Στις πηγές του θεάτρου μάς ταξιδεύει η Αννα Κοκκίνου, στην πρώιμη μορφή της θεατρικής έκφρασης. Είναι οι «Μίμοι» του Ηρώνδα στο θέατρο «Σφενδόνη», μια ενδιαφέρουσα απολαυστική παράσταση πάνω σ' ένα παλιό θεατρικό είδος, διονυσιακό, αστείο, ευφρόσυνο, λαϊκό. Μια παράσταση καμωμένη με την αισθητική που διακρίνει τις δουλειές της Αννας Κοκκίνου.
Ο Αλεξανδρινός ποιητής Ηρώνδας, σύγχρονος του Θεόκλητου, έγραφε σε χωλίαμβους, «κουτσούς» ιάμβους στο τέλος του μέτρου, ώστε τα κείμενα να αποκτούν μεγαλύτερη κωμικότητα. Δεν είχαμε ιδέα για το έργο του μέχρι το 1889, όταν ένας παπύρινος κύλινδρος με οχτώ μιμοδράματά του βρέθηκε σ’ έναν τάφο στην πόλη Μαιγίρ της Αιγύπτου μαζί με μια μούμια (γεγονός που ενέπνευσε τρία χρόνια αργότερα στον Κωνσταντίνο Καβάφη το ποίημά του «Οι μιμίαμβοι του Ηρώνδα»).
Οι μίμοι περιόδευαν στα χωριά της Αττικής ή συμμετείχαν στα συμπόσια με μπουφόνικες παραστάσεις, με θέματα που αντλούνταν από τη μυθολογία ή τον καθημερινό βίο και τα ήθη της εποχής. Πληθωρικό θέατρο, γλώσσα λαϊκή, σκαμπρόζικα αστεία, παίξιμο υπερβολικό. Θεατρίνοι που χορεύουν, τραγουδούν και μιμούνται τα πάντα χωρίς αναστολές, με το κορμί, το πρόσωπο, τη φωνή τους.
Η Ρηνιώ Κυριαζή παίζει στην παράσταση δίπλα στην Aννα Κοκκίνου και άλλους τέσσερις ηθοποιούς. Ο κόσμος των Μίμων εισβάλλει στη σκηνή μέσα στο ημίφως, εξαπλώνεται στο πατάρι του θεάτρου, κατακλύζει τη σκηνή. «Οι μορφές τους είναι εντυπωσιακές, ακραίες, αστείες και ταυτόχρονα τρομακτικές», μας λέει. «Οι Μίμοι υπερβάλλουν κι έτσι μεταμορφώνουν την καθημερινότητα σε ποίηση. Εξυψώνουν την κάθε στιγμή, την ανάγουν σε κάτι εξαιρετικό. Η φυσικότητα δίνει τη θέση της στον διονυσιασμό. Είναι μια γιορτή της ζωής. Το συγκινητικό είναι ότι το ελάττωμα γίνεται προτέρημα. Χοντράδες και κλισέ, ψηλοί άνθρωποι, μεγάλες μύτες, παράξενες φωνές επιστρατεύονται για να ζωντανέψουν τα κείμενα του Ηρώνδα».
Η χρήση της μάσκας σ’ αυτή την παράσταση είναι καθοριστική και η δουλειά της Μάρθας Φωκά εντυπωσιακή ακόμα μια φορά: αποτυπώνει στην έκφραση των Μίμων τα στοιχεία των χαρακτήρων τους. «Η μάσκα γίνεται καθρέφτης και αντανακλά κάθε κίνησή σου για τον χαρακτήρα, κάθε σκέψη σου», λέει η Ρηνιώ Κυριαζή. «Μεγεθυντικός φακός, εύκολα σε προδίδει αν δεν είσαι σαφής και αντίθετα σε πριμοδοτεί και σε ελευθερώνει, αν καταφέρεις να την ξεκλειδώσεις. Είναι μια βαθιά διαδικασία, δεν σου αποκαλύπτεται εύκολα. Ολοι μας σε υπερβολή, βουτάμε τα ελαττώματά μας στο χιούμορ και βγαίνουμε "καθαγιασμένοι". Κανείς ομοιόμορφος, κανείς κανονικός, όλοι λοξοί και παράταιροι κλείνουν το μάτι στο εφήμερο της ζωής. Θυμώνουν για λίγο, πονάνε για λίγο, γελάνε. Γεμάτοι αντιθέσεις και ανατροπές. Με σπίθα και φλόγα για επιβίωση μέσα στη μιζέρια κάθε εποχής που θέλει να μας καθηλώσει».
Η Ρηνιώ Κυριαζή υπήρξε μαθήτρια της Μίρκας Γεμεντζάκη, σκηνοθέτριας και σημαντικής δασκάλας στο θέατρο πάνω στην έρευνα της αναπνοής και στην ουσία της ανθρώπινης φωνής. Μαζί έκαναν τη «Φεύγουσα κόρη» πριν από χρόνια, μια εξαίσια παράσταση πάνω στο κείμενο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που άφησε εποχή. Σήμερα νιώθει ευγνώμων που ένα κομμάτι της ζωής της είναι η διδασκαλία της μεθόδου της Μίρκας Γεμεντζάκη.
Συνεργάζεται για πρώτη φορά με την Αννα Κοκκίνου, παρ' όλο που όταν είδε την παράσταση του Βιζυηνού υπήρξε τόσο αποκαλυπτική για εκείνη ώστε την έσπρωξε να αναζητήσει αυτού του είδους τη δουλειά στον νου, την αναπνοή, τον λόγο.
«Ο Βιζυηνός με οδήγησε στη Μίρκα Γεμεντζάκη. Και τώρα που συνεργάζομαι με την Αννα Κοκκίνου αναγνωρίζω συχνά στη δουλειά της την κατεύθυνση της Μίρκας εμποτισμένη με το τεράστιο υποκριτικό ταλέντο της Αννας. Με εντυπωσιάζει ο τρόπος που με βάζει στον κόσμο των Μίμων, όπως στους μεγάλους κωμικούς η τέχνη γίνεται αστεία με αφοπλιστική ειλικρίνεια. Η λεπτότητα και το βάθος με το οποίο αντιμετωπίζει τους Μίμους είναι καθοριστική. Στόχος της είναι να υμνήσει τον ηθοποιό, τον παλιό κωμικό, ισχυρό από την εποχή πριν από τον Ηρώνδα, μετά και πάντα. Ο κωμικός που προσφέρει ψυχή και σώμα για το κέφι του θεατή -σ' ένα μπουλούκι, σ' ένα χάρτινο θέατρο, μια αυλή, στον βωβό κινηματογράφο ή στο τσίρκο- ακαταπόνητος κι ακαταμάχητος».
Ηθοποιός, σκηνοθέτις, δασκάλα υποκριτικής και φωνητικής, η Ρηνιώ Κυριαζή αγαπάει όλα τα είδη θεάτρου αλλά μ’ έναν τρόπο δουλειάς βαθύ, εμμονικό.
«Θεωρώ ότι μόνο με την πετριά του μπορεί κανείς να φτάσει κάπου. Επιμένοντας σε κάτι δικό του, με τρόπο παιδικό, αγνοώντας εντυπώσεις, κριτικές, επιταγές. Θέλει χρόνο μες στα σκοτάδια για να υφάνεις τα φτερά. Μ' αρέσει στο αποτέλεσμα να βλέπω τις σκιές της προετοιμασίας, τις ραφές, μ' αρέσουν και οι ατέλειες, όχι οι εύκολες λύσεις ή οι αντιγραφές. Δεν μου λέει τίποτα ό,τι είναι στη μόδα, κυρίαρχο. Μου λείπει συχνά ο μύθος, το νήμα της ιστορίας, ονειρεύομαι παραστάσεις σαν ένα τραγούδι, σαν ένα ποτήρι νερό».
► INFO
Θέατρο «Σφενδόνη» (Μακρή 4, Μακρυγιάννη, τηλ.: 215 515 8968). «Οι Μίμοι του Ηρώνδα».
Μετάφραση: Θεόδωρος Στεφανόπουλος. Σκηνοθεσία: Αννα Κοκκίνου. Σκηνικά: Κένι Μακ Λέλαν. Κοστούμια: Ματίνα Μέγκλα. Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα. Πρωτότυπη μουσική: Νίκος Βελιώτης. Μάσκες: Μάρθα Φωκά. Επιμέλεια κίνησης: Βρισηίδα Σολωμού.
Παίζουν: Ρηνιώ Κυριαζή, Νίκος Νίκας, Ρίτα Λυτού, Ειρήνη Κουμπαρούλη, Πάρις Λεόντιος, Αννα Κοκκίνου. Παραστάσεις: Παρασκευή και Σάββατο στις 21.00, Κυριακή στις 18.30
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας