Φασμπέντερ και Κοτιγιάρ, οι «Μάκβεθ» που περιμέναμε

Ο Αυστραλός Τζάστιν Κερζέλ αναμετρήθηκε με το έργο του Σέξπιρ και κατάφερε να σταθεί στο ύψος του με μια ταινία πρωτόγονη και τολμηρή. Mε το θρυλικό ζεύγος να είναι περισσότερο δυστυχισμένο, παρά σατανικά φιλόδοξο

Macbeth

• σκηνοθεσία: Τζάστιν Κερζέλ
• ηθοποιοί: Μάικλ Φασμπέντερ, Μαριόν Κοτιγιάρ, Ντέιβιντ Θιούλις, Ελίζαμπεθ Ντεμπίκι, Τζακ Ρέινορ, Σον Χάρις, Πάντι Κόνσινταϊν

Είναι αυτό το έργο που και μόνο το άκουσμά του συννεφιάζει τα μάτια: το πιο συμπυκνωμένο, σκοτεινό, επικίνδυνο κι ανελέητο για την ανθρώπινη φύση έργο του Σέξπιρ, ολόκληρης της ιστορίας του δράματος θα μπορούσε κανείς να πει, τόσο αριστοτεχνικά γραμμένο που η κάθε του διασκευή ή κινηματογραφική μεταφορά (από τις λίγες που έχουν γίνει) βρίσκεται εξ αρχής αντιμέτωπη με μια καχυποψία.

Την οποία από το πρώτο κιόλας πλάνο του σκορπά στους σκοτσέζικους ανέμους ο Αυστραλός Τζάστιν Κερζέλ, σ’ αυτήν τη δεύτερη μόλις ταινία του μετά το «Snowtown Murders» του 2011, την ιστορία ενός κατ’ εξακολούθηση δολοφόνου, που αγκάλιασε τον θάνατο, επειδή ποτέ δεν ένιωσε αρκετά ικανός ως άντρας, όχι μακριά, δηλαδή, από την προσωπογραφία ενός Μάκβεθ.

Στον δικό του «Μάκβεθ», ο Κερζέλ μένει πιστός στο κλασικό κείμενο, με μικρές μόνο αλλαγές δομής, αποφεύγοντας τους νεωτερισμούς και απογυμνώνοντας βίαια τις τρωτές προσωπικότητες των ηρώων του, του Σκοτσέζου στρατηγού Μάκβεθ, που λαμβάνει από τρεις μάγισσες τον χρησμό ότι θα γίνει βασιλιάς και τάσσεται, με τη μελανή υποστήριξη της Λαίδης του, στο να τον πραγματώσει, πληρώνοντας το κάθε σκαλοπάτι με φόνο, τύψεις και αυξανόμενη παράνοια.

Σ’ αυτόν εδώ τον «Μάκβεθ» η σκληρότητα δεν βρίσκεται τόσο στη βία όσο στην αυστηρότητα των εικόνων που επιτίθενται με τρομακτικές μονοκοντυλιές –η δική του έμφαση δεν είναι στο αίμα, ούτε στο μεταφυσικό στοιχείο που διατρέχει το έργο, αλλά κυρίως στην πνευματική εξερεύνηση, στην προσέγγιση του κακού ως ενός νομίσματος με δύο όψεις.

Ο Μάκβεθ και η Λαίδη Μάκβεθ, βαδίζοντας σαν φαντάσματα στους σκοτεινούς διαδρόμους του πύργου τους ή στη χέρσα φύση, δεν είναι δυο σχηματικές φιγούρες φιλοδοξίας, αλλά ένα άτεκνο, δυστυχισμένο ζευγάρι που πληρώνει την απώλεια με πένθος και την εξουσία με οδύνη –αν, σε κάποιο σημείο, ο «Μάκβεθ» του Κερζέλ «εκσυγχρονίζεται», αυτό είναι στο να δείξει, αφαιρετικά πάντα, όλες τις διαστάσεις μιας καταστροφικής και αυτοκαταστροφικής προσωπικότητας.

Αυτό το σύνθετο ψυχογράφημα ο Κερζέλ το τοποθετεί σε τοπία και χώρους μέσα σ’ ένα σύννεφο (νύχτας, υγρασίας και Ερινυών), με στιλιστικές επιλογές εξαιρετικά συμβολικές, αλλά αποτελεσματικές, με φωτισμούς που μοιάζουν (αλλά δεν είναι) φυσικοί, με κοντινά, διερευνητικά πλάνα στα πρόσωπα, αφαιρώντας κάθε στολίδι από την εικόνα, τον ήχο και τη μουσική κι έτσι δυναμώνοντας την έντασή τους.

Ο Μάικλ Φασμπέντερ μοιάζει φτιαγμένος για τον ρόλο του Μάκβεθ, δωρικός, ενδελεχής, απίστευτα φυσικός στις πιο αφύσικες σκηνές του, ενώ η Μαριόν Κοτιγιάρ, πανέμορφη αλλά εύθραυστη, κάνει την προσπάθειά της εμφανή, σε μια επιλογή που μάλλον την υπερβαίνει. Στο σύνολό του, πάντως, ο «Μάκβεθ» του Κερζέλ καταφέρνει να είναι ταυτόχρονα ένα έργο σύγχρονο και κλασικό: ακόμα καλύτερα, εμβληματικό, πρωτόγονο και τολμηρό, όπως οι ήρωές του, η εποχή του και η ίδια η απόφαση της μεταφοράς του, σήμερα, στο σινεμά.

Ο αρχάριος

• σκηνοθεσία: Νάνσι Μάγερς
• ηθοποιοί: Ρόμπερτ ντε Νίρο, Αν Χάθαγουεϊ

Τα 70 είναι τα νέα 20, αλλά καλύτερα, όπως ισχυρίζεται στη νέα της κομεντί η Νάνσι Μάγερς τού «The holiday» και του «It’s complicated», σε αρμονία με τη σύγχρονη τάση του αμερικανικού σινεμά να αναδείξει τις αρετές της τρίτης ηλικίας.

Ο Μπεν Γουίτακερ, χήρος, σιτεμένος συνταξιούχος αλλά με ανέπαφο τον ενθουσιασμό του για ζωή, προσλαμβάνεται ως πρακτικάριος στο επιτυχημένο start up site της 30άρας Τζουλς κι αποδεικνύεται πολύτιμος όχι μόνο στο γραφείο, αλλά και στην προσωπική της ζωή. Πρωτότυπη στη θεματολογία της και χαριτωμένη στις ατάκες της, η ταινία βρίσκει τον Ρόμπερτ ντε Νίρο σε κέφια, πράγμα που κι από μόνο του είναι αρκετό.

Μάνα

• σκηνοθεσία: Βάλερι Κοντάκου

Τη δεκαετία του ’60, πέντε κορίτσια το έσκασαν από τα σπίτια τους (περισσότερες φορές μέχρι να τα καταφέρουν) κι έγιναν καλόγριες. Οχι αποκλειστικά για να ταχθούν στον Θεό, αλλά περισσότερο για να μπορέσουν έτσι, σε μια αλλιώτικη επαναστατική πράξη αυτοδιάθεσης κάτω από την προστασία της Εκκλησίας ελλείψει άλλου τρόπου, να ιδρύσουν ένα καταφύγιο για παιδιά σε ανάγκη.

Αυτό κι έκαναν κι έτσι διατηρούν μέχρι σήμερα το Λύρειο Παιδικό Χωριό στο Μάτι της Αττικής. Δεν είναι τόσο η σκηνοθεσία της Βάλερι Κοντάκου που κάνει το ντοκιμαντέρ αυτό τόσο τρυφερό και συναρπαστικό, όσο οι ίδιες οι ηρωίδες του, εναλλακτικές «μάνες» που στιγμή δεν δείλιασαν, στιγμή δεν κουράστηκαν και, με τρόπο απίστευτο, στιγμή δεν θεώρησαν ότι κάνουν κάτι το εξαιρετικό.

Αλλά αυτό ακριβώς έκαναν και κάνουν, όπως διαφαίνεται από τη ζωή τους με τα παιδιά και τις απολαυστικές προσωπικότητές τους που αποτυπώνει η κάμερα, καθώς έστησαν, έξω από κάθε πρότυπο και πεπατημένη, το πλαίσιο για μια διαφορετική οικογένεια αληθινής αγάπης και προστασίας. Ενα ντοκιμαντέρ που κερδίζει πολλά από την επιλογή του αντικειμένου του και χαρίζει πολλά με τον αυθορμητισμό του.

Κανίβαλοι

• σκηνοθεσία: Ιλάι Ροθ
• ηθοποιοί: Λορένζα Ιζο, Αριελ Λέβι, Ντάριλ Σαμπάρα, Κίρμπι Μπλις Μπλάντον, Σκάι Φερέιρα, Μάγκντα Απάνοβιτς

Τόσο κακό που καταλήγει έξτρα διασκεδαστικό για τους fans των b-movies. Λάτρης του είδους κι ο ίδιος, ο Ιλάι Ροθ καταθέτει τον δικό του οβολό στη μυθολογία των κανιβαλιστικών ταινιών τρόμου, καθιστώντας αυτή τη φορά μια ανθρωποφάγα φυλή του Αμαζονίου τιμωρό των… περιβαλλοντικών ακτιβιστών!

Συνειδητά φτωχή παραγωγή, ψεύτικο (αλλά άφθονο) αίμα, νόστιμες συνταγές μαγειρικής, σκατολογικό, ατίθασο χιούμορ, φρικτές ερμηνείες και μια προβλέψιμη, αλλά όχι λιγότερο αστεία πλοκή, είναι τα συστατικά που μπαίνουν σ’ αυτό το σινεφιλικό τσουκάλι, που μυρίζει από μακριά πατάτα, αλλά χορταίνει τον κάθε πεινασμένο για δευτεροκλασάτο, απενοχοποιημένο τρόμο.

Θυσιάζοντας ένα πιόνι

• σκηνοθεσία: Εντουαρντ Ζούικ
• ηθοποιοί: Τόμπι Μαγκουάιρ, Λιβ Σράιμπερ, Πίτερ Σάρσγκαρντ, Μάικλ Στούλμπαργκ

Το 1972, μια πρωταθλητική παρτίδα σκάκι ανάμεσα στον Αμερικανό Μπόμπι Φίσερ και τον Σοβιετικό Μπόρις Σπάσκι απορρόφησε την προσοχή του παγκόσμιου κοινού, που περίμενε με κομμένη την ανάσα να δει ποια από τις δύο υπερδυνάμεις θα κάνει την κίνηση ματ. Ο Εντουαρντ Ζούικ καταπιάνεται με το προφίλ του Μπόμπι Φίσερ, την πορεία που οδήγησε σ’ αυτόν τον αγώνα και την περιρρέουσα πολιτική ατμόσφαιρα.

Το αποτέλεσμα είναι μια συμβατική βιογραφία, με μια συμβατική απεικόνιση της πολιτικής έντασης του ’70, με συμβατικά ορθή απεικόνιση της εποχής και των καταστάσεων. Ενσαρκώνοντας τον Φίσερ, έναν μονομανή νέο με τη μανία καταδίωξης που τον οδήγησε στο παράξενο τέλος του, ο Τόμπι Μαγκουάιρ δίνει μια ερμηνεία μονοδιάστατη, συχνά υστερική. Περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σπάνια, ενσωματωμένα στην ταινία, ντοκουμέντα από το ψυχροπολεμικό παιχνίδι που εκτυλισσόταν παράλληλα εκτός σκακιέρας.

Bikes vs cars

• σκηνοθεσία: Φρέντρικ Γκέρτεν

Σουηδικό ντοκιμαντέρ, που αντί για «Bikes vs cars» θα μπορούσε να λέγεται «Bikes rule!», μια και ο προσανατολισμός του είναι απόλυτα και καταφανώς εναντίον της χρήσης των αυτοκινήτων και υπέρ αυτής των ποδηλάτων.

Με επισκέψεις σε πόλεις με μεγάλα προβλήματα κίνησης αλλά και ρύπανσης, η ταινία υπερασπίζεται με πάθος και έρευνα το γεγονός ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες είναι, κατά βάση, εκείνες που εμποδίζουν τον περιορισμό της επιβλαβούς χρήσης των τετράτροχων στα αστικά κέντρα. Εξαιρώντας τη μονόπλευρη προσέγγιση και μια μάλλον χειριστική συγκινησιακή φόρτιση, η ταινία του Γκέρτεν είναι ολοζώντανη και δυναμική, ταξιδιάρικη και ιδεολόγος, σαν έναν νέο ποδηλάτη που κάνει βόλτα στην εξοχή.

Η Barbie & οι αδελφούλες της σε μια απίθανη κουταβοπεριπέτεια

• σκηνοθεσία: Αντριου Το

Τι δεν καταλαβαίνουμε από τον τίτλο; Η Barbie καλεί φίλες και φίλους στην οθόνη για μια νέα περιπέτεια που περιλαμβάνει και αδελφική αγάπη και ζωοφιλία και σασπένς και κυνήγι χαμένου θησαυρού. Ο,τι πρέπει για διάλειμμα από την αρχή της σχολικής χρονιάς.

Βόλτα στο κενό

• σκηνοθεσία: Ρόμπερτ Ζεμέκις
• ηθοποιοί: Τζόζεφ Γκόρντον-Λέβιτ, Μπεν Κίνγκσλεϊ, Σάρλοτ Λε Μπον

Βασισμένος στην πραγματική ιστορία του σχοινοβάτη Φιλίπ Πετί, που το 1974 βάδισε για 45 λεπτά σ’ ένα τεντωμένο σύρμα που συνέδεε τις κορυφές των ολοκαίνουργιων Δίδυμων Πύργων της Νέας Υόρκης (ιστορία που αποτύπωσε κι ο Τζέιμς Μαρς στο βραβευμένο με Οσκαρ ντοκιμαντέρ «Man on Wire»), ο Ρόμπερτ Ζεμέκις (του «Forrest Gump») εξελίσσει τη δημιουργικότητά του στο digital capture (που θεμελίωσε στο «Polar express») σε μια ταινία εικαστικά απογειωμένη!

Ο Πετί ως ήρωας είναι σχηματικός, τα κίνητρά του και η σχέση του με τον χώρο, τη φιλοδοξία, τους ανθρώπους δεν μελετώνται κι η δράση αποτυπώνεται με μια αισθητική που θυμίζει παραμύθι ή μαγικό τσίρκο ή το «Hugo» του Σκορσέζε χωρίς το συναισθηματικό βάρος.

Εάν, όμως, το στοίχημα του Ζεμέκις ήταν η τελειότητα στην εικόνα, το κατακόρυφο πλάνο από την κορυφή των Πύργων προς τον δρόμο, η μετέωρη αίσθηση του κενού, τότε το κερδίζει με εύσημα. Αυτή είναι μια ταινία που αξίζει να δει κανείς σε 3D, εκτός αν πάσχει από υψοφοβία.