Το 13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας (Athens Avant-Garde Film Festival) ξεκινάει σε λίγες μέρες, ευτυχώς όχι για λίγες μέρες.
Το δεκαπενθήμερο 5-18 Δεκεμβρίου στην Ταινιοθήκη θα παραβρεθούν σημαντικοί σκηνοθέτες (Ράντου Ζούντε, Λεός Καράξ, Κώστα Γραβράς κ.α.) και θα παρουσιαστούν εξαιρετικά (στ' αλήθεια εξαιρετικά) αφιερώματα και ταινίες μία και μία. Ωστόσο, οι μέρες αυτές δεν φτάνουν. Ετσι η διοργάνωση αποφάσισε να κάνει μία προφεστιβαλική εκδήλωση, ώστε να έχουμε τη δυνατότητα να δούμε σε πρώτη προβολή στην Αθήνα, την ταινία «exergue - on documenta 14» του Δημήτρη Αθυρίδη, σε παραγωγή της Faliro House Productions.
Η ταινία ακολουθεί τον καλλιτεχνικό διευθυντή της documenta 14, Άνταμ Σίμτσικ, καθώς ηγείται της διοργάνωσης της πιο σημαντικής, ίσως, έκθεσης Τέχνης στον κόσμο. «Πρόκειται για μια χωρίς προηγούμενο παρασκηνιακή εξερεύνηση του θεσμικού κόσμου της τέχνης» αναφέρουν οι διοργανωτές και δεν έχουν άδικο.
Η ταινία απαιτεί και θα κερδίσει το χρόνο μας: είναι 14 ωρών, χωρισμένη σε 14 κεφάλαια και έκανε πρεμιέρα στο 74ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου. Στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος θα κατανεμηθεί σε 3 προβολές, το τριήμερο 2-4 Δεκεμβρίου, αμέσως πριν την έναρξη του 13ου ΦΠΚΑ:
• Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου, 17:00-21:30
• Τρίτη 3 Δεκεμβρίου, 17:00-23:00
• Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου, 17:00-21:45.
Θα ακολουθήσει στρογγυλή τράπεζα (21:45-23:00). Συμμετέχουν: Εύα Στεφανή (σκηνοθέτις), Πάνος Χαραλάμπους (εικαστικός, ομότιμος καθηγητης AΣΚΤ), Μαρίνα Φωκίδη (επιμελήτρια, θεωρητικός). Συντονίζει η Δέσποινα Ζευκιλή (κριτικός τέχνης, διευθύντρια περιοδικού «Αθηνόραμα»)
Η ιδιαιτερότητα της ταινίας
Το «exergue - on documenta 14» ακολουθεί, όπως είπαμε, τον Άνταμ Σίμτσικ και την επιμελητική του ομάδα επί δύο χρόνια καθώς οργανώνουν την documenta 14, η οποία δεν ήταν μία ακόμη documenta, αλλά μια ιστορική έκδοση της σημαντικής αυτής έκθεσης Τέχνης, που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2017 στο Κάσελ της Γερμανίας και στην Αθήνα της Ελλάδας, στο επίκεντρo, δηλαδή, της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη εκείνη την εποχή. Βασικά, ήταν η πρώτη φορά που η documenta έβγαινε εκτός Κάσελ.
Η καλλιτεχνική πρόταση επέκτασης της έκθεσης σε δύο πόλεις, με τίτλο «Learning from Athens», ήταν η τολμηρή προσπάθεια του Σίμτσικ να εξερευνήσει τα όρια του θεσμού, αμφισβητώντας το ευρωκεντρικό μοντέλο παραγωγής τέχνης. Ωστόσο, η διοργάνωση αντιμετώπισε περισσότερα από απλά υλικοτεχνικά εμπόδια, που δεν βοήθησαν στην αποτροπή ενός οικονομικού ελλείμματος: Το μιντιακό σκάνδαλο που ξέσπασε πριν από την λήξη της έκθεσης επισκίασε την καλλιτεχνική της αξία και τις περαιτέρω συζητήσεις σχετικά με το περιεχόμενό της. Στην Αθήνα φιλοξενήθηκε σε όλες τις αίθουσες του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), διείσδυσε στην πόλη και ξεσήκωσε έναν έντονο δημόσιο διάλογο: ήταν αυτό που περιμέναμε; Γιατί δίχασε τόσο πολύ; Πάντως περισσότεροι από 339.000 άνθρωποι την επισκέφθηκαν, καθιστώντας την ως την έκθεση Σύγχρονης Τέχνης με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στην ιστορία της Ελλάδας.
Για κάποιους, η documenta 14 προκάλεσε κριτική αντιπαράθεση και αντιδράσεις λόγω της ριζοσπαστικής επιμελητική της προσέγγισης που συχνά ερμηνεύτηκε ως διδακτισμός ή ως εργαλειοποίηση πολιτικά καίριων θεμάτων όπως η προσφυγική κρίση, ο νεοφιλελευθερισμος και η άνοδος της ακροδεξιάς πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Ταυτόχρονα, «δέχτηκε επιθέσεις καθώς έθεσε άβολα ερωτήματα σχετικά με τις εξαρτήσεις του ιστορικού ινστιτούτου από την τοπική πολιτική και τους μηχανισμούς χρηματοδότησης του κόσμου της τέχνης» λένε οι διοργανωτές. Η αλήθεια είναι βέβαια πως η απογοήτευση ήταν διάχυτη ανάμεσα στους θεατές της έκθεσης καθώς η συνοχή που ήθελε να έχουν πάνω από 150 καλλιτεχνικά έργα ο Σίμτσικ πώς θα μπορούσε να καταστεί δυνατή; Το κοινό ήταν σε αναμονή, περίμενε το «άλλο» αλλά μέσα στην φαντασμαγορία του. Αλλού όμως έστρεφε το βλέμμα ο καλλιτεχνικός διευθυντής της: στον στοχασμό; Στην ερευνητική σύνδεση του τώρα με το τώρα; Στο ό,τι σημαίνει αυτό;
Το βέβαιο είναι πως μέσα από το πάθος των πρωταγωνιστών του, την ομορφιά και τη δύναμη της τέχνης και την χωρίς προηγούμενο πρόσβαση καταγραφής, η κινηματογραφική αφήγηση του Αθυρίδη σε αυτή την 14ωρη ταινία, χωρισμένη σε δεκατέσσερα κεφάλαια, παρατηρεί τη δραματικής πορεία της documenta 14 και αποτυπώνει έναν προβληματισμό για τις λειτουργίες της Σύγχρονης Τέχνης και τους θεσμούς της σε ένα μεταβαλλόμενο παγκόσμιο τοπίο. Κάτι που έπρεπε να καταγραφεί και έτσι έγινε. Και ευτυχώς.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας