Αυτός ο κόσμος ο τρελός…

Από ένα πρωτότυπο πρωτοχρονιάτικο ρεπορτάζ του 1935

Πρωτοχρονιά εν όψει, και λέω να σταθώ σε μιαν άλλη Πρωτοχρονιά, σ’ ένα ρεπορτάζ του 1935 (πριν από 82 χρόνια δηλαδή) και την ιδέα ενός συντάκτη να περάσει την παραμονή της ημέρας αυτής με τους ψυχοπαθείς του Δρομοκαΐτειου.

Είναι από το περιοδικό «Αθήναι», πανηγυρική μηνιαία έκδοση της εφημερίδας «Ελληνικό μέλλον». Το συγκεκριμένο -δισέλιδο μετά φωτογραφιών- κείμενο υπογράφει ο Λ. Πινιάτογλου (που στα σχετικά δίκτυα περιγράφεται ως πολυσχιδής δημοσιογράφος και λόγιος). Δείτε όμως ποιοι άλλοι γνωστοί λόγιοι της εποχής συνεργάζονται στο ίδιο τεύχος: Γ. Δροσίνης, Αρ. Προβελέγγιος, Φ. Γιοφύλλης, Κ. Ουράνης, Αλκης Θρύλος, Δ. Μπόγρης, Σωτ. Σκίπης, Π. Χάρης.

Τίτλος του ρεπορτάζ «Πρωτοχρονιά με τους τρελούς» και υπέρτιτλος «Στον κόσμο του μυστηρίου». Και περνάω σε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την περιγραφή του «κόσμου» αυτού, που δεν φαίνεται να διαφέρει και πολύ από τον κόσμο ημών των ισορροπημένων (οι υπότιτλοι δικοί μου):

Στο… βασίλειο

«Ηταν παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Οι δρόμοι της Αθήνας είχαν προσλάβει την εύθυμη εκείνη γιορταστική νότα, που αν την εξετάσει κανείς λιγάκι βαθύτερα, δεν στερείται και κάποιου τραγικού στοιχείου […] Υπάρχει όμως ένας κόσμος ολόκληρος όπου το καμωμένο από χαρά μαζί και θλίψη αίσθημα τούτο δεν υπάρχει.

»Υπάρχει ένας κόσμος που δεν μοιάζει με τον δικό μας, ένας κόσμος που ζει έξω από την πραγματικότητα, που γι’ αυτούς το κύλισμα του χρόνου δεν έχει καμιά σημασία, αφού ζουν χωρίς μέλλον και δίχως ελπίδες, κι αφού το παρελθόν το δημιουργούν μόνοι τους κι όπως τους αρέσει.

»Ο κόσμος αυτός είναι το βασίλειο της τρέλας, ένα βασίλειο απέραντο χωρίς αρχή και χωρίς τέλος, ένα βασίλειο που -ποιος ξέρει;- μπορεί να μας περιλαμβάνει όλους, μα που μπροστά του το μυαλό των ανθρώπων σταματά με δέος, ανίκανο όπως είναι να εξερευνήσει το τραγικό μεγαλείο του.

»Και στον κόσμο αυτόν θέλησα να περάσω την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Θέλησα να δω τις αντιδράσεις των άλλων των αλλόκοτων αυτών πλασμάτων που έπαψαν να είναι άνθρωποι μπροστά στην τραγική εκείνη στιγμή που ενσαρκώνει τόσον έκδηλα την αδυσώπητη ροή του χρόνου. Θέλησα να ζήσω λίγες ώρες με τους τρελούς […]

»Και να οι τρελοί. Τρελοί; Γιατί τάχα; Οι άντρες αυτοί και οι γυναίκες δεν φαίνονται να ξεχωρίζουν από την λοιπή ανθρωπότητα. Μερικοί μαζεμένοι σε παρέες, σιγοκουβεντιάζουν. Δεν λένε τίποτε το εξαιρετικό ή ανόητο. Η πολιτική παίρνει και δίνει, όπως ακριβώς σε οποιοδήποτε συνοικιακό καφενείο.

»Τα σχέδια προς σωτηρίαν της πατρίδος που ακούγονται εκεί μέσα δεν φαίνονται καθόλου πιο τρελά από τα ίδια σχέδια των λογικών ανθρώπων, κι ακόμα από τις σοβαροφανείς αρλούμπες πολλών τρανών πολιτικών… Οι γυναικούλες κουτσομπολεύουν, χαχανίζουν, ρίχνουν κάπου κάπου και καμιά σταγόνα δηλητήριο… απαράλλακτα σαν να βρίσκονται στην αυλή της μαμής της γειτονιάς».

Ο Δελαπατρίδης

«Αυτοί είναι οι “ήσυχοι”. Είναι οι άνθρωποι με κάποια, ορισμένη “λόξα”, που σε οποιοδήποτε άλλο ζήτημα είναι καθ’ όλα λογικοί και μετρημένοι […] Οι “λόξες” των “ήσυχων” αυτών τρελών είναι λογιών λογιών. Ο ένας πιστεύει πως είναι ο Μέγας Αλέξανδρος ή ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και περιμένει την μεγάλη ώρα για να ξεμαρμαρώσει…

Εκείνη η χλωμή κοπελίτσα θα μπορούσε κάλλιστα να συχνάζει στους κινηματογράφους και να ξετρελαίνει λεγεώνες νεαρών αν δεν της κολλούσε η ιδέα πως είναι η Γκρέτα Γκάρμπο.

Ανάμεσα στους τρελούς του Δαφνιού θα υπάρχουν ασφαλώς πολλοί θαυμασταί του Αλεξάνδρου Δουμά, γιατί αλλιώς δεν εξηγείται το πώς τρεις τρελοί -ένας παλιός έμπορος, ένας μανάβης και ένας απότακτος ανθυπασπιστής- διαμφισβητούν μεταξύ τους την τιμή να είναι ο καθένας… ντ’ Αρντανιάν! […]

»Ξαφνικά, ένα επιφώνημα χαράς! Να ο κ. Αρμάνδος Δελαπατρίδης, ο πολυθρύλητος αρχηγός των Κυανολεύκων! Με τον χαρτοφύλακα υπό μάλης κόβει βόλτες. Στο βλέμμα του λάμπει μια φλόγα, ειρωνική μάλλον. Σαν να μου φαίνεται ότι ο διαπρεπής πολιτικός έλυσε το θέμα της οικονομικής κρίσεως!

-Τα σέβη μου, κ. Πρόεδρε. Τι γίνεσθε;

-Αναπαύομαι! υπήρξεν η υπερήφανος απάντησις του ηγέτου.

-Αναγκαστικώς όμως.

-Κάθε άλλο. Θα μάθατε ότι εδραπέτευσα δύο φορές. Αυτή τη φορά, όμως, βρίσκομαι εδώ γιατί έτσι το θέλω. Κάθε άνθρωπος που ποθεί να κυβερνήσει κάποτε, πρέπει να κλείνεται αρκετό καιρό με τους τρελούς για να συνηθίζει την εξουσία»…

Στο πλαίσιο

Τα είπε και το διαπράττει ο Παντελής Μπουκάλας. Μετά τον πρώτο τόμο της σειράς «Πιάνω γραφή και γράφω… Δοκίμια για το δημοτικό τραγούδι» (εκδ. Αγρα), που κυκλοφόρησε πέρσι και θα ολοκληρωθεί σε… 17 τόμους, ιδού και ο δεύτερος: «Το αίμα της αγάπης – Ο πόθος και ο φόνος στο δημοτικό τραγούδι», που εκτείνεται σε 820 σελίδες.

Ενα αξιοθαύμαστο, για το εύρος και την ποιότητά του, επίτευγμα, που ενδιαφέρει ειδικούς αλλά και απλούς αναγνώστες, καθώς διαβάζεται σαν μυθιστόρημα.

«Τάσος Λειβαδίτης - ο Ποιητής, το έργο, η ζωή του» (εκδ. Στίξις), σε επιμέλεια Γιώργου Δουατζή. Ενα βιβλίο-αφιέρωμα στα 30 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή. Γράφουν (αλφαβητικά): Χρίστος Αλεξίου, Νικηφόρος Βρεττάκος, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Γιώργος Δουατζής, Μίκης Θεοδωράκης, Σόνια Ιλίνσκαγια, Σπύρος Κατσίμης, Κώστας Κουλουφάκος, Κώστας Κρεμμύδας, Γιώργος Μαρκόπουλος, Απόστολος Μπενάτσης, Γιώργος Παπαλεονάρδος, Τίτος Πατρίκιος, Μανόλης Πρατικάκης, Γιάννης Ρίτσος, Σπύρος Στρατηγάκος, Ελλη Φιλοκύπρου.

Πανεπιστημιακός καθηγητής (διδάκτωρ της Φιλοσοφίας), εκδότης του περιοδικού «Φρέαρ», ο Δημήτρης Αγγελής έχει παράλληλα εκδώσει επτά ποιητικές συλλογές (βραβείο Ακαδημίας Αθηνών), δοκίμια, μελέτες και διηγήματα. «Σχεδόν βιβλικά» (εκδ. Πόλις), ο τίτλος της νέας του συλλογής. Ενα σύντομο «δείγμα γραφής»: «“Κάθε έργο τέχνης είναι μια μοναξιά από κατασκευής”, είπε ο Θεός μες στο ιδιωτικό σκοτάδι του πριν αρχίσει την εξαήμερη δημιουργία».

Zωγράφος κι εκδότης του περιοδικού «νέο Επίπεδο» (κρατικό βραβείο «για τη συμβολή του στην προβολή της Ελληνικής Λογοτεχνίας») ο Γιάννης Στεφανάκις κυκλοφόρησε ακόμη ένα τεύχος του, που διανέμεται δωρεάν, «μόνο σε απαιτητικούς αναγνώστες», σε βιβλιοπωλεία – από Αθήνα μέχρι Αλεξάνδρεια. Είναι όμως και στο διαδίκτυο: www.neoepipedo.gr

KAI… «δεν μας καταδέχεται»…