Στη Δυτική Οχθη, εκεί που ο θάνατος μοιάζει σχεδόν αναπόφευκτος

Το πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ, που γυρισμένο από μια ομάδα Παλαιστινίων και Ισραηλινών δημιουργών επί μία 5ετία στην περιοχή Masafer Yatta παρουσιάζει ξεκάθαρα την ωμή αλήθεια για την παλαιστινιακή γενοκτονία, έρχεται στις αθηναϊκές αίθουσες με τις συστάσεις και τα βραβεία πολλών ευρωπαϊκών φεστιβάλ

Καμία άλλη γη
(No Other Land, Παλαιστίνη, Νορβηγία, 2024, 92’)
★★★★★

● Σκηνοθεσία: Μπάζελ Αντρα, Γιουβάλ Αμπραχάμ, Χάμνταν Μπαλάλ, Ρέιτσελ Σορ

Το ντοκιμαντέρ, που δημιουργήθηκε από κοινού από τον Μπάζελ Αντρα, Παλαιστίνιο δημοσιογράφο και κινηματογραφιστή, και τον Ισραηλινό ομότεχνό του, επίσης δημοσιογράφο και κινηματογραφιστή Γιουβάλ Αμπραχάμ, αλλά και τους Χάμνταν Μπαλάλ (Παλαιστίνιο φωτογράφο) και Ρέιτσελ Σορ (Ισραηλινή διευθύντρια φωτογραφίας και σκηνοθέτρια), καταγράφει για περισσότερα από 5 χρόνια τη συνεχιζόμενη καταστροφή που συντελείται στην περιοχή Masafer Yatta της Δυτικής Οχθης και τον διωγμό των κατοίκων της. Μέσα από προσωπικές, σπαρακτικές ιστορίες, την καταγραφή μιας ζοφερής πραγματικότητας συχνά μέσω κινητών τηλεφώνων και τη σύντομη εξιστόρηση των γεγονότων της δεκαετίας του ’80, όταν η ισραηλινή κυβέρνηση κήρυξε στρατιωτική ζώνη την περιοχή με κύριο σκοπό την εκδίωξη των κατοίκων της, το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει με σκληρότητα την καθημερινότητα των πολιτών από το 2019 μέχρι και το 2023, χωρίζοντας την αφήγηση σε κεφάλαια που «ζουν» τον φαύλο κύκλο της βίας. Από την κάμερα περνούν και σχολιάζονται όλα: από τη βία ώς την πολιτική και τα παιχνίδια εξουσίας. Κάποιες φορές δίνονται ωστόσο κάπως συγκεχυμένες πληροφορίες που δεν βοηθάνε στην πλήρη κατανόηση του πολιτικού υπόβαθρου, είτε μέσω της εικόνας (που «μιλάει» πολύ συχνά από μόνη της), είτε μέσω των συζητήσεων μεταξύ του Αντρα, του Αμπραχάμ και των κατοίκων.

Η βία και ο μισανθρωπισμός κατακλύζουν την οθόνη και μας προτρέπουν να μην αποστρέψουμε το βλέμμα αλλά και να αντιληφθούμε το έγκλημα που συντελείται για τόσα χρόνια στην περιοχή. Η καταγραφή των γεγονότων είναι σκληρή, μερικές φορές ανυπόφορη. Μέσα από την κάμερα του Αντρα βλέπουμε την καταστροφή, τους διωγμούς, τη συνεχιζόμενη κατεδάφιση των παλαιστινιακών οικισμών από τις ισραηλινές δυνάμεις και την προσπάθεια των κατοίκων να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους.

Μια διαδικασία η οποία στην οθόνη επαναλαμβάνεται αενάως, με τον χρόνο να κυλάει και να φέρνει εν τέλει πάντα το ίδιο αποτέλεσμα. Οσο γινόμαστε μάρτυρες του ίδιου σκηνικού, της ίδιας παράλογης, αλόγιστης βίας συνηθίζουμε και αντιλαμβανόμαστε ότι οι μπουλντόζες και η εισβολή των στρατιωτών είναι ρουτίνα για τους Παλαιστίνιους. Μας προκαλεί βέβαια τρόμο όταν αντιλαμβανόμαστε ότι η καθημερινότητα μιας οικογένειας Παλαιστινίων είναι Ισραηλινοί να τους κατεδαφίζουν το σπίτι και να τους πυροβολούν.

Μέσα από αυτά τα σκληρά γεγονότα βλέπουμε και την ανάπτυξη της σχέσης του Αντρα με τον Ισραηλινό δημοσιογράφο ακτιβιστή Αμπραχάμ, που προσπαθεί να κατανοήσει όσα συμβαίνουν και έρχεται αντιμέτωπος όχι μόνο με τη δυσπιστία των κατοίκων, αλλά και με τον χλευασμό των ομοεθνών του στρατιωτών. Γι’ αυτούς είναι ο «δήθεν ακτιβιστής» και τον θεωρούν εχθρό τους.

Δεν υπάρχει χώρος για διαφορετική σκέψη, για συμπόνια εκεί όπου το μίσος κυριαρχεί. Η εξερεύνηση αυτής της σχέσης δείχνει όχι μόνο τις σημαντικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ τους -χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι ο Αμπραχάμ μπορεί να μετακινείται ελεύθερα όποτε θέλει, ενώ ο Αντρα είναι καθηλωμένος στον ίδιο τόπο-, αλλά και πράγματα που τους ενώνουν, όπως είναι ο διακαής πόθος και των δύο να συνεργαστούν στο όνομα της δικαιοσύνης και κάποτε να συνυπάρξουν στον ίδιο τόπο.

Σ’ έναν κόσμο που κωφεύει, το σινεμά υψώνει τη φωνή του

Το «Καμία άλλη γη» είναι ένα ωμά σκληρό, αληθινό ντοκιμαντέρ που δεν κρύβει τίποτα. Η κάμερα δεν μετατοπίζεται για να μη δείξει κάτι σοκαριστικό, όλα παρουσιάζονται όπως είναι. Οι εικόνες που βλέπουμε αποτυπώνονται στον αμφιβληστροειδή μας, έρχονται για να μας στοιχειώσουν και να μας θυμίσουν ότι σε μια περιοχή του πλανήτη υπάρχουν άνθρωποι που εκτελούνται εν ψυχρώ, παιδιά που βομβαρδίζονται, που δεν έχουν ώρες για μάθηση ή για παιχνίδι, που τα κυνηγά μόνο η βία και ο θάνατος. Οταν η ταινία τελειώνει, το αίσθημα που κυριαρχεί είναι ότι αυτός ο φαύλος κύκλος δεν θα τελειώσει ποτέ. Η βία, ο τρόμος, ο θάνατος έχουν ριζώσει στην περιοχή.

Το ντοκιμαντέρ κέρδισε το Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ στην Berlinale, το Βραβείο Κοινού για την καλύτερη ταινία ντοκιμαντέρ στο τμήμα Πανόραμα του Φεστιβάλ Βερολίνου, το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας και Βραβείο Κοινού στο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Κοπεγχάγης (CPH: DOX) 2024 καθώς και τη Χρυσή Αθηνά για την καλύτερη ταινία ντoκιμαντέρ στις Νύχτες Πρεμιέρας 2024. Κι αυτό είναι το χαρακτηριστικό: ότι το ντοκιμαντέρ αυτό «τολμά» να πει την ωμή αλήθεια για την παλαιστινιακή γενοκτονία και βραβεύεται από σπουδαίους κινηματογραφικούς θεσμούς σ’ έναν κόσμο που οι υπόλοιποι θεσμοί αποφεύγουν να δουν, ν’ ακούσουν και ν’ αναγνωρίσουν την πραγματική εικόνα. Σ’ έναν κόσμο που κωφεύει, το σινεμά υψώνει τη φωνή του.