Πιο εμπορικός προσανατολισμός, πιο ακριβά εισιτήρια

Για την πόλη αποτελεί ορόσημο πολιτισμού. Για τον πολιτισμό, πυλώνα. Για τους θεατές, «σημείο» εμπιστοσύνης, συν-κίνησης και ψυχικής συνεύρεσης μπροστά στη μεγάλη οθόνη της σκοτεινής αίθουσας. Για τη διεθνή καλλιτεχνική κοινότητα, ένα από τα σπουδαιότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ παγκοσμίως. Η πόλη του είναι η Θεσσαλονίκη, 64 χρόνια τώρα. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ξεκίνησε ως Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου με πρωτοβουλία του Παύλου Ζάννα το 1960, συνέχισε μόνο ως Ελληνικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου και το 1992, κατά την 33η διοργάνωσή του, διεθνοποιήθηκε, παρά τα εμπόδια και με πολύ κόπο αλλά και υψηλή ποιότητα, από τον Μισέλ Δημόπουλο, που ήταν τότε και για πολλά χρόνια αργότερα (ώς το 2004, όταν και τον «παραίτησε» η τότε κυβέρνηση της Ν.Δ. και συγκεκριμένα ο Πέτρος Τατούλης).

Το φεστιβάλ μάς έμαθε σινεμά, έμαθε και τους ίδιους τους ντόπιους κινηματογραφιστές, έκανε δικές του εξαιρετικές εκδόσεις (άλλη μία πρωτοβουλία του Μισέλ), έφερε μεγάλα ονόματα του εγχώριου και παγκόσμιου σινεμά στην πόλη, «μεγάλωσε» στην κυριολεξία γενιές κινηματογραφόφιλων, μας γέμισε εμπειρίες, εικόνες, γνώση και κυρίως διεύρυνε την κριτική μας ματιά πάνω στη σύγχρονη -και όχι μόνο- πραγματικότητα.

Φέτος, ο Μισέλ Δημόπουλος δεν είναι πια κοντά μας. Πέθανε πριν από λίγους μήνες, αφήνοντας δυσαναπλήρωτο κενό σε πολλαπλά επίπεδα. Το ΦΚΘ ξεκίνησε για άλλη μια χρονιά, την προηγούμενη Πέμπτη, δίχως τον Μισέλ που δεν βρισκόταν καν ανάμεσα στους θεατές (ερχόταν κάθε χρονιά) και θα συνεχίσει τις εκδηλώσεις του έως την Κυριακή 12/11. Ωστόσο, πολλά έχουν αλλάξει και δυστυχώς τίποτα από αυτά δεν φανερώνει μια πορεία εξέλιξης. Τουναντίον, οι ενδείξεις πληθαίνουν και συντείνουν προς μια, στην καλύτερη περίπτωση, πορεία «εμπορευματοποίησης» του φεστιβάλ με στόχο όχι τόσο την προβολή ταινιών art house, ευρωπαϊκού σινεμά (μην ξεχνάμε πως είναι μέλος του EUROPA CINEMAS) αλλά και σινεμά ενός κόσμου που δεν ανήκει στον λεγόμενο «εμπορικό κινηματογράφο», αλλά ταινιών τις οποίες μπορεί να δει ο οποιοσδήποτε στα σινεμά multiplex. Οι ενδείξεις αυτές γίνονται αντιληπτές όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια και μέσω της επιλογής των ταινιών και των ανθρώπων που συνεργάζονται με το φεστιβάλ (περισσότερο τηλεοπτικοί ή ευρέως γνωστοί καλλιτέχνες, ενώ ταυτόχρονα απομακρύνονται σημαντικοί άνθρωποι του χώρου) και από τα masterclasses που επιλέγονται αλλά και από την ίδια τη δυνατότητα που δίνει το φεστιβάλ στον κόσμο να γίνει τμήμα του.

Φέτος συγκεκριμένα γίνονται δύο masterclasses (εργαστήρια) και τα δύο με τηλεοπτικό προσανατολισμό: ο πολυβραβευμένος κινηματογραφικός και τηλεοπτικός σκηνοθέτης και παραγωγός Τζέρεμι Ποντέσουα παρέδωσε masterclass στο πλαίσιο της ενότητας Agora Series με τίτλο «Από το Six Feet Under στην κορυφή: Η εξέλιξη της σύγχρονης τηλεόρασης» και ο Παναγιώτης Χριστόπουλος μίλησε αναλύοντας το πώς μπορεί σεναριακά να «χτιστεί» ο «αφηγηματικός κόσμος μιας σειράς». Προφανώς δεν είναι διόλου λάθος το να γίνουν και τέτοιες συζητήσεις, αλλά μόνο τέτοιες; Πέρυσι είχε έρθει ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης και από όλους όσους θα μπορούσε να ευχαριστήσει για έναν τέτοιο θεσμό, με τόση ιστορία, ευχαρίστησε έναν τηλεοπτικό, κατά κύριο λόγο, σκηνοθέτη (τον Χρ. Παπακαλιάτη). Ολα αυτά «δένουν» κάπως περίεργα.

Ταυτόχρονα, ακόμα μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη, και μάλιστα από το πουθενά, περίμενε όλους όσοι θέλησαν να βγάλουν τα εισιτήριά τους: οι τιμές ακρίβυναν και πάλι! Από 6 ευρώ που στοίχιζε το εισιτήριο για μία προβολή έγινε 7 ευρώ, 50 ευρώ το εκπτωτικό πακέτο των 10 εισιτηρίων, καμία απολύτως έκπτωση για ειδικές κοινωνικές ομάδες (πέρα από την παροχή 5 εισιτηρίων για τις μεσημεριανές προβολές). Το χειρότερο όλων είναι πως ήδη έχει καταργηθεί (αλλά και αυτό συνέβη τα τελευταία χρόνια) η κάρτα που αρχικά εξασφάλιζε δωρεάν και αργότερα στην προνομιακή τιμή των 2 ευρώ οικονομικά εισιτήρια.

Αναρωτιόμαστε: Με αυτές τις νέες αυξήσεις και δίχως καμία ουσιαστική οικονομική διευκόλυνση, σε τι ακριβώς προσβλέπει η διοίκηση του φεστιβάλ; Πώς θα μπορέσει ο φοιτητής, ο νέος, ο άνεργος, αλλά και ο κανονικά εργαζόμενος να παρακολουθήσει ταινίες του φεστιβάλ; Που αν μετέχει κανονικά σε αυτό το κινηματογραφικό μοναδικό δεκαήμερο θα χρειαστεί πάνω από 150 ευρώ - ποιος μπορεί να τα διαθέσει αυτά; Ενα τέτοιο φεστιβάλ και ειδικά το συγκεκριμένο με την παράδοση που έχει, μόνο ανοιχτό έπρεπε να είναι στον κόσμο. Δεν αρκεί ποτέ μία ταινία - φεστιβάλ είναι, όχι τηλεοπτικός δέκτης εξάλλου. Εκτός αν πρέπει να πούμε τα αυτονόητα: πως πρόκειται δηλαδή για έναν θεσμό με μεγάλη κρατική χρηματοδότηση, ενταγμένο σε ΕΣΠΑ, με μεγάλες ιδιωτικές χορηγίες, με διαφημιστικά πακέτα, με τις αίθουσες γεμάτες πάντα, χάρη και στη στήριξη των κατοίκων της πόλης. Αλίμονο αν ένα τέτοιο φεστιβάλ με 60 χρόνια ιστορία δεν έχει φανατικό κοινό! Στον βωμό τού «πρέπει να παρουσιάσουμε έσοδα» ο σεβασμός σε αυτό το κοινό πού πάει; Και γιατί ειδικά φέτος «πρέπει να παρουσιαστούν έσοδα»; Ανάπτυξη δεν έχουμε ήδη; Δεν το ακούμε συνέχεια από τον πρωθυπουργό; Τελικά σε ποιον κόσμο ακριβώς κρίνει η διοίκηση του φεστιβάλ πως αυτό πρέπει να απευθύνεται; (υπήρξε και σχετική ανακοίνωση από την αριστερή δημοτική κίνηση «Πόλη Ανάποδα»).

Και σαν να μην έφταναν όλα τα παραπάνω, στο λιμάνι, όπου υπάρχουν οι περισσότερες αίθουσες του φεστιβάλ (τέσσερις προβολής, αλλά και η photobienalle και τα γραφεία του φεστιβάλ και οι τόποι συνάντησης), ο ΟΛΘ κάνει έργα αυτές τις μέρες του! Τεράστιοι σωλήνες ξεπροβάλλουν, στάσιμα νερά παντού καθώς ανοίχτηκαν τεράστιες τρύπες, κουνούπια και μύγες και άσχημη μυρωδιά και η κατάσταση είναι από απογοητευτική έως αφόρητη, καθώς έχουν χαλάσει και τμήμα του πεζοδρόμου μέσα στο λιμάνι. Γιατί τώρα; Ο δήμος, που είναι και στη διοίκηση του φεστιβάλ, τι λέει για όλα αυτά; Τη Μόνικα Μπελούτσι, επίτιμη καλεσμένη του ΦΚΘ, εκεί θα την πάνε να περπατήσει άραγε; Αντί όλοι οι φορείς να συνεργάζονται για την καλύτερη δυνατή εικόνα ενός τόσο σημαντικού θεσμού, συμβαίνει το εντελώς αντίθετο; Γιατί;

Το ρεπορτάζ συνεχίζεται και θα επανέλθουμε και με το κυρίαρχο, που είναι οι ίδιες οι ταινίες και οι δημιουργοί. Που θα έπρεπε να είναι και το μόνο διακύβευμα, αλλά δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν ισχύει πλέον, όπως όλα δείχνουν...