«Μόνο αν τους στερήσετε τα όνειρά τους θα ησυχάσετε, Εκλαμπρότατε»

Ο Αρπατίλαος, άρχοντας μιας χώρας μυθικής, αποφασισμένος να αυξήσει την παραγωγή σμαραγδιών στην επικράτειά του, καταργεί τα πάρτι, τις γιορτές, τις διακοπές κι οτιδήποτε προκαλεί χαρά και ανεμελιά στους κατοίκους. Εκείνοι διαμαρτύρονται για τις απαγορεύσεις και τις στερήσεις, αλλά ο Αρπατίλαος αδυνατεί να κατανοήσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Μέχρι που ένας διορατικός αυλικός τού εξηγεί ότι η αντίδραση οφείλεται στα όνειρα. «Μόνο αν τους στερήσετε τα όνειρά τους», τον συμβουλεύει, «θα ησυχάσετε, Εκλαμπρότατε».

Ετσι ο άρχοντας τους αναγκάζει να κοιμούνται σε μαξιλάρια που προκαλούν εφιάλτες. Το καταχθόνιο σχέδιο αποδίδει: οι διαμαρτυρίες σταματάνε. Η παραγωγή αυξάνεται κατακόρυφα. Μπορεί, ωστόσο, κανείς να εμποδίσει τα όνειρα για πάντα;

Η ιστορία είναι διάσημη, πολυδιαβασμένη σε παιδιά διαφόρων ηλικιών, πολυμεταφρασμένη και πολυβραβευμένη. Είναι το έργο του Ευγένιου Τριβιζά που μετά από μακρά σταδιοδρομία ως μυθιστόρημα και θεατρικό έργο, διασκευάζεται από τον ίδιο τον συγγραφέα για πρώτη φορά σε όπερα. Τη μουσική συνέθεσε ο Γιώργος Δούσης, τη σκηνοθεσία επιμελήθηκε η Νατάσα Τριανταφύλλη και αύριο Κυριακή η νέα εκδοχή των «Μαξιλαριών» κάνει πρεμιέρα στην Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής σε μουσική διεύθυνση Νίκου Βασιλείου (για 10 παραστάσεις).

Η μουσική, πλούσια σε συναισθήματα, περιπλανιέται στα εκθαμβωτικά ανάκτορα, τα φτωχικά σχολεία και τα ερεβώδη ορυχεία σμαραγδιών της Ουρανούπολης ζωντανεύοντας ένα σύνολο σπαρταριστών χαρακτήρων, ενώ η σκηνοθεσία αναζητά τον ποιητικό πυρήνα και την απελευθερωτική δύναμη ενός λυτρωτικού παραμυθιού. «Η μεγαλύτερη πρόκληση του νέου αυτού λιμπρέτου είναι να αφηγηθεί σε μικρούς και μεγάλους με τρόπο μαγικό, αλληγορικό και ποιητικό, μια δύσκολη πολιτική συγκυρία: την κατάληψη της εξουσίας από έναν τύραννο.

Να εστιάσει στο ότι διατηρώντας τα όνειρα και και την ελπίδα ανακαλύπτεις τις διόδους εκείνες που δεν σου επιτρέπουν να φοβηθείς, αλλά να δράσεις» λέει η σκηνοθέτρια Νατάσα Τριανταφύλλη. «Με απασχόλησε πώς μπορείς μέσα από τα στοιχεία μιας όπερας (μουσική, τραγούδι, εικαστικό μέρος) να μιλήσεις στο συνειδητό και στο ασυνείδητο. Να φτιάξεις ένα σύμπαν σκηνικό, που είναι φαντασιακό, αλλά την ίδια στιγμή μιλάει για ήρωες, σχέσεις και καταστάσεις γνώριμες σε όλους».

Ενταγμένα στο αφιέρωμα για τα 200 χρόνια Ελληνικής Επανάστασης, τα «Μαγικά μαξιλάρια» εξυμνούν τη φωτεινή δύναμη της αντίστασης σε κάθε απολυταρχία και σκοταδιστική τυραννία. «Είμαστε φτιαγμένοι από τα υλικά της γιορτής, της γενναιότητας, της ζωής, που ενυπάρχουν πάντοτε μυστικά και δεν εξαντλούνται ποτέ από εξωτερικές τυραννίες. Τα υλικά του ονείρου που σε κάνουν να κοιτάζεις τον ουρανό και να αναγνωρίζεις ότι, ακόμα και αν και είσαι μικρός, είσαι μέγας!» επισημαίνει η ίδια.

• Κι αν προσπαθούσαμε να φέρουμε τους ήρωες από τα «Μαγικά μαξιλάρια» στην αληθινή ζωή, ποιους θα βλέπαμε στα πρόσωπά τους;

Θα βλέπαμε τον δάσκαλο, εκείνον που κάποτε μας ενέπνευσε για τα ομορφότερα. 'Η τον τυραννικό άνθρωπο που συναντάμε στον δρόμο μας, αλλά μαχόμαστε να κρατήσουμε ζωντανά το πνεύμα και την καρδιά μας για να τον αντιμετωπίσουμε. Τον συμμαθητή εκείνον ο οποίος είχε πάντα μια «αδύνατη» ιδέα, που την ημέρα που έγινε δυνατή ομόρφυνε ο κόσμος. Εκείνους που κάποτε συνωμότησαν για το κέρδος τους και βρέθηκαν να εκλιπαρούν για τη σωτηρία τους. Ισως να βλέπαμε λίγο από τον καλό και λίγο από τον κακό μας εαυτό.

• Τα παιδιά τι πιστεύετε ότι τα ιντριγκάρει στην υπόθεση και προς τα πού θέλατε να κατευθύνετε το βλέμμα τους;

Μεγαλώνοντας η ίδια μια κόρη, σκεφτόμουνα πάντα πόσο από τον κακό κόσμο πρέπει να της φανερώσω πριν αναγκαστεί η ίδια να τον αντιμετωπίσει. Σκεφτόμουν πως πρέπει να απομακρυνθώ από οποιαδήποτε σκέψη ότι το δικό μου παιδί δεν θα κινδυνέψει, αλλά αντίθετα θέλησα να την εξοπλίσω με ό,τι χρειάζεται για να μην ξεχνάει ποτέ ότι στο τέλος το καλό νικάει. Ετσι και στην παράσταση θα ήθελα οι θεατές να στρέψουν το βλέμμα τους στον μεγάλο απολογισμό, όπου τα όνειρα δεν μπορεί κανείς να μας τα κλέψει. Αυτό εν τέλει ιντριγκάρει μικρούς και μεγάλους. Η μάχη του καλού με το κακό. Η στιγμιαία νίκη του κακού, η τελική νίκη του καλού.

• Ο ρόλος της μουσικής ποιος είναι σε ένα τόσο δημοφιλές κείμενο;

Αναρωτιόμουν πριν από λίγες μέρες τι κάνει μια παράσταση όπερας τόσο ξεχωριστή. Και μάλιστα, όπως λέτε, έχοντας το λιμπρέτο ενός τόσο δημοφιλούς κειμένου. Το υλικά της και το πλαίσιο που θέτει σε εξαναγκάζουν να διαχειριστείς τους ρόλους, τη συνθήκη και το περιβάλλον με τρόπο που απομακρύνεται από τον ρεαλισμό και προσεγγίζει το φαντασιακό και υπερβατικό. Σκεφτείτε τι θα συνέβαινε στη ζωή μας αν, αντί να μιλάμε, τραγουδούσαμε. Δεν θα ήταν όλα αλλιώς; Ισως λίγο πιο μαγικά; Το ασυνείδητο ίσως να είχε μεγαλύτερη δύναμη από το συνειδητό, το πνεύμα ίσως να ήταν πιο επιδραστικό από μια ορθολογική σκέψη. Η μουσική λοιπόν είναι αυτή που μετατοπίζει τόσο όμορφα τον πυρήνα της αλληλεπίδρασης μεταξύ ερμηνευτών και κοινού σε μια περιοχή πιο άυλη και πιο ονειρική...

INFO : Πρωταγωνιστούν μονωδοί της ΕΛΣ, μέλη της Παιδικής Χορωδίας. Σκηνικό: Τίνα Τζόκα, κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη, φωτισμοί: Γιώργος Τέλλος. Τιμές εισιτηρίων (απογευματινές και Κυριακή): 5-20€.