινωνίας και του κράτους, ένα σύστημα, που ευνοεί την αύξηση της βίας.

1) Η κατάσταση στις Εκκλησίες: Η Ιστορία της χώρας μας έχει δεχτεί πολλούς κλυδωνισμούς από την ίδρυση του εθνικού κράτους το 1830. Ο ρόλος της επιρροής των μεγάλων δυνάμεων υπήρξε πάντοτε σημαντικός. Ο λαός σφυρηλατήθηκε με τις αρχές του έθνους, της ορθοδοξίας και του ενός και μοναδικού πολιτισμού. Το να είναι κανείς Ελληνας ήταν μέχρι πρότινος συνώνυμο του να είναι ορθόδοξος. Από τη δεκαετία του ενενήντα η κοινωνία μας έγινε πιο ανοικτή και πλουραλιστική, πράγμα στο οποίο συνέβαλαν μεταξύ άλλων η μετανάστευση και η ενημέρωση.

Η κυβέρνηση και ο ορθόδοξος αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ενεργούν σε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού απέναντι στις προκλήσεις της οικονομικής κρίσης. Καταβάλλονται προσπάθειες για νέα ρύθμιση των σχέσεων κράτους και Εκκλησίας, βασισμένης σε δημοκρατικά κριτήρια, καθώς και για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων.

Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος επιβεβαίωσε την πρόθεσή του να συμβάλει στη μείωση του χρέους με οικονομικούς πόρους της Εκκλησίας. Οι ορθόδοξες εκκλησίες, καθώς και άλλοι φορείς της κοινωνίας των πολιτών, έχουν σημαντική συμβολή στα συσσίτια, με έντονη εθελοντική δράση και δωρεές.

«Δεν μπορούμε να αντέξουμε άλλη μείωση των συντάξεων!» δήλωσε ο μητροπολίτης Βαρνάβας. Στις ενορίες του, σε ένα κοινωνικά ευάλωτο προάστιο της Θεσσαλονίκης, παρέχεται καθημερινά τροφή σε πάνω από 7.000 άτομα.

Οι εκκλησίες των μειονοτήτων δεν μπορούν πλέον να πληρώσουν τις συντάξεις των ιερέων και τα τρέχοντα έξοδά τους. Και εκείνες οργανώνουν συσσίτια και δράσεις για τους πρόσφυγες.

Μαζί με ανθρώπους από τον χώρο της θεολογίας με χριστιανική δράση, απαιτούμε άμεσα από όλες τις εκκλησίες να «ακινητοποιήσουν τον τροχό» (Bonhoeffer), να βάλουν ένα φρένο στη σημερινή κατάσταση.

Πέρα από τη φιλανθρωπική τους δράση, πέρα από τη «φροντίδα για τα θύματα που καταπάτησε ο τροχός», οι εκκλησίες πρέπει να ανακαλύψουν εκ νέου το προφητικό τους καθήκον και, όπως οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, να ασκήσουν έντονη κριτική στις άδικες πρακτικές των ισχυρών προς το συμφέρον λίγων.

Οι άνθρωποι του Χριστού ανήκουν στο πλευρό όσων υποφέρουν και υφίστανται εκμετάλλευση!

2) Η ναζιστική κατοχή στην Ελλάδα: Η ταραγμένη Ιστορία της χώρας μας περιλαμβάνει και τη βίαιη κατοχή, λεηλασία και καταστροφή της από τους ναζί, που διήρκεσε τριάμισι χρόνια.

Οι πληγές εκείνης της εποχής δεν επουλώθηκαν ποτέ και παραμένουν ανοιχτές. Το βασικό πρόβλημα όμως είναι ότι εδώ και δεκαετίες δεν τους δίνεται η δέουσα προσοχή.

Στη Γερμανία υπάρχει ελάχιστη ενημέρωση για τις αμέτρητες φρικαλεότητες της Βέρμαχτ και των μονάδων των SS σε ολόκληρη τη χώρα. Οι δε γερμανικές κυβερνήσεις έχουν αποφύγει επιτυχώς μέχρι σήμερα να δώσουν λύση στο ζήτημα «χρέη από αποζημιώσεις και πολεμικά δάνεια», με διπλωματικά κόλπα και αποκλεισμό του μικρού τους εταίρου, της Ελλάδας.

Πολλοί εδώ βρίσκουν ανακούφιση στο γεγονός ότι ένας γερμανός ιστορικός, ο καθηγητής Χάγκεν Φλάισερ, έχει χαρακτηρίσει δημοσίως την τακτική των γερμανικών κυβερνήσεων ως ανήθικη.

Η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης αγωνίζεται από κοινού με το «Τρένο της Μνήμης», έτσι ώστε η Γερμανική Εταιρεία Σιδηροδρόμων «Deutsche Bahn AG», διάδοχος της Κρατικής Γερμανικής Εταιρείας Σιδηροδρόμων «Deutsche Reichsbahn», να καταβάλει αποζημίωση για το κόστος των εισιτηρίων με προορισμό τα στρατόπεδα εξολόθρευσης, τα οποία είχαν πληρώσει οι ίδιοι οι 46.000 Εβραίοι.

Υποστηρίζουμε απόλυτα το αίτημα αυτό.

Βλέπουμε πρωτοβουλίες από τη Γερμανία, που υποστηρίζουν ενεργά και με ζήλο τη συμφιλίωση και την επούλωση των παλιών πληγών. Καταγγέλλουμε, ωστόσο, τη γερμανική κυβέρνηση, λόγω του ότι συνεχίζει στοχευμένα να αποφεύγει την ηθική και νομική αποκατάσταση.

Ασκούμε κριτική στο γεγονός ότι ο πρόεδρος της Γερμανίας Γιοάχιμ Γκάουκ κάνει λόγο για επανόρθωση, η καγκελάριος επιδοκιμάζει αόριστα και εν τέλει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος αναφέρεται ξανά στους περιορισμούς που θέτει το μέτρο της μη δεσμευτικότητας.

Η μεταχείριση αυτή είναι οδυνηρή, ειδικά για όσους έχουν βιώσει οι ίδιοι τις φρικαλεότητες στις οικογένειες τους! Η παρεμπόδιση αποκατάστασης δηλητηριάζει το κλίμα μεταξύ των ανθρώπων των χωρών μας.

Η νέα κυβέρνηση είναι η πρώτη που άνοιξε δημόσιο διάλογο για το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων, μεταξύ άλλων και σε μία κοινοβουλευτική επιτροπή, και προτίθεται να θέσει επιτέλους επί τάπητος τα ιστορικά γεγονότα.

Είμαστε κι εμείς υπέρ της αρμονικής διευθέτησης και της σαφούς νομικής αποκατάστασης του ζητήματος που έχει τεθεί μεταξύ των δύο χωρών μας. Ζητούμε ιδιαίτερα από την ηγεσία των Εκκλησιών στη Γερμανία, να στηρίξει τα αιτήματα μας.

3) Το χρέος της Ελλάδας: Θεωρούμε αλαζονικό και ανάρμοστο το δηκτικό ύφος με το οποίο γίνεται αναφορά στο υψηλό χρέος της χώρας μας στον χώρο της πολιτικής και στα μέσα ενημέρωσης.

Πρέπει να σταματήσει να υπονοείται προς τον γερμανικό λαό ότι υπεύθυνοι για το χρέος της Ελλάδας είναι μόνο οι Ελληνες πολίτες που επιβίωναν επί μακρόν μέσω διασυνδέσεων.

Πράγματι, πολλοί εδώ ζούσαν με δάνεια, κέρδη από το χρηματιστήριο και επιχορηγήσεις, ενώ άλλοι είχαν παρασυρθεί από τον καταναλωτισμό. Ωστόσο, κάτι τέτοιο αφ’ ενός δεν ισχύει για τους απλούς πολίτες και επομένως για την πλειονότητα του πληθυσμού.

Αφ’ ετέρου, αυτή ακριβώς η τάση αποτελεί συνέπεια του κρατούντος οικονομικού συστήματος και της αναπτυξιακής εμμονής που το διέπει.

Βλέπουμε, πως η πανταχού παρούσα πολιτική λιτότητας με το ενιαίο ευρώ, παράγει πλεόνασμα εξαγωγών σε λίγα πλούσια κράτη και χρέη για τα φτωχά κράτη του ευρωπαϊκού νότου.

Ετσι δημιουργείται μία διαρκώς αυξανόμενη ανισότητα μεταξύ των μεμονωμένων χωρών και των ανθρώπων. Στην Ελλάδα η πολιτική αυτή οδήγησε ανθρώπους σε ακραία φτώχεια (2014: 11%), κάτω από το όριο της φτώχειας (34%) και στην ανεργία (27%), ενώ 700.000 μαθητές υποφέρουν από υποσιτισμό και το 60% των νέων φυτοζωεί χωρίς εργασία και ευκαιρίες.

Σημειώθηκαν πάνω από 6.000 αυτοκτονίες λόγω υψηλών χρεών. Οι γιατροί των κρατικών νοσοκομείων βγαίνουν στους δρόμους, γιατί δεν μπορούν πλέον να εγγυηθούν την περίθαλψη των ασθενών.

Παντού σημειώνονται ελλείψεις προσωπικού, υπάρχουν ελλείψεις μέχρι και στα βασικότερα αγαθά, όπως είναι επίδεσμοι, προϊόντα υγιεινής ή κλινοσκεπάσματα.

Αυτές τις μέρες συλλέγονται με κόπο τα τελευταία κρατικά αποθέματα εκτάκτου ανάγκης, τα αποθέματα των συνταξιοδοτικών ταμείων και των δήμων, όχι για να καλυφθούν οι προαναφερθείσες βασικές ανάγκες, αλλά για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας απέναντι στο ΔΝΤ και τις τράπεζες!

Απελευθερώστε τους ανθρώπους στη Γερμανία από τον εκτεταμένο φόβο ότι θα χρηματοδοτήσουν με τους φόρους τους το ελληνικό χρέος!

Εξηγήστε τους ότι η Γερμανία έχει επωφεληθεί υπερβολικά και επί μακρόν και από τα χρέη των άλλων και τα πλεονάσματα των εξαγωγών της! Πόσοι τόκοι έχουν ήδη καταβληθεί στη Γερμανία από τα πολυάριθμα υπερχρεωμένα κράτη;

Αν οι Γερμανοί έπρεπε να έχουν πληρώσει κάτι με τους φόρους τους, είναι τα πακέτα δισεκατομμυρίων που οι πολιτικοί τους πρόθυμα παρέδωσαν στις τράπεζες, οι οποίες μέσω της κερδοσκοπίας δημιούργησαν χρέη.

Στηρίζουμε των έλεγχο του δημοσίου χρέους, όπως διεξάγεται τώρα από την Επιτροπή Αλήθειας του ελληνικού Κοινοβουλίου. Είμαστε υπέρ της διοργάνωσης ενός διεθνούς συνεδρίου για το χρέος της Ελλάδας, παρόμοιου με τη συμφωνία του Λονδίνου του 1953, κατά την οποία η Γερμανία απαλλάχτηκε από μεγάλο μέρος των χρεών της.

Η Ελλάδα υπέγραψε την εν λόγω συμφωνία, συμβάλλοντας έτσι στην ελάφρυνση του χρέους της Γερμανίας. Ολα τα μέρη της συμφωνίας κατέστησαν δυνατή μία νέα αρχή για την ολοσχερώς κατεστραμμένη Γερμανία.

4) Κίνδυνος της άκρας δεξιάς και του φασισμού: Μία πολιτική ανισότητας αποτελεί πρόσφορο έδαφος για τον εθνικισμό και τον φασισμό. Στη Γερμανία ακούμε για μεγάλες διαδηλώσεις ενάντια στο Ισλάμ, τους ξένους και τους πρόσφυγες.

Εδώ υπάρχουν έντονες ανησυχίες για την άνοδο του φασιστικού κόμματος, που κατέχει την τρίτη θέση στο ελληνικό Κοινοβούλιο και έχει υποστηρικτές στους κόλπους της αστυνομίας, του στρατού αλλά και της ορθόδοξης εκκλησίας.

Από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, το κίνημα αυτό, που συνεργάστηκε με τους ναζί, αναδιαρθρώνει συστηματικά τις δομές του, που έτυχαν και κρατικής υποστήριξης κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του 1967-74, ενώ συνεχίζει να διατηρεί επαφές με φασιστικές δυνάμεις στη Γερμανία.

Πρέπει, επομένως, να ξεσκεπάσουμε και να αντισταθούμε με προσοχή και αποφασιστικότητα σε όλες τις αντίθετες προς τη δημοκρατία μηχανορραφίες και να απαιτούμε διαρκώς ένα δημοκρατικό πολιτισμό και τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας όλων.

Αυτή τη στιγμή το φασιστικό κόμμα αντιμετωπίζει τη δικαιοσύνη με την κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης. Προειδοποιούμε ότι το εν λόγω κόμμα σε περίπτωση ενδεχόμενης κατάρρευσης του κράτους μας θα εκμεταλλευτεί τη δυσαρέσκεια του λαού και θα υποκινήσει βίαια ξεσπάσματα και έκτροπα.

Η κατάσταση θα μπορούσε να βγει εκτός ελέγχου και να θέσει σε κίνδυνο τη δημοκρατία σε ολόκληρη την Ευρώπη. Εχει τονιστεί επανειλημμένα το γεγονός ότι η γεωγραφική θέση της Ελλάδας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη. Είμαστε υπέρ μίας πλουραλιστικής και ειρηνικής κοινωνίας!

5) «Αριστερή κυβέρνηση» και δημοκρατία: Η νέα κυβέρνηση θα μπορέσει να προωθήσει επιτυχώς μία δίκαιη και αλληλέγγυα κοινωνία στην Ελλάδα μόνο με την ενεργό συμμετοχή και υποστήριξη των πολιτών και τη διαρκή ανατροφοδότηση από την πλευρά τους.

Τα ουσιώδη μέτρα, που έλαβε η νέα κυβέρνηση τις πρώτες εβδομάδες της ύπαρξής της, είχαν ως στόχο τη διασφάλιση της κοινωνικής επιβίωσης και την ανακούφιση όσων βρίσκονταν σε δεινή κατάσταση.

Μία κυβέρνηση, που θα ενεργούσε με βάση θεμελιώδεις χριστιανικές αρχές, όπως η αγάπη προς τον πλησίον, δεν θα είχε δράσει διαφορετικά. Βλέπουμε, ωστόσο, πως οι χρηματοδότες, η Ε.Ε. και το ΔΝΤ, αυξάνουν όλο και περισσότερο την ήδη δυσβάσταχτη πίεση προς την κυβέρνηση και την κοινωνία, με σκοπό να συνεχίσουν την αποτυχημένη πολιτική της τρόικας με νέες μειώσεις συντάξεων, νέες αυξήσεις του ΦΠΑ και περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο ματαιώνονται οι προσπάθειες για κοινωνική δικαιοσύνη και καταπατάται το τρυφερό φυτώριο της ελπίδας για δημοκρατική πορεία.

Στη χώρα μας μία αριστερή κυβέρνηση δεν είναι ύποπτη εκ των προτέρων. Πάντοτε υπήρχαν επαφές μεταξύ αριστερών, κομμουνιστών και σοσιαλιστών αφ’ ενός και χριστιανών αφ’ ετέρου.

Ιερείς πολέμησαν στο πλευρό της αντίστασης ενάντια στη ναζιστική κατοχή. Ιερείς, θεολόγοι και χριστιανοί έχουν υποστηρίξει ανοιχτά έναν κομμουνισμό ή σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο.

Ακόμα και αν εκπρόσωποι της ορθόδοξης εκκλησίας συνθηκολόγησαν συχνά με δυνάμεις του δεξιού κατεστημένου, υπάρχουν στους κόλπους της άνθρωποι με δημοκρατική και σοσιαλιστική συνείδηση. Η Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης διοργάνωσε τον Ιανουάριο του 2013 ένα μεγάλο συνέδριο με θέμα: «Εκκλησία και Αριστερά».

Στο συνέδριο αυτό συμμετείχαν σχεδόν τα μισά μέλη της Ιεράς Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Το σύνθημα «η καπιταλιστική πολιτική σκοτώνει» (*) αποτελεί σημείο επαφής για χριστιανικές πρωτοβουλίες και πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών.

Είναι δική μας υπόθεση η υποστήριξη των πρωτοβουλιών αυτών και η προώθηση της δικτύωσής τους πέρα από τα σύνορά μας. Γι’ αυτό σας αποστέλλουμε την επιστολή μας.

Σας παρακαλούμε θερμά να λάβετε υπόψη και να σκεφτείτε τα σχόλια και τα αιτήματά μας στις ενορίες, τις συνόδους, τις επιτροπές και τις ακαδημίες σας! Θα χαρούμε να σας δούμε και στην Ελλάδα!

Ας συνεργαστούμε για μία αλληλέγγυα Ευρώπη, για μία Ευρώπη που θέτει τον άνθρωπο στο κέντρο!

καθ. Μιλτιάδης Κωσταντίνου, καθ. Δήμητρα Κούκουρα, Dorothee Vakalis-Fölster συνταξιούχος ιερέας,   Αναστασία Γκίτση M.Th., δρ Φώτιος Διαμαντίς,  καθ. π. Ιωάννης Σκιαδαρέσης,  καθ. Παναγιώτης Υφαντής, δρ Πέτρος Παναγιωτόπουλος 

Επικοινωνία: [email protected]

*Βλέπε τα κείμενα του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών της Γενεύης, όπως «Οι οικονομίες στην υπηρεσία της ζωής», «Προσκύνημα της Δικαιοσύνης και της Ειρήνης», όπως και την αποστολική παραίνεση «Χαρά του Ευαγγελίου» (Evangelii Gaudium) του Πάπα Φραγκίσκου και τις λιγότερο γνωστές, εντυπωσιακές εκθέσεις για την Ελλάδα του εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ Cephas Lumina, ενός ανεξάρτητου εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ για τον αντίκτυπο του εξωτερικού δημόσιου χρέους στον πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Δήλωση της σύνταξης της FaktenCheck:HELLAS (FCH)

«Χαιρόμαστε ιδιαιτέρως, που έχουμε τη δυνατότητα να δημοσιεύσουμε στην εφημερίδα μας την κοινή αυτή οικουμενική επιστολή εκπροσώπων διάφορων Εκκλησιών της Ελλάδας. Σε αυτούς περιλαμβάνονται καθηγητές, μία ποιήτρια, δύο ιερείς και εκπρόσωποι στον Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών.

Οι εν λόγω εκπρόσωποι απευθύνθηκαν με την επιστολή τους στην Ημέρα Ευαγγελικής Εκκλησίας, που έλαβε χώρα στη Στουτγκάρδη από τις 3 έως τις 6 Ιουνίου 2015 με πάνω από εκατό χιλιάδες επισκέπτες.

Ας ανοίξει η επιστολή αυτή τον δρόμο για έναν νέο διάλογο»