Αλήθεια, ομορφιά, συμπεριληπτικότητα, συνύπαρξη

Ναι, θα προβληθούν και απροσδόκητα ντοκιμαντέρ. Ναι, θα δούμε αποκαλυπτικές ιστορίες με κεντρικούς χαρακτήρες δημοφιλείς προσωπικότητες από τον χώρο της μόδας, της τέχνης, της μουσικής, της λογοτεχνίας (Πατρίσια Φιλντ, Εντουάρ Λουί, Ντάριο Αρτζέντο, Ανίτα Πάλενμπεργκ κ.ά.). Ναι, όλο το γενναιόδωρο ταλέντο του διεθνώς αναγνωρισμένου Δημήτρη Παπαϊωάννου θα φανεί και στη μεγάλη οθόνη και στην αφίσα του Φεστιβάλ και σε εικαστική εγκατάσταση και σε γραπτά αφιερώματα. Ναι, θα δούμε παγκόσμιες πρεμιέρες, ταινίες τεκμηρίωσης με βαθιά ευαισθησία, με διαφορετική εικαστική φιλμική προσέγγιση, με έμφαση στη διαφορετικότητα, με ανάδειξη του βλέμματος των δημιουργών τους.

Ο,τι κι αν αναμένει κανείς από ένα Φεστιβάλ, δύο είναι τα σίγουρα: Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το 26ο στη σειρά που ξεκινάει σε λίγες εβδομάδες (7-17/3), είναι τόσο σημαντικό όσο μια καλή πανεπιστημιακή σχολή – με τη διαφορά πως μπορεί να είναι πολύ πιο ενδιαφέρον και σίγουρα δεν δίνεις εξετάσεις στο τέλος. Το δεύτερο είναι πως πρόκειται για ταινίες. Τεκμηρίωσης, μεν, ντοκιμαντέρ δηλαδή, αλλά ταινίες. Που σημαίνει πως φέρουν όλα τα χαρακτηριστικά μιας ταινίας: σενάριο, σκηνοθεσία, μοντάζ, φωτισμοί, όραμα του σκηνοθέτη κ.λπ. – κάτι που συνήθως ξεχνάμε στην προσέγγισή μας όσον αφορά το ντοκιμαντέρ, ειδικά αν η θεματική είναι ελκυστική. Αφού, λοιπόν, πρόκειται για ταινίες, μιλάμε για την 7η Τέχνη, ίσως από τα γοητευτικότερα δημιουργήματα του ανθρώπου. Αυτό είναι και το φετινό 26ο ΦΝΘ: υψηλή γνώση και αισθητική, μέσα σε δέκα μέρες!

Ας ξεκινήσουμε με τις ίδιες τις ταινίες. Κατ’ αρχάς, τρία είναι τα διαγωνιστικά τμήματα του φετινού ΦΝΘ: Διεθνές Διαγωνιστικό, Newcomers και >>Film Forward και όποια ταινία στο Διεθνές Διαγωνιστικό κερδίσει τον Χρυσό Αλέξανδρο μπαίνει αυτόματα στη λίστα προεπιλογής για το Οσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ. Και στα τρία τμήματα θα διαγωνιστούν 36 ντοκιμαντέρ, με εννέα ελληνικές παραγωγές ανάμεσά τους (το 1/4 δηλαδή – όχι μεγάλο ούτε όμως και μικρό ποσοστό, αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για διεθνές φεστιβάλ). Τα 35 από αυτά, κάνουν παγκόσμια ή ευρωπαϊκή πρεμιέρα στο Φεστιβάλ. Επίσης, όλα τους πραγματεύονται ζητήματα που απασχολούν την καθημερινότητα αλλά και τις εσωτερικές μας ανησυχίες, όπως ιστορίες γυναικείας χειραφέτησης και ενηλικίωσης, αντίσταση σε κάθε είδος διάκρισης και προκατάληψης, η σχέση μας με το περιβάλλον. Ταυτόχρονα, έχουμε και ταινίες καταγραφής συναρπαστικών πορτρέτων ξεχωριστών ανθρώπων. Πρόκειται για τις ταινίες:

● Στο Διεθνές Διαγωνιστικό (με την κριτική επιτροπή να αποτελείται από τις Βάλερυ Κοντάκος, Ρέιτσελ Λι Τζόουνς και τον Σουντίπ Σάρμα):

«Αδέσποτα Κορμιά» της Ελίνας Ψύκου (για το ταξίδι τεσσάρων γυναικών στην Ευρώπη), «Αζήτητοι» της Μαριάννας Οικονόμου (για εκατοντάδες, ξεχασμένους και στον θάνατο, φυματικούς επί χρόνια), «A New Kind of Wilderness» της Σίλγε Εβενσμο Γιάκομπσεν (για μία ιδιαίτερη οικογένεια στα δάση της Νορβηγίας), «And SoIt Begins» της Ραμόνα Σ. Ντίας (για τους αγώνες του λαϊκού κινήματος στις Φιλιππίνες), «Forest» της Λίντια Ντούντα (για μια οικογένεια που ζει στο παλαιότερο δάσος της Ευρώπης), «Johatsu - Into Thin Air» των Αράτα Μόρι και Αντρέας Χάρτμαν (για ανθρώπους που εξαφανίζονται στην Ιαπωνία εν μιά νυκτί, ηθελημένα), «My Stolen Planet» της Φαραχνάζ Σαριφί (για το Ιράν και την Ισλαμική Επανάσταση), «Nocturnes» των Ανιρμπάν Ντούτα και Ανουπάμα Σρινιβασάν (για τις μελέτες οικολόγου στα δάση των Ιμαλαΐων), «Pol Pot Dancing» του Ενρίκε Σάντσες Λανς (για τη μητριά του δικτάτορα Πολ Ποτ, που ανακάλυψε ποιος στ’ αλήθεια είναι μετά από χρόνια!), «Two Strangers Trying Not To Kill Each Other» των Τζέικομπ Πέρλματερ και Μανό Ουιμέ (για ένα ηλικιωμένο ζευγάρι), «Where we used to sleep» του Ματέους Βέρλε (για ένα ρουμάνικο χωριό που εγκαταλείπεται εξαιτίας ενός ορυχείου χαλκού).

● Στο τμήμα Newcomers (η κριτική επιτροπή αποτελείται από την παραγωγό Μαρία Δρανδάκη και τους σκηνοθέτες Αλίσα Κοβαλένκο και Τζανλούκα Ματαρέζε): «Λεσβία» της Τζέλης Χατζηδημητρίου, «Πανελλήνιον» των Κώστα Αντάραχα και Σπύρου Μαντζαβίνου, «Tack» της Βάνια Τέρνερ, «A Shelter of One’s Own» της Εβα Τουράν, «A Stranger Quest» του Αντρέα Γκατόπουλος, «Α Tree Grows In My Dreams Every Night» του Βιντ Χάινσεκ, «Eternal You» των Μόριτζ Ρίσζβικ, Χανζ Μπλοκ, «Fighting Demons With Dragons» της Καμίλα Μαγκίντ, «Glass, My Unfulfilled Life» του Ροχίερ Κάπερς, «May Your Will Be Done» του Αντριαν Σιλβέστρε, «Tell Them About Us» της Ραντ Μπεϊρούτι, «Touché» της Μαρτίνα Μόορ

● Στο τμήμα >>FilmForward (κριτική επιτροπή είναι οι Σίστερ Σιλβέστερ, Μπο Γουάνγκ και Χριστόφορο Μαρίνο): «Avant-Drag!» του Φιλ Ιερόπουλου, «Πρωτόγαλα» του Παναγιώτη Παπαφράγκου, «Οταν συναντώ τους φίλους μου» του Γιάννη Καρύδα, «Chrysotile» της Σάρα Ντελ Πίνο, «Desire Lines» του Τζουλς Ρόσκαμ, «Diagnonsense» της Ανε-Μάρτα Ταμν Ασγκαρντ, «From Abdul to Leila» της Λεϊλά Αλμπαγιάτι, «Holding Back the Tide» της Εμιλι Πάκερ, «Only Godard» των Αρνό Λαμπέρ και Βενσάν Σορέλ, «Reas» της Λόλα Αρίας, «Soundtrack to a Coup d’État» του Γιόχαν Γκριμονπρές, «The Forest In Me» της Ρεμπέκα E. Μάρσαλ.

Αφιερώματα

● Ο δημοφιλής δημιουργός (σκηνοθέτης, χορογράφος, εικαστικός και περφόρμερ) Δημήτρης Παπαϊωάννου δημιουργεί την αφίσα του Φεστιβάλ (το ασπρόμαυρο σκίτσο ενός τρυφερού ομόφυλου φιλιού) και ταυτόχρονα μας αποκαλύπτεται, ο ίδιος και οι διαφορετικές μορφές της τέχνης και της έκφρασής του μέσω: του ντοκιμαντέρ της Εύας Στεφανή σε παραγωγή Onassis Culture, σε ειδική προβολή ως work in progress· της βιντεο-εγκατάστασης «Inside» του ίδιου και η παράλληλη κινηματογραφική απεικόνιση των παρασκηνίων του Inside, στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών· των δικών του ταινιών μικρού μήκους «Nowhere» και «Primal Matter», όπου ξαναχορογραφεί το θεατρικό του έργο μέσα από τις ιδιότητες του κινηματογραφιστή και του μοντέρ αυτή τη φορά. Το περιοδικό «Πρώτο Πλάνο» του ΦΝΚ θα είναι αφιερωμένο στον ίδιο αποκλειστικά, μέσα από τη ματιά της Εύα Στεφανή. Ο ίδιος θα είναι παρών στο Φεστιβάλ.

● Ο δημοφιλής δημιουργός (σκηνοθέτης, χορογράφος, εικαστικός και περφόρμερ) Δημήτρης Παπαϊωάννου δημιουργεί την αφίσα του Φεστιβάλ (το ασπρόμαυρο σκίτσο ενός τρυφερού ομόφυλου φιλιού) και ταυτόχρονα μας αποκαλύπτεται, ο ίδιος και οι διαφορετικές μορφές της τέχνης και της έκφρασής του μέσω: του ντοκιμαντέρ της Εύας Στεφανή σε παραγωγή Onassis Culture, σε ειδική προβολή ως work in progress· της βιντεο-εγκατάστασης «Inside» του ίδιου και η παράλληλη κινηματογραφική απεικόνιση των παρασκηνίων του Inside, στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών· των δικών του ταινιών μικρού μήκους «Nowhere» και «Primal Matter», όπου ξαναχορογραφεί το θεατρικό του έργο μέσα από τις ιδιότητες του κινηματογραφιστή και του μοντέρ αυτή τη φορά. Το περιοδικό «Πρώτο Πλάνο» του ΦΝΚ θα είναι αφιερωμένο στον ίδιο αποκλειστικά, μέσα από τη ματιά της Εύα Στεφανή. Ο ίδιος θα είναι παρών στο Φεστιβάλ.

● Τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο θα λάβει ο πρωτοπόρος και ρηξικέλευθος κινηματογραφιστής Παναγιώτης Ευαγγελίδης και θα γίνει αφιέρωμα στο έργο του. Ο ίδιος θέτει την ορατότητα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας σε πρώτο πλάνο, συνδυάζοντας το προσωπικό στοιχείο με την κοινωνική πραγματικότητα και την αναγκαιότητα της αλλαγής. Με αλήθεια, καταγραφή πλάνων και ανθρώπινων ζωών ιδιαίτερων και βαθιά ιδιωτικών (ο ίδιος κατόρθωσε να κάνει ανθρώπους να τον εμπιστευτούν απόλυτα), ο Π. Ευαγγελίδης χρησιμοποιεί την τρυφερότητα, ως έννοια και προσωπικό τους άξονα, ώστε να αναδείξει ιστορίες πέρα από τις συμβάσεις και τα στερεότυπα. Θα προβληθούν τα ντοκιμαντέρ του: «Οι γάμοι της Τήλου» (2022), «Σύλβια Ρόμπιν» (2024), «Πορτρέτο του συλλέκτη σε ώριμη ηλικία» (2023), «Ιρβινγκ Παρκ» (2019), «Λάμπουν στο σκοτάδι» (2012), «Η ζωή και ο θάνατος του Σέλσο Τζούνιορ» (2012), «Τσιπ και Οβι» (2006).

Καλό Φεστιβάλ!