Ηταν πριν από 25 χρόνια (1994), όταν η Λίντα Αλμα (1926-1999), η γνωστή χορεύτρια και σύζυγος του Μάνου Κατράκη (1908-1984 –οπότε φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από τον θάνατο της πρώτης και 35 από τον θάνατο του δεύτερου), σε συμφωνία με τον τότε δήμαρχο Πειραιά Στέλιο Λογοθέτη, αποφάσισαν την παράδοση του πλούσιου (σε περιεχόμενο και ποσότητα) αρχείου Κατράκη για τη δημιουργία ενός μουσείου. Ούτε όμως τότε, ούτε στα χρόνια που ακολούθησαν, παρά τις πιέσεις (και από το καλλιτεχνικό της «Ελευθεροτυπίας»), έγινε κάτι.
Προσωρινά
Και μόλις πριν από πέντε χρόνια (2014) ξεκίνησε, σε συνεργασία με το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, η προσπάθεια για την καταγραφή, τεκμηρίωση και ψηφιοποίηση του αρχείου με σκοπό την αξιοποίησή του. Επόμενο βήμα, η έκθεση που εγκαινιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά (Φίλωνος 29). «Βέβαια είναι ένα μέρος μόνο από το υλικό που μου παρέδωσε η Λίντα Αλμα μετά τον θάνατο του αείμνηστου Μάνου. Αλλά πιστεύω ότι είναι μια καλή αρχή… Μου έφυγε ένα βάρος» επισημαίνει ο πρώην δήμαρχος Στέλιος Λογοθέτης.
Επειδή επισκέφτηκα την έκθεση, να προσθέσω ότι πρόκειται κυρίως για μεγεθυσμένες φωτογραφίες από την όλη καλλιτεχνική και προσωπική διαδρομή του Κατράκη, η οποία ξεκινά από τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια (μέχρι και ποδοσφαιριστής ήταν), τη στρατιωτική θητεία, την εξορία, τους ρόλους που ερμήνευε, τη δημιουργία του Ελληνικού Λαϊκού Θεάτρου με τις πολυπρόσωπες παραστάσεις, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που έδωσε στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
Η έκθεση θα διαρκέσει ώς το τέλος Οκτωβρίου –που συμπίπτει (τυχαία άραγε;) με την προεκλογική και εκλογική περίοδο. (Κι επειδή άκουσα ότι θα γίνονται κι οργανωμένες επισκέψεις με μαθητές, αναρωτιέμαι πώς αφού τα σχολεία θα είναι κλειστά;) Στη συνέχεια θα αποθηκευτεί –άγνωστο για πόσο και για τι. Θέλω να πω ότι η ψηφιοποίηση και η έκθεση είναι θετικές ενέργειες, οι οποίες όμως έχουν ελάχιστη σχέση με την επιθυμία της Λίντας Αλμα για μια μόνιμη έκθεση, ένα είδος μουσείου για τον μεγάλο θεατράνθρωπο, που αντιπροσωπεύει κι ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του νεοελληνικού θεάτρου.
Ο Λιβαθινός
Η έκθεση συνοδεύεται από ένα καλαίσθητο φυλλάδιο, με κείμενα και φωτογραφίες, απ’ όπου κυρίως αντλώ τα στοιχεία για το παρόν κείμενο: η συλλογή (απ’ όπου προέρχεται η έκθεση) περιλαμβάνει περί τα 7.000 αντικείμενα (για την ακρίβεια 6.731 τεκμήρια –σκηνικά, κοστούμια, φωτογραφίες, προγράμματα, βιβλία, σκηνογραφικές σημειώσεις, επιστολές και άλλα). Γράφει ο νυν και υποψήφιος δήμαρχος Πειραιά Γιάννης Π. Μώραλης: «Ο θησαυρός αυτός αποτελεί μια πάγια παρακαταθήκη πολιτισμού και παιδείας που ωφελεί όχι μόνο τον Πειραιά, αλλά απευθύνεται και σε όλη την ελληνική κοινωνία. Είναι τα πολύτιμα κτερίσματα που καθιστούν την πόλη μας σημείο αναφοράς στην ελληνική επικράτεια του πολιτισμού».
Και ο Στάθης Λιβαθινός, καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, που συνεργάστηκε στην οργάνωση της έκθεσης, ο οποίος συμβαίνει να είναι και συγγενής του Κατράκη: «Πρέπει να πέρασαν περίπου 30 χρόνια από τότε που η Λίντα Αλμα-Κατράκη, σύντροφος και μετέπειτα σύζυγος του Μάνου Κατράκη, και η Σούλα Λιβαθινού, μητέρα μου και ανιψιά του, παρέδωσαν στον Δήμο Πειραιά όλο το αρχείο του. Ενα αρχείο που το συντηρούσαμε απ’ το θάνατό του το 1984 σε μια παλιά αποθήκη κάπου στη Νέα Σμύρνη. Φωτογραφίες, κειμήλια, έργα, κοστούμια, θεατρικά αντικείμενα από παλιές παραστάσεις, ένας ολόκληρος κόσμος από σπουδαίες θεατρικές στιγμές και μνήμες, που παρέμενε στοιβαγμένος και βουβός περιμένοντας υπομονετικά τη στιγμή του».
Στη συλλογή και σ' ένα μέρος της έκθεσης περιλαμβάνεται και ο αγωνιστής Κατράκης, που εξορίστηκε για τις ιδέες του. Γράφει: «… Μ’ έστειλαν εξορία. Εκεί ολοκλήρωσα τον ιδεολογικό μου προσανατολισμό, γιατί συναναστράφηκα με σπουδαίους ανθρώπους, που όλη τους η ζωή ήταν αφιερωμένη στην ανθρωπιά, στην εντιμότητα, με θυσίες απέραντες…»
♦
Ας δούμε, μέρες που διανύουμε, μερικά προεκλογικά συν: Βλέπουμε από κοντά, ολοζώντανους, πολιτικούς και πολιτευόμενους με κάτι χαμόγελα να… Απολαμβάνουμε (ή, ανάλογα, θλιβόμαστε με) αυτούς που αλληλλοτρώγονται. Ρέει κάποιο χρήμα (από αυτό που μας έχουνε πάρει) και χαρά σ’ αυτούς που έχουν λαμβάνειν. Διαφημίσεις στα ΜΜΕ. Χρυσές δουλειές σε δημοσκόπους, τυπογραφικές, χαρτικές και άλλες παρεμφερείς δουλειές. Εκτακτα μεροκάματα σε μεροκαματιάρηδες. Και άλλο που δεν θέλουν τα παιδιά, που δεν έχουν σχολείο…
«Ζητείται ψεύτης», η σάτιρα του Δημήτρη Ψαθά (με έμφαση στα πολιτικά ψέματα), καρυκευμένη με χορό, μουσική και τραγούδια εποχής, τερμάτισε αισίως τις παραστάσεις της στο «Παλλάς». Παραμένοντας επίκαιρη, δηλώνει την αντοχή των έργων που εξακολουθούν να αιμοδοτούν τις θεατρικές σκηνές.
«… οι μέρες που πέρασαν χάρισαν σ’ αυτό τον ταλαίπωρο τόπο την ησυχία και τη σταθερότητα που χρειαζόταν…» Περιοδικό «Μοντέρνοι ρυθμοί», 10 Μαΐου 1967 -μόλις είκοσι μέρες μετά την «εθνοσωτήριο»- στη σελίδα «Από τον Μαστ με αγάπη», κοσμημένη με φωτογραφία του, ώστε να μην αμφιβάλλουν όσοι δεν αναγνώρισαν τον Νίκο Μαστοράκη. Αφιερωμένο εξαιρετικά στους συντελεστές της τηλεοπτικής εκπομπής που τον φιλοξένησαν, από τους ασυνήθιστους σε ατοπήματα τηλεθεατές τους.
Ενδιαφέρον για την ανάδειξη του κτήματος και της οικίας του Ιόλα, που αγόρασε ο Δήμος Αγίας Παρασκευής έδειξε σε επίσκεψή του, ξεναγούμενος από τον νυν και υποψήφιο δήμαρχο Γιάννη Σταθόπουλο, ο Κώστας Γαβράς, ο οποίος τον καιρό αυτό, όπως είναι γνωστό, γυρίζει τη νέα του ταινία. Ας ελπίσουμε ότι θα δούμε εκεί και κάτι από Γαβρά σε κάποια προσεχή εκδήλωση.
ΚΑΙ… Στων καιρών fake…
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας