Ο Γιώργος Νταλάρας αυτοβιογραφούμενος
Μια κάπως ανορθόδοξη, σε σχέση με αυτές που γνωρίζουμε, αυτοβιογραφία. Είναι ο Γιώργος Νταλάρας που απαντά και ο Θανάσης Λάλας που ερωτά, σ’ ένα διευρυμένο κατά Προυστ ερωτηματολόγιο. Τίτλος: «Γιώργος Νταλάρας… και το καλοκαίρι κρυώνω!» Και υπότιτλος: «Μισός αιώνας ελληνικό τραγούδι, 121 αυτοβιογραφικά διηγήματα διαλόγου, 121 μοναδικές φωτογραφικές αφηγήσεις, 18 προσωπικές λίστες», σε μια καλαίσθητη έκδοση (Αρμός).
Εκεί τα δύσκολα παιδικά βιώματα, ο απών-παρών πατέρας, η μάνα – κουράγιο, ο πρόωρα χαμένος αδελφός, οι άνθρωποι –Ελληνες και ξένοι– που τον βοήθησαν και θαυμάζει, φίλοι και συνάδελφοι, οι αγάπες του, η οικογένεια, τα «πιστεύω» του. Και πώς να χωρέσουν οι 409 σελίδες του βιβλίου σ’ ένα δημοσιογραφικό κείμενο, όπως το παρόν, για έναν καλλιτέχνη που δεσπόζει –με την τέχνη και την όλη προσφορά του – εδώ και μισό αιώνα... Αναγκαστικά μερικά ψήγματα. Γράφει προλογίζοντας ο Λάλας:
■ «Με κούραζε και συνεχίζει να με κουράζει, ακόμα περισσότερο τώρα, η κλασική, συνεχής χρονικά ροή της αφήγησης, τα πολυσέλιδα κεφάλαια και η προσπάθεια να πειστεί ο αναγνώστης ότι αυτή είναι η αληθινή ζωή του προσώπου».
Και περνάω σε μερικές από τις απαντήσεις του Γιώργου Νταλάρα:
■ «Ο πατέρας μου έφυγε από το σπίτι νωρίς, το ’52, όταν εγώ ήμουνα δυο χρονώ, κι έτσι με μεγάλωσε η μητέρα μου […] Αργότερα, όταν εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, γίναμε φίλοι. Κατάλαβα ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο που δεν μπορείς να τον παρεξηγήσεις. Πρέπει να τον αγαπάς και αν μπορείς να τον βοηθάς».
■ Οι δουλειές που έκανε, όντας ανήλικος: «Θα σας πω μερικές: Σε τυπογραφείο, σε μπακάλικο, σε κυτιοποιείο, σε ψιλικατζίδικο, σε χρυσοχοείο, σε καφενεία… σε συνεργείο αργότερα… Εν πάση περιπτώσει, έκανα πάρα πολλές δουλειές».
■ Αλλά παιδιόθεν η αγάπη του για τη μουσική, ξεκινώντας από μικρά γκρουπάκια: «Σε αυτό που έκατσα περισσότερο ήταν οι Crasy Boys. Παράλληλα έκανα και τις πρώτες μου ακροάσεις. Στην αρχή χωρίς επιτυχία, γιατί ήμουν πολύ μικρός και η φωνή μου πολύ ανώριμη, άγουρη».
■ Καθοριστικές στιγμές: «Πολλές θλιβερές και ευτυχείς. Οταν χωρίστηκα με τον μεγάλο μου αδελφό, όταν έφυγε για το Πεσταλότσι, στην Ελβετία. Μετά η γνωριμία μου με την Αννα, η γέννηση της κόρης μου, των εγγονών μου και άλλες. Οι συναυλίες για τους πρόσφυγες στις σκηνές στην Κύπρο το ’74, στα ερείπια της Ιμβρου, η γνωριμία μου με τον Κουγιουμτζή, με τον Θεοδωράκη, τον Τσιτσάνη, με τον Καλδάρα, με τον Λοΐζο, τον Λευτέρη Παπαδόπουλο και τόσους άλλους... Αυτό είναι το πάνθεον των ανθρώπων που με προίκισαν με τα τραγούδια τους σαν πατεράδες […] Στην παιδική μου ηλικία οφείλω τα πάντα ή σχεδόν όλα. Γιατί αυτό που είμαι σήμερα το οφείλω και στην Αννα. Μπήκε στη ζωή μου για να μείνει» (όπως και ο ίδιος –ευρύτερα– θα πρόσθετα).
■ «Ο Καζαντζίδης είναι το Ααααλφα μας και ο Μπιθικώτσης το Ωωωωμέγα μας!»
Περί κριτικής
■ «Μ’ αρέσει να μ’ επαινούν, για κάτι καλό, αλλά μ’ αρέσει πολύ και να με κρίνουν. Δεν ανέχομαι όμως από κανέναν να αμφισβητεί τις προθέσεις μου και ό,τι κάνω με την ψυχή και την καρδιά μου […] Κρίνε τη δουλειά μου, κρίνε ό,τι θέλεις, μην είσαι κακοήθης, ψεύτης και συκοφάντης. Γιατί έχουμε φτάσει ο κακός να είναι αυτός που αμύνεται».
■ «Πάντα πιστεύω στην πολιτική. Μόνο που σήμερα είναι στο στάδιο της προχωρημένης ασθένειας. Γι’ αυτό και πολλοί άνθρωποι, από σεβασμό στις αρχές τους, δεν ασχολούνται με την πολιτική, ενώ είναι σίγουρο ότι θα μπορούσαν να προσφέρουν. Δυστυχώς ή ευτυχώς αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα. Είναι γενικό το κακό».
■ Για τον Φιντέλ Κάστρο, που γνώρισε το 1981, όταν είχε πάει με τον Μίκη Θεοδωράκη για συναυλίες με το «Κάντο Χενεράλ»: «Δεν ξέρω πώς θα κρίνει τον Fidel η ιστορία. Κατ’ εμένα ήταν ο τελευταίος πραγματικός επαναστάτης της. Η America Insurrecta (Επαναστατημένη Αμερική) έχει για πάντα συνδεθεί με τον Findel, όπως παλαιότερα με τον José Marti και ακόμα πιο παλιά με τον Bolivar».
■ «Τους αριστερούς τους θαυμάσαμε γιατί πάλεψαν και θυσιάστηκαν για κάτι που πίστεψε η ψυχή τους! Οι περισσότεροι αριστεροί έφυγαν από αυτό τον κόσμο με την ψυχή ιπτάμενη. Νομίζω ότι η πίστη στην ουτοπία είναι αυτή που δίνει επίπεδο στη ζωή μας! Το όνειρο είναι το παν!»
■ Και η απάντηση στο κατά Προυστ ερώτημα ποιον ζωντανό άνθρωπο θαυμάζει περισσότερο: «Τον Μίκη Θεοδωράκη».
Στο πλαίσιο
Ενα επιβλητικό –σε όγκο και περιεχόμενο– λεύκωμα, αφιερωμένο στον Νίκο Κούρκουλο, με τίτλο «Ενας αυθεντικός πολίτης», έκδοση του Ιδρύματος Λάτση. Πλήθη ομοτέχνων και φίλων στην παρουσίαση, στην αίθουσα του Εθνικού Θεάτρου, που φέρει τ’ όνομά του. Ομιλητές, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Στάθης Λιβαθινός, η Ελένη Αρβελέρ και η Ελένη Βαροπούλου. Ολοι με τον καλό τους λόγο για τον ηθοποιό και εμψυχωτή. Θα ’χω κάτι περισσότερο σε μια εκτενέστερη αναφορά στον Κούρκουλο, που έφυγε από τη ζωή 10 Ιανουαρίου 2007, στα 73 του.
«Ανεπίδεκτη διόρθωσης», ο τίτλος του θεατρικού έργου του Ιταλού Στέφανο Μασίνι, με θέμα τη δολοφονία της Ρωσίδας δημοσιογράφου Αννα Πολιτκόφσκαγια, που αποδόθηκε στην αντίθεσή της με την πολιτική του προέδρου Πούτιν. Το έργο παίζεται σε περιορισμένο αριθμό παραστάσεων, στη β' Σκηνή του Θεάτρου της οδού Κεφαλληνίας (τηλ. 2114117878), σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κοιλάκου, με την Τάνια Παλαιολόγου στον επώνυμο ρόλο. Η παράσταση τελεί υπό την αιγίδα της Διεθνούς Αμνηστίας, ενώ το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε πέρσι τη Ρωσία για ανεπάρκεια στην έρευνα για τη δολοφονία της Πολιτκόφσκαγια.
«Καθρέφτης και άλλες πρόζες» του Γιάννη Νεγρεπόντη (1930-1991), απ’ τις εκδόσεις «Καλειδοσκόπιο». «Πρόζα την πρόζα, σελίδα τη σελίδα, ο Νεγρεπόντης φωτογραφίζει τα πρόσωπα και τον χώρο της μεταπολιτικής πόλης, σχολιάζει και σατιρίζει τα παράδοξα και τα παράλογα που συμβαίνουν γύρω μας και διασκεδάζει, ανεπίτρεπτα σχεδόν, με τις καταστάσεις καθημερινής τρέλας, που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε», γράφει η Δήμητρα Α. Δημητρά, που επιμελείται την έκδοση.
ΚΑΙ… «Ενα θέμα που θα συζητηθεί» (κι αν δεν το βρούνε, το κατασκευάζουνε).
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας