Ο φόβος τρώει τα σωθικά

Κι άλλος Ντοστογιέφσκι σκαρφαλώνει στη σκηνή μετά τον «Σωσία» με τον Αρη Σερβετάλη. Το διήγημα «Αδύναμη καρδιά» του Ρώσου δραματουργού, μόλις 76 σελίδων, παρουσιάζεται από σήμερα στο θέατρο «Ακαδημία Πλάτωνος» σε σκηνοθεσία και θεατρική απόδοση της Κερασίας Σαμαρά. Είναι η πρώτη φορά που μεταφέρεται στη σκηνή.

Η ιστορία μάς ταξιδεύει στην Αγία Πετρούπολη της τσαρικής Ρωσίας, κάπου στο τέλος του 19ου αιώνα. Δύο νεαροί δημόσιοι υπάλληλοι, ο Αρκάντι και ο Βάσια, μοιράζονται για χρόνια το ίδιο φτωχικό δωμάτιο. Τη ζωή του Βάσια φωτίζουν ξαφνικά καλά νέα: ο προϊστάμενός του, Ζούλιαν Μαστάκοβιτς, τον ευνοεί αναθέτοντάς του μια εργασία, ενώ η σύντροφός του Λίζα δέχεται με χαρά να γίνει γυναίκα του. Ο Βάσια όμως αδυνατεί να διαχειριστεί την καλοτυχία του και κλονίζεται ψυχικά. Ο νους του ξεστρατίζει.

Ο στιβαρός Αρκάντι, η φωνή της λογικής, παρατηρεί έντρομος -και ανήμπορος να βοηθήσει- τη σταδιακή απώλεια του πιστού του φίλου στους δρόμους της παράνοιας μέσα σε μόλις τριάντα έξι βασανιστικές ώρες. Η πορεία αυτής της απώλειας της λογικής αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της παράστασης και περνάει από επτά στάδια. Σε καθένα από αυτά αποτυπώνεται ο πανικός του Αρκάντι και η εξέλιξη της ψυχικής διαταραχής του Βάσια, η οποία κορυφώνεται με απρόβλεπτες συνέπειες.

Η Αδύναμη Καρδιά συνθλίβεται κάτω από το βάρος της ευθύνης απέναντι σ’ ένα πρόσωπο ισχυρό, έναν παντοδύναμο εργοδότη, έναν άλλο Μεγάλο Αδερφό, που πετώντας ψίχουλα ευεργεσίας δρέπει τυφλή αφοσίωση, αγάπη ακόμη, από τον απόλυτα εξαρτημένο από την καλοσύνη του υπάλληλο. Ο εργοδότης δεν γνωρίζει καν την ύπαρξη του Βάσια κι όμως αποτελεί το κέντρο της ζωής του, τον καθοριστικό παράγοντα της ευτυχίας του.

«Οταν άρχισα να διαβάζω το διήγημα», λέει η Κερασία Σαμαρά, «σκέφτηκα ότι το δυσκολότερο θα ήταν να αποδοθεί στη σκηνή ο ασυγκράτητος χείμαρρος συναισθημάτων, που υποτίθεται ότι κατακλύζουν τους ήρωες. Ισως μάλιστα σήμερα η σχέση των δύο συγκατοίκων να μην αντιστοιχεί σε τίποτα πιο αναγνωρίσιμο από την ερωτική σχέση, όπου είναι αποδεκτό να εκφράζει κανείς με τόση ένταση και επιμονή τα συναισθήματά του. Κι όμως, μέσα απ’ όλα τα δάκρυα στα οποία διαρκώς αναλύονται οι δύο ήρωες, μέσα από τις ατέλειωτες εξομολογήσεις αγάπης, από τους χιονισμένους δρόμους, τη βότκα, τη σκοτεινιά, τη μυρωδιά του τσαγιού, το παγωμένο ποτάμι και τη μεγάλη πόλη της Αγίας Πετρούπολης, που υψώνει τους καπνούς από τα τζάκια των σπιτιών της στον ουρανό, αυτό που κυρίως δονεί τους κεντρικούς ήρωες είναι ο φόβος. Ενας φόβος απόλυτα σημερινός, απόλυτα αναγνωρίσιμος, σαν αυτόν που μας συντροφεύει και σήμερα σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας. Επτά νοηματικές ενότητες ορίζονται ως στάδια παραφοράς του “καημένου Βάσια”. Σε κάθε μία από αυτές κόβεται και ένα νήμα της λογικής και ολοένα απομακρύνεται ο ήρωας εκ του κόσμου τούτου, ώσπου ενώνεται με ό,τι αγαπά, ελεύθερος πια, σύμβολο της προδομένης ελευθερίας, της ματαιωμένης επανάστασης μέσα μας».

Στην παράσταση ερμηνεύονται μελοποιημένα ποιήματα του Πούσκιν, τον οποίο ο Ντοστογιέφσκι λάτρευε. Η εκάστοτε ψυχική κατάσταση των ηρώων φωτίζεται από τη μουσική του συνθέτη και κιθαρίστα Τάκη Μπαρμπέρη, ο οποίος παίζει ζωντανά στην παράσταση.

Info:

Θέατρο Ακαδημία Πλάτωνος (Σπύρου Πάτση και Μαραθωνομάχων 8, Βοτανικός, τηλ.: 211-4097332, 210-4830330). «Αδύναμη καρδιά» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Μετάφραση – στιχουργική απόδοση: Ηρακλής Δ. Λογοθέτης. Σκηνοθεσία - θεατρική απόδοση: Κερασία Σαμαρά. Σκηνικά–κοστούμια: Κώστας Βελινόπουλος. Κινηματογράφηση: Νίκος Βουτενιώτης. Παίζουν: Αλέξανδρος Νταβρής, Bασίλης Γιακουμάρος, Κέλλυ Ανυφαντή, Ζωή Αρβανιτάκη. Αφήγηση–τραγούδι: Κερασία Σαμαρά. Μαγνητοσκοπημένα: Γρηγόρης Βαλτινός σε φιλική συμμετοχή. Δευτέρα-Τρίτη 9.00 μ.μ.