Χαιρετισμός στην Ντόρα Γιαννακοπούλου
«Πρόβα εκλογών», ήταν ο πρωτοσέλιδος τίτλος εφημερίδας προ ημερών, και θυμήθηκα το πρώτο μυθιστόρημα της Ντόρας Γιαννακοπούλου, που κυκλοφόρησε το 1993 (πριν από 25 χρόνια) με τίτλο «Πρόβα νυφικού». Και έγινε μπεστ σέλερ διαρκείας, τηλεοπτική σειρά με σκηνοθέτη τον Κώστα Κουτσομύτη και θεατρικό στο Εθνικό Θέατρο με σκηνοθέτη τον Σωτήρη Χατζάκη. Με τη λέξη πρόβα να εξελιχθεί έκτοτε σε «κλισέ» – και να κολλάει παντού…
Η πρώτη αυτή συγγραφική παρουσία της Γιαννακοπούλου δεν σταματά στην «Πρόβα νυφικού», ακολουθούν άλλα εννέα μυθιστορήματα (όλα απ' τις εκδόσεις Καστανιώτη), με δέκατο (2015) το αυτοβιογραφικό «Μια ζωή σαν πρόβα» (με πρόβα κι αυτό…). Εν τω μεταξύ και το δεύτερο μυθιστόρημά της, «Ο μεγάλος θυμός» (1996), γίνεται τηλεοπτική σειρά με τον ίδιο σκηνοθέτη, καθώς και το τρίτο, «Με τα μάτια του έρωτα» (1999).
Αυτό το ’60…
Ως τότε η Ντόρα Γιαννακοπούλου, με τη χαρακτηριστική φωνή, που «ήταν χάδι, λυγμός και σπαραγμός», όπως έγραφα στη συνέντευξη που της πήρα, πριν από την έκδοση του πρώτου της βιβλίου, είχε γίνει γνωστή ως μια από τις πρώτες ερμηνεύτριες των τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη, που έντυσε μουσικά την παράσταση του έργου του Ιρλανδού Μπρένταν Μπίαν «Ενας όμηρος».
Ανέβηκε το 1962, σε μετάφραση Βασίλη Ρώτα από τον Λεωνίδα Τριβιζά στο «Κυκλικό Θέατρο» (έναν υπόγειο χώρο σε πολυκατοικία στο Κολωνάκι). Εκεί και το τραγούδι «Το γελαστό παιδί», που συνδέθηκε με τη δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη (1963), ενώ ήταν και το βασικό μοτίβο στην ταινία του Κώστα Γαβρά «Ζ» (1969), από το ομότιτλο βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού.
Η σύνδεση της Γιαννακοπούλου με τα τραγούδια του «Ομηρου» και άλλα σε ποίηση Ελύτη, Μποστ, Κακογιάννη τής άνοιξε τον δρόμο στη δισκογραφία, σε συναυλίες του Θεοδωράκη, στις μπουάτ της Πλάκας, κέντρα, θέατρα, ακόμα και στον κινηματογράφο.
Ωσπου εισέβαλε η χούντα του 1967 και τα έκανε όλα ρημαδιό. Με συνέπεια και η Γιαννακοπούλου να εκπατριστεί και να προστεθεί στους αυτοεξόριστους καλλιτέχνες (Φαραντούρη, Καλογιάννη, Πανδή και άλλους, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Θεοδωράκη, όταν η χούντα έκρινε ότι στα ξένα θα ήταν λιγότερο επικίνδυνος).
Δύσκολα τα πράγματα στην αρχή, αλλά με τη βοήθεια και συμπατριωτών, κατάφερε να ορθοποδήσει, και μαζί με τον σύζυγό της Μηνά Χρηστίδη (τον γνωστό ηθοποιό, σκηνοθέτη, τηλεκριτικό, θεατρικό κριτικό – περί τα 15 χρόνια και στην «Ελευθεροτυπία»), τον θεατρικό συγγραφέα Γεράσιμο Σταύρου (Μεμά) και μουσικούς, συγκροτούν τον θίασο Ελεύθερων Ελλήνων Καλλιτεχνών και δίνουν παραστάσεις ανά την Ευρώπη, με βάση τα τραγούδια του Θεοδωράκη. Κάτι που η Ντόρα θα συνεχίσει αργότερα και μόνη, φτάνοντας μέχρι τον Καναδά – πριν από 50 χρόνια… Και όχι πάντα κάτω από καλές συνθήκες, καθ’ ότι υπήρχε και το χουνταριό.
Να προστεθεί πάντως ότι η ίδια δεν διεκδικούσε αντιστασιακές περγαμηνές. Γράφει στο βιβλίο της «Μια ζωή σαν πρόβα» (που είναι γραμμένο σε τρίτο πρόσωπο): «Την παρακαλούσανε να λέει στις συνεντεύξεις που έδινε στις εφημερίδες, στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, ότι έφυγε απ’ την Ελλάδα λόγω της δικτατορίας, αλλά αρνιόταν. “Εκείνο τον καιρό έφυγα για να συναντήσω τον Μηνά στο Παρίσι. Αλλο τι έκανα από κει και πέρα”. Ομως εμείς όλοι ξέραμε ότι και αν δεν ήταν ο Μηνάς, πάλι θα έφευγε γιατί δεν θ’ άντεχε για πολύ αυτό το καθεστώς. Ομως, να! Δεν μπορούσε να παριστάνει την ηρωίδα». Διευκρινίζει πάντως ότι ουδέποτε πήρε χρήματα από τις αντιδικτατορικές εκδηλώσεις στις οποίες συμμετείχε.
Λίγο πριν από την πτώση της χούντας και καθώς τα απαγορευτικά είχαν χαλαρώσει, η Ντόρα με τον γιο της Λένο (καρπό του γάμου της με τον Μηνά) επέστρεψαν στην Ελλάδα (ο Χρηστίδης, λόγω καλλιτεχνικών υποχρεώσεων, επέστρεψε αργότερα). Κάποιες εμφανίσεις, μια μικρή επιχείρηση ενδυμάτων, η προοδευτική αποχώρηση από το τραγούδι και το επιτυχημένο πέρασμα στη συγγραφή.
Και καθώς ο χρόνος κυλά, ο Μηνάς φεύγει από τη ζωή το 2015, ο Λένος διαπρέπει ως αυτόφωτος συγγραφέας, η Ντόρα ζει με τις αναμνήσεις, τους δικούς της, τους φίλους και, «Τελειώνοντας», γράφει στο τελευταίο της βιβλίο, «θέλω να ευχηθώ και να ελπίζω από δω και πέρα να έχω την τύχη να με συνεπαίρνει η αύρα της αυγής και του δειλινού για όσα χρόνια μού είναι γραφτό ακόμα να ζήσω»…
Στο πλαίσιο
Εορτές εν όψει και, ως είθισται, εξαγγελίες προς έκδοση νέων, ουκ ολίγων- βιβλίων. Και αυτό: Παρά τη συνεχιζόμενη κρίση. Το γεγονός ότι αυτοί που διαβάζουν δεν έχουν εξαντλήσει τα προς ανάγνωση. Τα αποθεματικά των εκδοτών εξακολουθούν να συντηρούν πάγκους με θανατερές εκπτώσεις. Οι εφημερίδες συνεχίζουν να ενισχύουν τις κυκλοφορίες τους με βιβλία. Οι εκδότες δυσκολεύουν τη σχέση τους με τους συγγραφείς. Τα ηλεκτρονικά μαραφέτια πασχίζουν να εγκλωβίσουν και το βιβλίο… Τα προς έκδοση δηλώνουν ότι το -«επί χάρτου»- βιβλίο αντέχει.
Δύο ακόμη βιβλία του Βασίλη Βασιλικού, προ πολλού εξαντλημένα, σε νέα έκδοση: «Τα σιλό» (εκδ. Gutenberg) - το πρώτο μυθιστόρημα, που έγραψε σε ηλικία μόλις 15 ετών, με έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία, δηλωτικό του συγγραφικού του οίστρου. Και «Τα καμάκια» (εκδ. «Στερέωμα»), σατιρική μετα-ηθογραφία όπως χαρακτηρίζεται, όπου εκτός των άλλων γνωρίζουμε μια άλλη έννοια της λέξης καμάκι…
«Ο κος… Τάδε» (εκδ. Απαρσις), θεατρικό έργο του Δημήτρη Μάνου - πρωτοανέβηκε στο ΚΘΒΕ, έπειτα από πρόταση του καλλιτεχνικού του διευθυντή Μίνου Βολανάκη, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Εξαρχου. Θέατρο της γνώσης χαρακτηρίζει ο θεατρικός κριτικός Νάσος Νικολόπουλος το έργο του Μάνου, ο οποίος εκτός από θέατρο έχει γράψει ποίηση και πεζογραφία.
Και μια εντυπωσιακή -σε ύφος και περιεχόμενο- συλλογή διηγημάτων: «Πεντηκοστό χιλιόμετρο» (εκδ. Αγγελάκη), με την υπογραφή Σοφία Κλεισούρα (φιλόλογος στο βιογραφικό της). Πρώτη συλλογή με διηγήματά της (έχουν προηγηθεί τρεις ποιητικές συλλογές). Επτά διηγήματα ώριμης, ουσιαστικής γραφής.
ΚΑΙ… Πολιτική συναίνεση – τι είναι αυτό;
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας