Δημήτρης Χορν ήταν αυτός…

Για τα είκοσι χρόνια από τον θάνατό του

Αν ζούσε σήμερα ο Δημήτρης Χορν, θα ήταν 97 ετών – κάτι εφικτό στους καιρούς μας. Είναι όμως βέβαιο ότι δεν θα του άρεσε, αν κρίνουμε από την απάντηση που είχε δώσει σε συνέντευξη το 1993 (όταν δηλαδή ήταν 72 ετών): «[Είμαι] ένας ηλικιωμένος άνθρωπος χωρίς πολλές επιθυμίες πια, χωρίς κανένα ενδιαφέρον. Αχρηστος είμαι. Σας είπα ότι κάνω τη δυσκολότερη δουλειά που υπάρχει. Τίποτα. Δεν υπάρχει δυσκολότερο πράγμα».

Την εν λόγω απάντηση είχα χρησιμοποιήσει σε κείμενο στην παρούσα σελίδα, τον περασμένο Νοέμβριο, με τίτλο «Η μελαγχολία να είσαι πρώην». Και είναι από εκτενή συνέντευξη του ηθοποιού στην τότε απόφοιτο της Γαλλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννα Παπαντωνίου.

Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Δημήτρης Χορν», σε υποδειγματική επιμέλεια – έρευνα Δημήτρη Μπαγέρη (εκδ. Οδός Πανός), που κυκλοφόρησε το 1997, έναν χρόνο πριν από τον θάνατο του Χορν -16 Ιανουαρίου 1998- πριν από 20 χρόνια, στα 77 του. Και αξίζει, με την ευκαιρία (καθώς δεν αξιώθηκα ελόγου μου να του πάρω συνέντευξη), να μεταφέρω κάποια αποσπάσματα. Προηγουμένως, μερικά ψήγματα από άλλα κείμενα, που περιλαμβάνονται στο ίδιο βιβλίο, συνοδευόμενα από φωτογραφίες του ηθοποιού – οι περισσότερες με την Ελλη Λαμπέτη (τι ζευγάρι!).

Τα ταλέντα

■ Από συνέντευξη στον Ηλ. Ι. Μπακόπουλο (περ. «Φαντασία», 1960):

Ερ. Κατά τη γνώμη σου, ποιος είναι ο μεγαλύτερος από τους άντρες ηθοποιούς μας – από τους ζωντανούς, φυσικά.

Απ. Ο Λογοθετίδης! Δεν παραβλέπω, βέβαια, και την προσφορά του Μινωτή. Εμαθε τους Ελληνες ηθοποιούς να εργάζονται – κι αυτό δεν είναι λίγο. Αλλά ο Λογοθετίδης είναι ένα μεγάλο ταλέντο και το απέδειξε. Παραμένει τόσα χρόνια πρώτος σε δημοτικότητα, παίζοντας μάλιστα, σχεδόν συνεχώς, ελληνικά έργα, που είναι ξεθέωμα να τα βγάλεις πέρα.

Ερ. Αυτά για τους άντρες. Από τις γυναίκες, τώρα. Ποια, κατά τη γνώμη σου, είναι η μεγαλύτερη ηθοποιός μας;

Απ. Η Λαμπέτη! Δεν υπάρχουν αμφιβολίες για την αξία της Παξινού, της Μανωλίδου και άλλων, μα πιστεύω πως η Ελλη Λαμπέτη είναι το μεγαλύτερο ταλέντο ανάμεσα στις γυναίκες που έχει σήμερα το θέατρό μας. Ισως μάλιστα να το κατάλαβα ακόμα καλύτερα μετά τη διακοπή της συνεργασίας μας.

■ Στη Μ. Σημηριώτη (περ. «Ντομινό, 1961):

Ερ. Αν επρόκειτο ν’ απαθανατισθεί η μεγαλύτερη σύγχρονη προσωπικότητα, ποια θα υποδεικνύατε;

Απ. Μα, αυτή είναι πια γνωστή και έχει περάσει στην αθανασία. Πρέπει να σας την πω; Ο Τσάρλι Τσάπλιν.

■ Στην Αντζελα Τσίφτση (περ. «Ιδέες και λύσεις για το σπίτι», 1993):

[…] - Πλήττω στο θέατρο. Δεν πηγαίνω σε παραστάσεις γιατί δεν μου επιτρέπεται να φύγω στη μέση! Παθαίνω ένα είδος κλειστοφοβίας…

■ Στον Γ. Κ. Πηλιχό (περ. «Ταχυδρόμος», 1961):

Ερ. Πόσο μπορεί να διαρκέσει το πάθος σας με μια γυναίκα;

Απ. Ενα πάθος μπορεί να διαρκέσει πολύ λίγο. Ενας έρωτας, περισσότερο. Και μια αγάπη, για πάντα.

Ερ. Ποιοι από τους θαυμαστές σάς ενοχλούν περισσότερο;

Απ. Εκείνοι που θαυμάζουν εσένα, με ηθοποιούς που βαθύτατα περιφρονείς!...

Ο Καραμανλής

Και μερικές ατάκες από τη συνέντευξη στην Ιωάννα Παπαντωνίου:

■ -Δηλαδή το τυραννικό του θεάτρου είναι να παίζεις ένα έργο εκατόν πενήντα φορές. Αυτό είναι αφόρητο.

Ερ. (Εχετε πει ότι) πιστεύετε πως υπάρχουν ηθοποιοί που θα ’πρεπε να επιδοτούνται για να μην παίζουν.

Απ. Α, βέβαια, βέβαια.

Ερ. Δεν υπάρχει κανείς όμως να το κάνει αυτό, κι έτσι…

Απ. Συνήθως οι πάρα πολύ κακοί ηθοποιοί έχουν μανία να παίζουν.

■ -Τη σιχαίνομαι την πολιτική. Εναν άνθρωπο θαυμάζω απεριόριστα. Τον Καραμανλή.

Ερ. Κοιτάξτε, μιλούν για σας και σας αποκαλούν, ας πούμε, «ιερό τέρας».

Απ. Τέρας, ναι, αλλά όχι ιερό.

■ [Γίνεται λόγος για το τραγούδι «Ηθοποιός σημαίνει φως», που έχει πει): – Και απορώ πόσο αρέσει. Αλλά εκείνο που αρέσει και μ’ εκνευρίζει αφάνταστα είναι οι «Χάντρες». Το ξέρετε ότι δεν το έχω ακούσει; Οπως δεν έχω δει καμιά ταινία μου.

Ερ. Τόσο πολύ δεν σας αρέσει ο εαυτός σας; Τότε γιατί είχατε ασχοληθεί με το σινεμά;

Απ. Για λόγους οικονομικούς.

Ερ. Γι’ αυτό το κάνατε;

Απ. Εκπόρνευσις.

■ -[Το θέατρο] είναι ένα θνησιγενές επάγγελμα. Ο ηθοποιός δεν αφήνει τίποτε πίσω του.

Ερ. Ο θάνατος τι είναι για σας;

Απ. Θάνατος. Δεν είναι τίποτα άλλο…

Στο πλαίσιο

Ευημερούν οι αριθμοί στον χώρο του θεάτρου, αν κρίνω από το άρθρο του σκηνοθέτη και βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Θέμη Μουμουλίδη, στο φύλλο του περασμένου Σαββάτου: «Μια μικρή αγορά καλείται να στηρίξει περισσότερες από 1.500 παραγωγές κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου!». «Περισσότεροι από 20.000 πολίτες δηλώνουν σήμερα ηθοποιοί!». «Πραγματική ανεργία που ξεπερνάει το 97%, ηθοποιοί που εργάζονται ανασφάλιστοι ή, στην καλύτερη περίπτωση, με ασφάλεια τριών ωρών!». Στη δημοσιογραφία να δείτε…

Θυμάμαι τον Γιώργο Μανιάτη, αρχές του ’60, πριν μπω στη δημοσιογραφία. Τότε που έδινε δυναμικό «παρών» με αποκαλυπτικές έρευνες στον «Ελεύθερο Τύπο», την πρώτη αποτυχημένη εκδοτική απόπειρα του Χρήστου Τεγόπουλου, της επιτυχημένης αργότερα «Ελευθεροτυπίας».

Να γράφει παράλληλα στο περιοδικό «Δρόμοι της ειρήνης», να εντυπωσιάζει με το βιωματικό «Δραπέτευσα από τη Λεγεώνα των Ξένων». Και τελικά να εγκαταλείπει τη δημοσιογραφία για το ρεμπέτικο και άλλες περιπέτειες. Καιρό είχα να τον συναντήσω και την περασμένη Δευτέρα έγινε γνωστό ότι πέθανε στα 79 του. Εξαιρετική περίπτωση.

Και μόνο τους στίχους των τραγουδιών «Η σωτηρία της ψυχής» και «Γερνάω μαμά», που έντυσε μουσικά ο Σταμάτης Κραουνάκης, να είχε γράψει, θα της είχαν εξασφαλίσει περίοπτη θέση στο νεοελληνικό πεντάγραμμο.

Η Λίνα Νικολακοπούλου, όμως, έχει γράψει και ισάξιους άλλους, συνεργαζόμενη, πλην Κραουνάκη, και με άλλους συνθέτες. Αφορμή εδώ, το νέο τεύχος του περιοδικού «Μετρονόμος» αφιερωμένο, μετά πολλών φωτογραφιών (καθ’ ότι και φωτογενής), «εφ’ όλης της ύλης», στη Λίνα (με την οποία με συνδέουν μνήμες από τα χρόνια του τηλεοπτικού «Παρασκηνίου», στο συνεργείο του οποίου ανήκαμε αμφότεροι) – παντού άξια.

ΚΑΙ… Πιθανότατα προς ένα νέο (Μακεδονικό) τίποτα…