Νεκρή από ασφυξία κάτω από γόνατα αστυνομικών

Η Βικτόρια Σαλασάρ δεν πρόλαβε καν να ψιθυρίσει «Δεν μπορώ να ανασάνω». Οι τέσσερις δημοτικοί αστυνομικοί που τη συνέλαβαν, της πέρασαν χειροπέδες, την πέταξαν στο πεζοδρόμιο κι ενώ ζητούσε ξέπνοη να σταματήσουν, η μία από αυτούς πίεσε το γόνατό της στον λαιμό της άτυχης γυναίκας σπάζοντάς της δύο σπονδύλους και σκοτώνοντάς την.

Ενα μόνο λεπτό, σε έναν από τους τουριστικούς παραδείσους του Μεξικού, το Τουλούμ της πολιτείας Κιντάνα Ρόο, μπροστά σε δεκάδες περαστικούς που άφωνοι κατέγραψαν στα κινητά τους τη σκηνή ως τεκμήριο εγκληματικής βαναυσότητας. Η 36χρονη μετανάστρια από το Ελ Σαλβαδόρ έχασε τη ζωή της όπως ακριβώς και ο Τζορτζ Φλόιντ –ένα γόνατο που πιέζει αφόρητα τον λαιμό-, δύο ημέρες πριν αρχίσει η δίκη του λευκού αστυνομικού που τον Μάιο του 2020 στη Μινεσότα δολοφόνησε τον Αφροαμερικανό, πυροδοτώντας ένα τεράστιο κύμα διαμαρτυρίας.

Οι τρεις άντρες και μια γυναίκα αστυνομικοί δεν μπήκαν καν στον κόπο να φωνάξουν ασθενοφόρο όταν είδαν τη Σαλασάρ να κείται άψυχη. Ενώ επέδειξαν άκρατη ασέβεια με την αναίτια επίδειξη της σορού της μετά το συμβάν, όπως επεσήμανε ο εισαγγελέας Οσκαρ Οκάμπο ανακοινώνοντας πως εναντίον τους έχει ξεκινήσει έρευνα για γυναικοκτονία με σοβαρά επιβαρυντικά λόγω της στάσης τους.

Ο Μεξικανός πρόεδρος Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ καταδίκασε απερίφραστα το συμβάν δηλώνοντας πως «της συμπεριφέρθηκαν βάναυσα και τη δολοφόνησαν, είναι ένα γεγονός που μας γεμίζει θλίψη, πόνο και ντροπή». Ενα έγκλημα τόσο ακραίο ώστε ο Λόπες Ομπραδόρ, ο οποίος συνήθως υποτιμά τη βία κατά των γυναικών και συχνά στιγματίζει το φεμινιστικό κίνημα ως χειραγωγούμενο από την αντιπολίτευση, αναγκάστηκε να αναγνωρίσει δημόσια ότι το πρόβλημα της βίας εδώ και χρόνια επιδεινώνεται, ενώ λιγότερο από το 10% αυτών των εγκλημάτων επιλύεται ή τιμωρείται. Αλλά το ακόμη πιο ντροπιαστικό ήταν πως την ίδια ημέρα που η χώρα συγκλονιζόταν από μια ακόμη γυναικοκτονία, έφτανε στο Μεξικό μια διεθνής αντιπροσωπεία για να εγκαινιάσει το Φόρουμ Γενιά Ισότητας που οργάνωσε η χώρα μαζί με τη Γαλλία και τα Ηνωμένα Εθνη για να προάγει τα δικαιώματα των γυναικών στον κόσμο!

Αμεση ήταν και η αντίδραση του προέδρου του Ελ Σαλβαδόρ, Ναγίμπ Μπουκέλε, που απαίτησε να αποδοθεί δικαιοσύνη, προκαλώντας ωστόσο πολλά σχόλια με τουίτ του όπου έγραφε: «Η περίπτωση της Βικτόρια είναι πολύ χειρότερη απ’ ό,τι πιστεύαμε. Δεν μπορούμε να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες, αλλά το ανθρώπινο δράμα είναι πολύ ευρύτερο και πρέπει να απαγγελθούν κατηγορίες για μισογυνία και επίθεση... Δεν έχουν συλληφθεί ακόμη όλοι οι ένοχοι».

Μέλη γυναικείων και μεταναστευτικών οργανώσεων μιλούν για ένα ακόμη κρατικό έγκλημα που δείχνει τα βαθιά προβλήματα έχουν τόσο τα σώματα ασφαλείας όσο και η μεταναστευτική πολιτική και η πολιτική κατά της έμφυλης βίας στο Μεξικό. Αυτό επισημαίνει Εθνικό Ινστιτούτο Μετανάστευσης (INM), θυμίζοντας πως οι αστυνομικοί συχνά δεν τηρούν τα πρωτόκολλα χρήσης βίας όταν έχουν απέναντί τους μετανάστες/τριες ή διαδηλώτριες, όπως έγινε για παράδειγμα πέρσι τον Νοέμβριο όταν αστυνομικοί στο Κανκούν πυροβολούσαν στον αέρα και παρενοχλούσαν σεξουαλικά γυναίκες σε πορεία κατά των γυναικοκτονιών.

Τη Δευτέρα χιλιάδες Μεξικανές διαδήλωσαν σε διάφορες πόλεις της χώρας με σύνθημα «Δικαιοσύνη για τη Βικτόρια». Αλλά και για την 29χρονη Κάρλα Μογκέλ, που την ίδια ημέρα βρέθηκε ακρωτηριασμένη, δολοφονημένη και πεταμένη στη θάλασσα στο νησί Χόλμποξ της ίδιας πολιτείας Κιντάνα Ρόο. Ενώ στο Τουλούμ, μπροστά στο δημαρχείο, κάπου εκατό διαδηλώτριες ξάπλωσαν στην άσφαλτο –έτσι ακριβώς όπως είχαν ρίξει οι αστυνομικοί τη Σαλασάρ- και τραγούδησαν τον μεξικανικό φεμινιστικό ύμνο «Ζώντας χωρίς φόβο» της συνθέτριας Βιβίρ Κιντάνα.

«Πίσω από την τουριστική βιτρίνα υπάρχει η δύσκολη πραγματικότητά μας. Γιατί κι ο παράδεισος είναι βαμμένος στο αίμα. Γιατί κι εδώ μας σκοτώνουν, μας κακοποιούν σε σκοτεινούς δρόμους, κι οι καταγγελίες μας φτάνουν από παντού: από γυναίκες των φτωχογειτονιών και από γυναίκες των πλούσιων οικιστικών συγκροτημάτων», έλεγαν μέλη της Φεμινιστικής Συλλογικότητας του κατά τα άλλα ειδυλλιακού Τουλούμ, τα οποία διοργάνωσαν την πορεία.

Ανάλογες διαδηλώσεις έγιναν την Τρίτη και στο Σαν Σαλβαδόρ, όπου μπροστά στο μνημείο του Συντάγματος ο κόσμος αφήνει λουλούδια και κεριά στη μνήμη της άτυχης γυναίκας. «Η δολοφονία της Βικτόρια γίνεται ενώ είχε καταφύγει σε άλλο κράτος για να προστατευτεί από καταστάσεις βίας που υφίστατο στη χώρα της: η γενέτειρά της, η πολιτεία Σονσονάντες, είναι από εκείνες όπου καταγράφονται τα περισσότερα κρούσματα βίας κατά των γυναικών. Και πρέπει επίσης να την εντάξουμε στο πλαίσιο των διακρίσεων απέναντι στους μετανάστες που δεν έχουν μηχανισμούς προστασίας», έλεγε η Μορένα Ερέρα, μέλος της συντονιστικής επιτροπής της Φεμινιστικής Κολεκτίβας του Ελ Σαλβαδόρ. «Η περίπτωση της Βικτόρια δείχνει πως η βία δεν γνωρίζει σύνορα: τα σύνορα περιορίζουν εμάς τους ανθρώπους αλλά όχι την καταπίεση, την έμφυλη βία, την αστυνομική δράση».

Αυτό το περιστατικό φέρνει στην επιφάνεια δύο από τα μεγαλύτερα δεινά και μαζί κρίσεις που αντιμετωπίζει το Μεξικό. Από τη μία την ανδροκρατική βία, που κάθε μέρα σκοτώνει περισσότερες από 10 Μεξικανές, που ευθύνεται για το γεγονός ότι οκτώ στις δέκα έχουν υποστεί επιθέσεις, παρενόχληση, κακοποίηση, σύμφωνα με την οργάνωση Γυναίκες των Ηνωμένων Εθνών, και που μέσα σε ένα εξάμηνο (Σεπτέμβριος 2020-Φεβρουάριος 2021), ανάγκασε 11.132 γυναίκες με τα παιδιά τους να ζητήσουν την αρωγή και προστασία του Εθνικού Δικτύου Καταφυγίων. Και από την άλλη, τη μεταναστευτική κρίση, όπως δείχνει το γεγονός ότι το Μεξικό από τις αρχές του χρόνου και ώς τις 25 Μαρτίου είχε συλλάβει 34.993 παράτυπους μετανάστες (αύξηση 28% από πέρσι) που επιχειρούν το απελπισμένο ταξίδι προς το βορειοαμερικανικό όνειρο, με έναν μεγάλο αριθμό τους να είναι μόνες γυναίκες με τα παιδιά τους, εκτεθειμένες σε κάθε κίνδυνο.