Φέτος είναι η 13η χρονιά του και πραγματικά οι επιλογές είναι τέτοιες που είναι να κατασκηνώσει κανείς στην Ταινιοθήκη για 13 μέρες, να μπει με την ταινία έναρξης και να βγει με την ταινία λήξης. Το 13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, που διοργανώνεται από και στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, είναι όχι μόνο πραγματικά πρωτοποριακό ως προς τον προγραμματισμό του, αλλά ίσως η καλύτερη ανάλογη διοργάνωση που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια - και ήταν όλες εξαιρετικές! Δύο διαγωνιστικά τμήματα -το ένα ολοκαίνουργιο-, η πρόσφατη, νέα ταινία του Κώστα Γαβρά με τον ίδιο παρόντα, οι δύο τελευταίες ταινίες του εξωφρενικού και εξωφρενικά ταλαντούχου Ράντου Ζούντε, αφιέρωμα στην πραγματική εκπρόσωπο της πρωτοπορίας του ελληνικού (και όχι μόνο) σινεμά, Αντουανέττα Αγγελίδη, η νέα ταινία του «τρομερού παιδιού» του γαλλικού σινεμά, Λεός Καράξ, ταινίες για την Παλαιστίνη, αλλά και νέες ψηφιακά αποκατεστημένες κόπιες παλαιότερων ταινιών... είναι μόνο κάποια απ’ όσα θα δούμε στη φετινή διοργάνωση.
Ακόμα και η pρόεδρος της Ταινιοθήκης και καλλιτεχνική διευθύντρια Μαρία Κομνηνού φέτος μας εξέπληξε ευχάριστα με τον λόγο της, που πάντα ήταν καίριος, αλλά ειδικά φέτος θεωρούμε πως είχε και ένα ατρόμητο στοιχείο μέσα στις αλήθειες του: «Σε μια εποχή πολυ-κρίσης -κλιματική αλλαγή, εξάντληση φυσικών πόρων, αυξανόμενη ανισότητα, πόλεμοι και καπιταλισμός της επιτήρησης- ο ρόλος του κινηματογράφου και γενικότερα η παραγωγή αφηγήσεων καθίστανται εξαιρετικά κρίσιμα. Μπορούμε ακόμα να αναζητήσουμε δημιουργούς που θα παρουσιάσουν αντι-αφηγήσεις ενάντια στο καθεστωτικό αφήγημα ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές, ενάντια στη βία κατά των γυναικών, των εθνικών μειονοτήτων, των ΛΟΑΤΚΙ, των ασθενών με ανίατες ασθένειες και γενικά υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Υπάρχει ελπίδα ότι μπορούμε να ξεφύγουμε από τη γραμμική αναπαράσταση του ιστορικού χρόνου και να δώσουμε προτεραιότητα σε αφηγήσεις που αγωνίζονται για τη δικαίωση του καταπιεσμένου παρελθόντος;».
Σε αυτά τα ερωτήματα θα προσπαθήσει να «απαντήσει» το φεστιβάλ, αν και κάτι μας λέει πως με τις ταινίες που θα μας προσφέρει περισσότερα ερωτήματα θα προκύψουν. Εκκινώντας με την ταινία έναρξης, πρόκειται για την ελληνική πρεμιέρα του καινούργιου φιλμ του διακεκριμένου Πορτογάλου σκηνοθέτη Μιγκέλ Γκόμες «Grand Tour», μία ουμανιστική ταινία πάνω σε αυτό που λέει ο τίτλος της, στην περιπλάνηση δηλαδή. Η ταινία χάρισε στον Γκόμες το Βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάνες, ενώ στην προβολή στην Αθήνα θα παρευρεθούν η πρωταγωνίστρια της ταινίας Κρίστα Αλφαγιάτε και ο σταθερός συνεργάτης του Γκόμες, διευθυντής φωτογραφίας, Ρούι Πόσας (σ.σ. η ταινία θα πάρει διανομή από την Weird Wave). Ως ταινία λήξης θα προβληθεί το νέο φιλμ του Λεός Καράξ, «Δεν είμαι εγώ», στο οποίο αυτό το «τρομερό παιδί», που όμως ηλικιακά δεν είναι καθόλου παιδί, στοχάζεται πάνω στην εντυπωσιακή (για πολλούς και διαφορετικούς λόγους) σαραντάχρονη καριέρα του. Πρόκειται για μία αυτοβιογραφική ματιά πάνω στα όσα έκανε στο σινεμά, όσα οραματίστηκε και δεν έκανε, όσα θέλησε και παράκανε. Σχεδιάστηκε ως μέρος μιας έκθεσης για τον Καράξ στο Kέντρο Πομπιντού στο Παρίσι, το οποίο είχε ζητήσει από τον σκηνοθέτη να απαντήσει οπτικοακουστικά στην ερώτηση: «Πού βρίσκεσαι, Λεός Καράξ;». Μάθαμε πως και ο ίδιος ο σκηνοθέτης θα είναι παρών στην προβολή και μακάρι.
Στο καθιερωμένο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ θα λάβουν μέρος δέκα ταινίες, λίγο μετά τη συμμετοχή και τη διάκρισή τους στα μεγαλύτερα διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ. Πέραν του χρηματικού επάθλου, η ταινία του φετινού νικητή/τριας θα λάβει αυτόματα και διανομή της ταινίας του στην Ταινιοθήκη (σ.σ. κάτι που θα έπρεπε να είχε γίνει χρόνια τώρα βέβαια, αλλά έγινε έστω φέτος). Ολες οι ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού είναι πανελλαδικές πρεμιέρες, ενώ πολλοί από τους δημιουργούς θα παρευρεθούν για να προλογίσουν τις ταινίες τους: ο Παλαιστίνιος Καμάλ Αλιαφάρι, ο Αμερικανός Μπεν Ράσελ, ο Γάλλος Γκιγιόμ Καγιό, η Αργεντινοαγγλίδα Σάρα Τζέσικα Ρίνλαντ, ο Γερμανός Χάιντς Εμιγκολτς, η Πορτογαλίδα Μάρτα Ματέους, η Λίλιθ Κράξνερ από τη Βιέννη και η Μιλένα Τσερνόφσκι από την Αυστρία. Την κριτική επιτροπή του διεθνούς διαγωνιστικού απαρτίζουν οι: Τζάκι Ντέιβις (παραγωγός και επιμελήτρια με έδρα το Λονδίνο, η οποία εργάζεται στη διασταύρωση της τέχνης και του κινηματογράφου), Ρέα Βαλντέν (κινηματογραφίστρια, θεωρητικός κινηματογράφου και επίκουρη καθηγήτρια στη Σκηνοθεσία και στο Μοντάζ στο Τμήμα Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου του Πανεπιστημίου Αθηνών) και Μαρία Κουρκούτα (κινηματογραφίστρια, μοντέζ και παραγωγός). Υπάρχει και το νέο Διαγωνιστικό του Φεστιβάλ, το διεθνές και τολμηρό «Reframing Images» (σε συνεργασία με την ARTWORKS του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος), με ταινίες που υπερβαίνουν τα στεγανά μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, και που σκοπό έχει να αναδείξει δημιουργούς που εξερευνούν νέες μορφές αφήγησης και κινηματογραφικής φόρμας. Στο τμήμα αυτό ανήκουν 26 ταινίες από 27 σκηνοθέτες, 15 γυναίκες και 12 άνδρες, είναι από 2 έως 85 λεπτά (δεν ενδιαφέρει η διάρκεια) και προέρχονται από 27 διαφορετικές χώρες, όπως η Αργεντινή, η Νιγηρία, η Καμπότζη, η Ελλάδα, η Παλαιστίνη, το Ιράν, η Κύπρος, η Ταϊλάνδη, η Ιαπωνία, η Ινδία, ο Λίβανος, η Βραζιλία και η Χιλή.
Παράλληλα, θα γίνει ρετροσπεκτίβα στο αφόρητα ανατρεπτικό σινεμά του Ρουμάνου Ράντου Ζούντε (θα παρευρεθεί ο ίδιος) και στον προσωπικά πρωτοποριακό όσο και πολιτικά προσωπικό κινηματογραφικό κόσμο της Αντουανέττας Αγγελίδη, της οποία θα προβληθούν οι ταινίες «Κλέφτης ή η πραγματικότητα», «Οι ώρες - Μια τετράγωνη ταινία», «Τόπος», «Idées Fixes / Dies Irae (Παραλλαγές στο ίδιο θέμα)» και δύο μικρού μήκους. Θα παιχτεί επίσης το ντοκιμαντέρ «Εμμονες ώρες στον τόπο της πραγματικότητας – Εξομολογήσεις της Αντουανέττας Αγγελίδη (ή ένα δοκίμιο για το βλέμμα της)» που γύρισε η κόρη της Ρέα Βαλντέν το 2022, ενώ το Σάββατο 7/12, στις 17.00, η ίδια θα δώσει masteclass.
Τέλος, θα προβληθεί η πρόσφατη ταινία του Κώστα Γαβρά «Τελευταία πνοή», καθώς και τα τρία πρώτα επεισόδια από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Ο αιώνας του Κώστα Γαβρά» (2024). «Στα 91 μου χρόνια και με τον θάνατο να διαφαίνεται στον ορίζοντα, είναι φυσιολογικό να αναρωτιέμαι συχνά: πώς θα τελειώσουν όλα αυτά; Οταν έρθει η ώρα, θα μπορέσω να τελειώσω τις μέρες μου με αξιοπρέπεια;» έχει δηλώσει ο μεγάλος μας σκηνοθέτης. Και θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε την ταινία «Χάππυ Νταίη» (1976) του Παντελή Βούλγαρη, σε νέα ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια και το πρώτο επίτευγμα του νέου Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών για τη Διατήρηση και Προώθηση της Κινηματογραφικής Κληρονομιάς της Ταινιοθήκης της Ελλάδος... Ανυπομονούμε!
♦ Πληροφορίες: Αναλυτικά όλες οι προβολές και πληροφορίες στο www.tainiothiki.gr/el/13aagff. Στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (Ιερά Οδός 48, μετρό Κεραμεικός).
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας