Μέχρι και την Κυριακή 14 Μαρτίου διαρκεί αυτή η πρώτη φάση του 23ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – με την ελπίδα ότι οι συνθήκες θα επιτρέψουν να συνεχίσει, το καλοκαίρι, σε ανοιχτές, διά ζώσης προβολές. Για τέσσερις μέρες ακόμα, ωστόσο, μπορούμε ν’ απολαύσουμε στο σπίτι κάποια από τα σημαντικότερα και πιο συναρπαστικά ντοκιμαντέρ των τελευταίων χρόνων απ’ όλο τον κόσμο, ένα crème de la crème της παγκόσμιας παραγωγής, στο τμήμα Top Docs του online φεστιβάλ. Με κάποιους τίτλους να έχουν ήδη γίνει sold out, επιλέγουμε ένα Top-5 ταινιών που θα χαρίσουν σ’ αυτές τις μέρες μας γνώση, ενδιαφέρον και σκέψη. Οι ταινίες προβάλλονται στο online.filmfestival.gr. Η θέαση κοστίζει 3 ευρώ και από τη στιγμή που κάποιος αγοράζει ένα «εισιτήριο» και πατά το play, έχει την ταινία στη διάθεσή του για 24 ώρες.
■ «Ραδιογράφημα μιας οικογένειας» («Radiograph of a family») της Φιρουζέ Χοζροβανί
«Η μητέρα παντρεύτηκε μια φωτογραφία του πατέρα», αναφέρει η σκηνοθέτις στην πρώτη σκηνή αυτού του ευρηματικά δομημένου και βαθιά προσωπικού ντοκιμαντέρ. Μάλιστα, μιλάει εντελώς κυριολεκτικά. Η μητέρα της, η Ταγί, όντως παντρεύτηκε μ’ ένα πορτρέτο του Χοσεΐν στην Τεχεράνη, απουσία του ίδιου του Χοσεΐν, ο οποίος σπούδαζε Ακτινολογία στην Ελβετία και αδυνατούσε να επιστρέψει στην πατρίδα του για τον γάμο. Αυτός είναι λοιπόν ο μεταφορικός και αφηγηματικός άξονας στον οποίο ξεδιπλώνεται η ιστορία ζωής μιας ιρανικής οικογένειας, όπως αποτυπώνεται στα φωτογραφικά της άλμπουμ. Στην πορεία, αποκωδικοποιείται και ανασυστήνεται ο αντίκτυπος της Ισλαμικής Επανάστασης, απεικονίζοντας τις ανεξερεύνητες και συναρπαστικές πτυχές που κρύβει μέσα του το σαγηνευτικό μωσαϊκό της σύγχρονης ιρανικής ταυτότητας.
■ «Καετάνο Βελόζο: Μέρες χωρίς μουσική» («Narciso em férias») των Χενάτου Τέρα, Χικάρντου Καλίλ
Περισσότερα από πενήντα χρόνια μετά τη σύλληψή του, το 1968, από το στρατιωτικό καθεστώς στη Βραζιλία, ο Καετάνο Βελόζο, ο θρύλος του μουσικού ρεύματος της τροπικάλια, ανατρέχει σε ένα τραύμα που παραμένει ανεπούλωτο μέχρι και σήμερα. Αυτή η συγκινητική αναδρομή που αναπλάθει την εμπειρία της φυλάκισης μέσα από επώδυνες μνήμες και τραγούδια που ερμηνεύει ο καλλιτέχνης λειτουργεί παράλληλα ως μια ευαίσθητη, αλλά συνάμα δωρική σπουδή στη δύναμη που κρύβει μέσα της η έννοια της αφήγησης. Ενα λιτό σκηνικό –μονάχα ένας άνδρας που κάθεται σταυροπόδι σε μια καρέκλα, μπροστά σε έναν τοίχο– που μας ωθεί να αποβάλουμε καθετί περιττό, ώστε να επικεντρωθούμε στην ουσία. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά ένας από τους παραγωγούς της ταινίας, ο σκηνοθέτης Ζοάου Μορέιρα Σάλες: «Πρέπει να απέχουμε από την παραμικρή κίνηση. Πρέπει να μείνουμε σιωπηλοί και να ακούσουμε. Η μαρτυρία είναι όλη η ουσία».
■ «Σήκωσέ το σαν κορίτσι» («Lift like a girl») της Μέι Ζαέντ
Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι σε αυτόν τον θορυβώδη δρόμο της Αλεξάνδρειας, σε μια γωνιά που δεν την πιάνει καλά καλά το μάτι, λειτουργεί ένα φυτώριο πρωταθλητών. Καθώς ξεδιπλώνεται η ιστορία της Ζεμπίμπα, που θεωρείται το επόμενο αστέρι στην ένδοξη παράδοση της γυναικείας άρσης βαρών στην Αίγυπτο, τρυπώνουμε σ’ έναν αθέατο κόσμο που θαρρείς και έχει εξοστρακιστεί από την κοινή θέα. Μια ιστορία αφοσίωσης και εσωτερικών συγκρούσεων, που αντανακλά τις ανεξερεύνητες πτυχές και τις αντιφάσεις μιας πολύπλοκης κοινωνικής πραγματικότητας.
■ «Νυχτερινό» («Notturno») του Τζιανφράνκο Ρόζι
Η νέα ταινία μιας από τις πιο ξεχωριστές φωνές του σύγχρονου ντοκιμαντέρ («Fuocoammare»), διεισδύει εκεί όπου η τυραννία, οι εισβολές και η τρομοκρατία θρέφουν η μία την άλλη, σ’ έναν φαύλο κύκλο βίας και καταστροφής. Γυρισμένη την τελευταία τριετία στα σύνορα Ιράκ, Κουρδιστάν, Συρίας και Λιβάνου, η ταινία ανακαλύπτει με συνταρακτικό τρόπο την καθηλωτική ομορφιά της ανθρωπότητας που ξυπνά κάθε μέρα σε μια ατελείωτη νύχτα. Βραβευμένο στο τελευταίο Φεστιβάλ Βενετίας, το ντοκιμαντέρ οδεύει ολοταχώς προς τα Οσκαρ.
■ «Λευκός θόρυβος» («White noise») του Ντάνιελ Λομπρόζο
Μια ανατριχιαστική διείσδυση στα σκοτεινά άδυτα της alt-right ιδεολογίας, που ρίχνει φως τόσο στους μηχανισμούς που της επέτρεψαν να αποκτήσει πρόσβαση στον δημόσιο διάλογο όσο και στις εσωτερικές έριδες για την κατανομή ισχύος. Παρουσιάζοντας τρεις από τις πιο εμβληματικές φιγούρες της alt-right εμπροσθοφυλακής στις ΗΠΑ –έναν συνωμοσιολόγο επιχειρηματία των media, μια σταρ του YouTube με αντιφεμινιστικό και ρατσιστικό λόγο κι έναν δημαγωγό της «λευκής υπεροχής»– αυτό το αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για μια μάστιγα που απειλεί να μολύνει κάθε υγιές κύτταρο της κοινωνίας.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας