Ολα όσα είδαμε και μερικά που θα ευχόμασταν να μη δούμε

Ολοκληρώθηκε προχθές Σάββατο 6/07 το φετινό, τρίτο κατά σειρά, Evia Film Project. Η δράση αυτή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου, μια πρωτοβουλία συγκεκριμένα που οδήγησε σε πολλαπλές δράσεις, φέτος είχε ως κεντρική θεματική το νερό. Αυτό το τόσο πολύτιμο δημόσιο αγαθό, για το οποίο πλήστοι ερίζουν πλέον γύρω από την έννοια της ιδιοκτησίας του και φυσικά γίνεται όλο και πιο σπάνιο, σε όλες του τις μορφές - ακόμα και στην πόσιμη. Ο υδροφόρος ορίζοντας όχι μόνο μολύνεται σε ποσοστό που δεν πιάνει ανθρώπου νους, αλλά και μειώνεται.

Οι υπεύθυνοι του Φεστιβάλ σοφά επέλεξαν αυτό το θέμα, καθώς η Εύβοια μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2021 επλήγη και από ανεπανόρθωτες πλημμύρες αμέσως μετά (και με άλλες πυρκαγιές... φυσικά), ακριβώς γιατί δεν υπήρχε τίποτε πλέον να συγκρατήσει το χώμα. Η ΔΕΗ χρηματοδότησε κάποια έργα ωφέλιμα για περιβάλλον και ανθρώπους, αλλά μικρής εμβέλειας. Τα προβλήματα δεν έχουν επιλυθεί στο ελάχιστο. Γι’ αυτό και μας έκανε αλγεινή εντύπωση η ομιλία του δημάρχου Αιδηψού - Ιστιαίας, Γιάννη Κοντζιά (επανεξελέγη στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές), ο οποίος κατά την τελετή έναρξης του Φεστιβάλ, πέραν κάποιων απολύτως άκυρων αστεϊσμών ή του αγενούς τρόπου με τον οποίο στάθηκε απέναντι στην υπέροχη κοπέλα, χρόνια συνεργάτιδα του Φεστιβάλ, που μετέφραζε τα όσα έλεγε στα αγγλικά, επαναλάμβανε «ας πούμε όχι στη μιζέρια των καταστροφών» ή «ας αφήσουμε στην άκρη τις καταστροφές» κι έκανε λόγο για την «ισχυρή βούληση της κυβέρνησης και της ηγεσίας των υπουργείων» και άλλα παρόμοια.

Ευχαρίστως, κύριε Κοντζιά, να αφήσουμε στην άκρη τη «μιζέρια» των καταστροφών, έλα όμως που είναι ακριβώς μπροστά στα μάτια μας: ο δρόμος για τη Λίμνη, όπου γίνονταν πολλά masterclasses, προβολές και ομιλίες του Evia Film Project, έχει κλείσει, καθώς έχουν πέσει τεράστιες πέτρες από το βουνό. Θα παραμείνει κλειστός για τουλάχιστον δύο χρόνια. Αποτέλεσμα; Ολοι όσοι θέλαμε να φτάσουμε ώς εκεί από την Αιδηψό έπρεπε να οδηγήσουμε σε στροφές για μία ολόκληρη ώρα. Και το βράδυ, μετά τις προβολές, πάλι τα ίδια για την επιστροφή. Αλλά η δική μας (των θεατών και επισκεπτών δηλαδή) ταλαιπωρία, αποτρεπτική πλήρως από το να ξανακάνεις όλη τη διαδρομή και την επόμενη μέρα, δεν είναι τίποτα μπροστά στο τι θα χρειαστεί να περάσει ένας ασθενής. Ή μια έγκυος. Ή οποιοσδήποτε χρειαστεί άμεση μεταφορά στην Αιδηψό ή τη Χαλκίδα... εκτός κι αν «μιζεριάζω» γράφοντας αυτήν την πραγματικότητα...

Θεωρούμε πολύ ενδεικτικά όλα τα παραπάνω και απολύτως σχετικά με τις δράσεις και τον λόγο ύπαρξης εν τέλει του Εvia Film Project, καθώς ακριβώς γι’ αυτό δημιουργήθηκε: για να στηρίζει τον ντόπιο πληθυσμό μέσω του πολιτισμού αλλά και πρακτικών έργων, όπως η επαναλειτουργία του ιστορικού θερινού κινηματογράφου «Απόλλων» στην Αιδηψό, που ήταν κλειστός για χρόνια. Εκεί προβλήθηκε και η ταινία έναρξης, μετά την ομιλία του δημάρχου, που δεν ήταν άλλη από την «Οδύσσεια» του Ζερόμ Σαλ, για τη ζωή του Κουστό. Μια ιδιαίτερη ταινία, όχι αγιογραφία, που αναδεικνύει μέσα από τον πολύπαθο (για τον ίδιο τον Κουστό, αλλά κυρίως για την οικογένειά του) αλλά και αμφιλεγόμενο βίο του Ζακ Ιβ το πώς τελικά στο τέλος κατάλαβε τη σπουδαιότητα της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος, στην παρατήρηση του οποίου είχε αφιερώσει τη ζωή του.

Οι μέρες κύλησαν όχι με τη συμμετοχή πολύ γνωστών ονομάτων όπως τα προηγούμενα δύο χρόνια (είχε έρθει ο Φόλκερ Σλέντορφ και ο Αλεξάντερ Πέιν), αλλά με εξαιρετικές ταινίες και ομιλίες. Ξεχωρίσαμε την ταινία «Περπατώντας πάνω απ’ το νερό» της Αϊσά Μαϊγκά (2021), ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στον Νίγηρα, που είχε προβληθεί με μεγάλη επιτυχία στις Κάνες τότε και μετά στη Γαλλία. Μας εντυπωσίασε για ακόμη μια φορά το απίστευτο φιλμ του Εμίν Αλπέρ «Ημέρες ξηρασίας». Και μας άφησε με το στόμα ανοιχτό το γεγονός πως στην επετειακή προβολή των 50 χρόνων από την «έξοδο» της ταινίας «Τα σαγόνια του καρχαρία» του Στίβεν Σπίλμπεργκ στις αίθουσες, η ταινία είχε ακριβώς την ίδια επιδραστική δυναμική πάνω στους θεατές και τώρα, μετά μισό αιώνα: το τι ουρλιαχτό ακουγόταν από τον «Απόλλωνα» ήταν το κάτι άλλο!

«Η ομοφοβία στην Τουρκία είναι πλέον η επίσημη πολιτική πρακτική»

Οσον αφορά τις ομιλίες, φυσικά ξεχωρίσαμε αυτή των Εμίν Αλπέρ και Γιώργου Τσούργιαννη. Ο δεύτερος είναι Ελληνας παραγωγός, συμπαραγωγός της ταινίας του πρώτου, «Μέρες ξηρασίας». Πρόκειται για μια βαθιά πολιτική κι εξαιρετικά εμπνευσμένη ταινία, με φόντο το πρόβλημα ξηρασίας σε ένα χωριό της Τουρκίας (τόπο καταγωγής του σκηνοθέτη). Οι δυο τους μίλησαν για το τι σημαίνει να κάνει κανείς σινεμά σε καιρούς και τόπους αβεβαιότητας και να σκέφτεται εναλλακτικά προκειμένου να προσπεράσει απρόβλεπτους περιορισμούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα πως γι’ αυτή την καταπληκτική ταινία ο σκηνοθέτης αναγκάστηκε να επιστρέψει την κρατική χρηματοδότηση πίσω στο υπουργείο Πολιτισμού της Τουρκίας, εξαιτίας του ομοερωτικού περιεχομένου της.

«Η ομοφοβία στην Τουρκία είναι πλέον η επίσημη πολιτική πρακτική» είπε. «Μερικές φορές, από τις διάφορες καθυστερήσεις και τα εμπόδια, καταλήγω να αισθάνομαι σαν επενδυτής ή γραφειοκράτης. Συχνά σταματώ να αισθάνομαι καλλιτέχνης και αυτό είναι εξαντλητικό. Εχω φτάσει στο κατώφλι νευρικού κλονισμού πολλές φορές», δήλωσε... Δυστυχώς κάτι παρόμοιο πάει να συμβεί και στην Ελλάδα, με το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε πρόσφατα και ουσιαστικά καταργεί το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, καθώς δεν θα μπορεί πλέον να επιτελέσει τον σκοπό του. «Τότε οι χώρες μας έχουν περισσότερα κοινά απ’ όσα νόμιζα» μας είπε με πικρό γέλιο ο Εμίν.

Το Φεστιβάλ έκλεισε με μια λαϊκή βραδιά από τη Λένα Κιτσοπούλου και τον Δώρο Δημοσθένους και πάλι στον «Απόλλωνα» με τίτλο «Τα δικά μας LikeA», η οποία από την ανταπόκριση που είχε στο κοινό φάνηκε πως έλαβε πολλά «Likes». Οπως και να ‘χει, αναμένουμε ακόμη ένα Evia Film Project του χρόνου, καθώς πραγματικά έχει σημαντικό αντίκτυπο και στον πολιτισμό και στην τοπική κοινωνία.