Σοκαριστικό, βίαιο φιλμ σε οικοτροφείο για κωφά παιδιά

Η ταινία «Η φυλή», η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Ουκρανού σκηνοθέτη Μιροσλάβ Σλαμποσπίτσκι,εκτυλίσσεται ολόκληρη με ήχο αλλά χωρίς διάλογο: η επικοινωνία των ηρώων γίνεται μόνο στη νοηματική, χωρίς υπότιτλους.Το πείραμα του Σλαμποσπίτσκι είναι όχι απλώς επιτυχημένο, αλλά καθηλωτικό.

Η φυλή Plemya / The Tribe

Σκηνοθεσία: Μιροσλάβ Σλαμποσπίτσκι

Ηθοποιοί: Γκριγκόρι Φεζένκο, Γιάνα Νοβίκοβα, Ρόζα Μπάμπιγ

Ενα έφηβο αγόρι μπαίνει στο ειδικό οικοτροφείο για κωφά παιδιά. Προσπαθώντας να κερδίσει την αποδοχή, γίνεται μέλος της σχολικής «μαφίας», της «φυλής», μιας ομάδας μικροαπατεώνων που εξασκούνται στο έγκλημα με τη συνενοχή και την, κατά περίπτωση, συμμετοχή των δασκάλων. Ο έρωτάς του για την πόρνη συμμαθήτριά του και οι συγκεχυμένες προτεραιότητές του θα τον οδηγήσουν σε μια καταστροφική πορεία κλιμακούμενης βίας.

Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Ουκρανού σκηνοθέτη κέρδισε τρία βραβεία στο Φεστιβάλ Κανών όπου έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της και δεκάδες ακόμα, μεταξύ τους από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου και τα Φεστιβάλ του Λοκάρνο και της Θεσσαλονίκης. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του Σλαμποσπίτσκι είναι ότι τολμά να κάνει ένα σινεμά προκλητικό, απαιτητικό, σκληρό, δύσκολο για τον θεατή, αλλά τόσο ειλικρινές που κερδίζει αντανακλαστικά την προσοχή του.

Η ταινία εκτυλίσσεται ολόκληρη με ήχο αλλά χωρίς διάλογο: η επικοινωνία των ηρώων γίνεται μόνο στη νοηματική, χωρίς υπότιτλους. Ο θεατής καλείται να κοιτάξει συγκεντρωμένος την οθόνη, να νιώσει και ν’ αποκωδικοποιήσει όσα λέγονται και συμβαίνουν χωρίς τη βοήθεια των λέξεων. Κι αν στην αρχή νιώσει «αντίστροφα» κλεισμένος απ’ έξω, εγκλωβισμένος σ’ ένα σύμπαν όπου δεν «ακούει» όσα λέγονται, γρήγορα συνειδητοποιεί ότι όλα μπορούν να γίνουν απόλυτα, επώδυνα κατανοητά με διερμηνέα μόνο την οικειότητα με την ανθρώπινη φύση.

Το πείραμα του Σλαμποσπίτσκι είναι όχι απλώς επιτυχημένο, αλλά καθηλωτικό. Κοιτάζοντας τους ήρωές του ψυχρά, σταθερά, αποστασιοποιημένα, χωρίς ούτε ένα κοντινό πλάνο, ως παρατηρητής χωρίς συναίσθημα, αποκαλύπτει μια κοινωνική πραγματικότητα που σπάει κόκαλα. Είτε θέλει κανείς να τη δει ως απεικόνιση των σημερινών ανερμάτιστων εφήβων που παραπαίουν αναζητώντας ένα πλαίσιο, ένα στόχο, είτε ως μια (όχι και τόσο) αλληγορική παρουσίαση της διαφθοράς στην ουκρανική κοινωνία.

Οταν βέβαια περάσει το σοκ του διαφορετικού, της προσήλωσης, της σκληρότητας (η ταινία, εκτός από το γενικό αιχμηρό ύφος της, περιλαμβάνει δύο σκηνές βίας που θέλουν πραγματικό κουράγιο), οφείλεις να σκεφτείς. Αν αυτή η ταινία είχε διαλόγους, θα ήταν εξίσου ενδιαφέρουσα και δυνατή; Πόση ουσία κρύβεται στο σενάριό της, πέρα από το εύρημα της νοηματικής; Αυτά τα παιδιά, που δεν έχουν ονόματα, έχουν όμως χαρακτήρες ή είναι σχηματικά; Γιατί η αφήγηση απαιτεί 130 λεπτά, τι είναι αυτό που δεν μπορεί να ειπωθεί σε μικρότερη διάρκεια, ή μήπως ο Σλαμποσπίτσκι απολαμβάνει ελαφρώς ανοικονόμητα τη δοκιμασία στην οποία μας υποβάλλει; Γιατί η σωματικότητα της νοηματικής συνδέεται μόνο με συναισθηματικό αδιέξοδο και βία στην ταινία;

Μόνο που το να μπορεί μια ταινία, τόσο θαρραλέα στην κατασκευή της, να προκαλεί πάθη και συζητήσεις είναι το ζητούμενο για το καλλιτεχνικό σινεμά και το κοινό που θα παραδοθεί γενναία στη «Φυλή» θ’ αποζημιωθεί με μια, το λιγότερο, καθοριστική κινηματογραφική εμπειρία.

Για πάντα

Σκηνοθεσία: Μαργαρίτα Μαντά

Ηθοποιοί: Αννα Μάσχα, Κώστας Φιλίππογλου

Ο Κώστας είναι οδηγός στον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο στη διαδρομή Αθήνα-Πειραιά. Η Αννα είναι πωλήτρια σε εκδοτήριο ακτοπλοϊκών εισιτηρίων στο λιμάνι. Ο Κώστας μεταφέρει κάθε μέρα την Αννα στη δουλειά της και την αγαπά: από μακριά, χωρίς ν’ ανταλλάξουν μια λέξη, παρά μόνο τις εικόνες από τις χιλιοπερασμένες διαδρομές της Αθήνας, της πόλης που φιλοξενεί σιωπηλές αγάπες.

Πέντε χρόνια μετά τη «Χρυσόσκονη», η Μαργαρίτα Μαντά παρουσιάζει τη δεύτερη ταινία της, αφιερωμένη στον Θόδωρο Αγγελόπουλο, μια ιστορία αφαιρετική και τρυφερή. Το «Για πάντα» είναι ένα φιλμ ρομαντικό στο περιεχόμενο αλλά και στη φόρμα του. Γυρισμένο με φιλμ, κερδίζοντας στίγμα από την αποχρωματισμένη, ευαίσθητη φωτογραφία του Κωστή Γκίκα και ατμόσφαιρα από τα tableaux vivants που στήνουν οι αθηναϊκές γειτονιές στο πέρασμα του ματιού, αφηγείται μια γλυκιά, μελαγχολική ερωτική ιστορία, όπως παλιά, με ποίηση και σεμνότητα και με μια συγκινητική πεποίθηση, σκηνοθετικά και σεναριακά, πως ό,τι μέλλει να έρθει θα ξεπηδήσει από το παρελθόν.

Η γυναίκα με τα μαύρα 2: Αγγελος του θανάτου (The Woman in Black 2: Angel of Death)

Σκηνοθεσία: Τομ Χάρπερ

Ηθοποιοί: Φίμπι Φοξ, Ελεν ΜακΚρόρι, Τζέρεμι Ερβιν, Οουκλι Πέντεργκαστ

Το 1941, όσο το Λονδίνο βομβαρδίζεται από τους Γερμανούς, δύο δασκάλες παίρνουν μια δεκάδα παιδιών και τα μεταφέρουν στην «ασφάλεια» ενός σπιτιού στην εξοχή. Αυτό φυσικά δεν είναι άλλο από τη στοιχειωμένη βίλα Ελ Μαρς, όπου η κουνιστή πολυθρόνα ακόμα τρίζει αυτοβούλως και το πνεύμα της «γυναίκας με τα μαύρα» είναι αποφασισμένο να εκδικηθεί, με το κόστος να μετριέται σε παιδικές ζωές.

Μετά την τεράστια επιτυχία της «Γυναίκας με τα μαύρα» του 2012, της επανόδου τού στούντιο της Hammer στα κινηματογραφικά πράγματα, η εταιρεία επιστρατεύει τον Τομ Χάρπερ για «μια από τα ίδια». Αλλη εποχή, άλλο στόρι, ίδιο σπίτι, ίδιο ύφος. Κι ενώ όλα βρίσκονται εκεί που πρέπει, το γόνιμο σκοτάδι, οι ημιφωτισμένες από κεριά σκάλες, τα αγριευτικά παιδικά παιχνίδια έτοιμα να ζωντανέψουν από λεπτό σε λεπτό, η αθωότητα έτοιμη να γίνει λεία του Κακού, τα τακτικά ξαφνιάσματα που αντανακλαστικά σε κάνουν να πηδήξεις από την καρέκλα σου, το σενάριο είναι γραμμένο με τέτοια ευκολία, με τα στοιχειώδη τρικ του είδους, ώστε η ταινία αποκαλύπτει τις καταχρηστικές προθέσεις της, έστω κι αν μια μέτρια βουτιά στο goth θρίλερ παραμένει απολαυστική.

Ο άνθρωπος από τη Μασσαλία (La French)

Σκηνοθεσία: Σεντρίκ Χιμένεζ

Ηθοποιοί: Ζαν Ντιζαρντέν, Ζιλ Λελούς, Σελίν Σαλέτ, Μπενουά Μαζιμέλ

Στη Μασσαλία του 1975, ο δικαστικός Πιερ Μισέλ θ’ αποφασίσει να τα βάλει με το τοπικό καρτέλ ναρκωτικών, το παντοδύναμο δίκτυο που αποτελεί τον κύριο προμηθευτή ηρωίνης για τις ΗΠΑ. Η προσωπική του σταυροφορία θα τον φέρει αντιμέτωπο με τον επικεφαλής της Μαφίας, Γκαετάν Ζάμπα, που όσο βρίσκεται στην απέναντι πλευρά του νόμου τόσο του μοιάζει ως ιδιοσυγκρασία, κάνοντας τη δεκαετή μάχη ν’ αποκτά σταδιακά υπαρξιακό χαρακτήρα. Οχι ριμέικ του «French Connection», περισσότερο μια αντρική αντιπαράθεση στο είδος και στο ύφος του «Heat» του Μάικλ Μαν, αυτή είναι, αν μη τι άλλο, η απόδειξη ότι ο Γάλλος Σεντρίκ Χιμένεζ είναι έτοιμος για καριέρα στην Αμερική. Ιλιγγιώδες μοντάζ, φωτογραφία καμένη από τον μασσαλιώτικο ήλιο και τον πυρετό της βρόμικης συνείδησης, όχι μόνο ντεκόρ, αλλά και κινηματογραφική αισθητική βγαλμένη από το ’70, σ’ ένα φιλμ που εμπνέεται απροκάλυπτα από το σύμπαν του Μάρτιν Σκορσέζε. Τις αδυναμίες και το κοινότοπο του σεναρίου αναπληρώνει το θεαματικό της σκηνοθεσίας αλλά και η συνύπαρξη Λελούς και Ντιζαρντέν, ο οποίος ωστόσο μοιάζει ικανότερος στις κωμωδίες παρά στο να επιβάλλεται ως βαρύς, γεμάτος τεστοστερόνη, υπέρμαχος του νόμου.

Η θεωρία των πάντων (The Theory of Everything)

Σκηνοθεσία: Τζέιμς Μαρς

Ηθοποιοί: Εντι Ρέντμεϊν, Φελίσιτι Τζόουνς, Εμιλι Γουότσον

Το 1963 ο Στίβεν Χόκινγκ είναι ένας φοιτητής της Φυσικής στο Κέμπριτζ, ήδη διάνοια παρότι δεν έχει βρει ακόμη την κατεύθυνση του διδακτορικού του. Εχει βρει όμως τη λαμπερή και ντροπαλή Τζέιν. Το ρομάντζο τους θα τραυματιστεί προσωρινά όταν ο Στίβεν διαγνωστεί με τη νόσο του κινητικού νευρώνα (και με μόνο δύο χρόνια ζωής!), αλλά η Τζέιν είναι αποφασισμένη ο Στίβεν να ζήσει πολλά χρόνια, να μεγαλουργήσει και να μοιραστεί τη ζωή του μαζί της.

Η ίδια η ιστορία του Στίβεν Χόκινγκ είναι συναρπαστική, πόσο μάλλον ιδωμένη από την πλευρά της γυναίκας που στάθηκε στο πλάι του, οικειοθελώς και στη σκιά του, τα καθοριστικά χρόνια της καριέρας του. Η ταινία του Τζέιμς Μαρς (βραβευμένου με Οσκαρ για το ντοκιμαντέρ «Man on Wire», εδώ σε μία από τις πιο συμβατικές δουλειές του) βασίζεται στα απομνημονεύματα της Τζέιν, «Traveling to Infinity: My Life with Stephen Hawking», και βρίσκεται υποψήφια για 5 Οσκαρ. Αυτονόητα, μια και είναι μια κατεξοχήν «οσκαρική» ταινία, ένα κομψό και περιποιημένο φιλμ σε ατμόσφαιρα εποχής, με ήρωα έναν από τους πιο συγκλονιστικούς ανθρώπους της εποχής μας, με την ανθρώπινη θέληση να υπερβαίνει την επιστήμη, την επιστήμη να γίνεται φιλοσοφία, με συγκίνηση και σασπένς, υπογραμμισμένα με θαυμάσια μουσική.

Το πλεονέκτημα της ταινίας είναι ότι δεν πέφτει στο μελόδραμα με το οποίο φλερτάρει από το πρώτο της πλάνο, ότι επικεντρώνεται όχι τόσο στο ιδιαίτερο πνεύμα του Χόκινγκ όσο στο πορτρέτο της γυναίκας του και στους περιορισμούς μιας σχέσης μ’ έναν «υπεράνθρωπο» κι ότι, εκτός από την εξαιρετική ερμηνεία του Εντι Ρέντμεϊν που ξεπερνά την κινησιολογική αντιγραφή, αναδεικνύει τη δροσιά και το ταλέντο της Φελίσιτι Τζόουνς στον ρόλο της Τζέιν.

Ο κύριος Μόρντεκαϊ (Mortdecai)

Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Κεπ

Ηθοποιοί: Τζόνι Ντεπ, Γκουίνεθ Πάλτροου, Γιούαν ΜακΓκρέγκορ, Πολ Μπέτανι, Ολίβια Μαν

Ο Τσάρλι Μόρντεκαϊ είναι Βρετανός πάμπλουτος αριστοκράτης, λάτρης της τέχνης και κλεπταποδόχος. Κατ’ εντολήν της βρετανικής κυβέρνησης και ειδικά ενός πράκτορα που εποφθαλμιά την όμορφη γυναίκα του, θα αναλάβει να διασχίσει τον πλανήτη σε αναζήτηση ενός κλεμμένου Γκόγια που φημολογείται ότι κρύβει μυστικά για τους θησαυρούς τους οποίους λεηλάτησαν οι ναζί. Αυτά χωρίς να παραμελήσει το επιμελημένο μουστάκι του αλλά και τους καλούς του τρόπους.

Η κωμωδία του Ντέιβιντ Κεπ βασίζεται στο μυθιστόρημα του Κίριλ Μπονφιλιόλι «Don’t Point That Thing at Me», σ’ ένα μείγμα παρωδίας της υψηλής τάξης και ιστορίας μυστηρίου α λα «Ροζ Πάνθηρα» και στην ακτινοβολία των πρωταγωνιστών της. Μόνο που ο Τζόνι Ντεπ έχει πια μεταμορφωθεί σε μια γεμάτη μανιέρες καρικατούρα, το μυστήριο είναι αυτονόητο και τα αστεία είναι τόσο κρύα που δεν συντηρούν καν το ανέμελο κέφι στη διάρκεια της ταινίας.

Barbie η Σούπερ Πριγκίπισσα (Barbie in Princess Power)

Για να μη βαριούνται ποτέ οι φίλες της Barbie, τώρα θα τη δουν και ως σούπερ ηρωίδα. Η Barbie πρωταγωνιστεί ως Κάρα, μια συνηθισμένη σύγχρονη πριγκίπισσα που ζει μια κανονική ζωή. Οταν μια μέρα μια μαγική πεταλούδα τη φιλάει, η Κάρα αποκτά σούπερ δυνάμεις που της επιτρέπουν να μεταμορφώνεται σε Σούπερ Πριγκίπισσα, δηλαδή στο δυναμικό alter ego της που πετάει συνεχώς γύρω από το βασίλειο, προκειμένου να το προστατεύει πολεμώντας το έγκλημα. Σύντομα όμως η ζηλιάρα ξαδέρφη τής Κάρα, Κορίν, αιχμαλωτίζει την πεταλούδα και μεταμορφώνεται σε Νταρκ Σπαρκλ, την αντίζηλο της Σούπερ Πριγκίπισσας. Η θεαματικών αναμετρήσεων αντιδικία τους μεταφέρεται στον ουρανό, ώσπου συνειδητοποιούν ποιος είναι ο πραγματικός εχθρός του βασιλείου και θ’ αναγκαστούν να συνασπιστούν.