Η Κωνσταντία Γουρζή είναι από τις Ελληνίδες εκείνες που μας τιμούν στο εξωτερικό και για τις οποίες έχουμε κάθε λόγο να αισθανόμαστε υπερήφανοι. Συνθέτρια και διευθύντρια ορχήστρας με έδρα της το Μόναχο, διαπρέπει εδώ και πολλά χρόνια στην Ανατολική και Δυτική Ευρώπη.
Αφορμή για να μιλήσουμε, το καινούργιο άλμπουμ της, «Music for piano and String Quartet», με το οποίο εγκαινιάζει τη συνεργασία της με την ECM New Series. «Συγκεντρώνει στιγμές από τη σχέση μου με τη σύνθεση σε διάστημα δεκαεπτά χρόνων, από το 1993 έως το 2010», λέει. «Ισως ο υπότιτλος θα μπορούσε να είναι χρόνος-μνήμη-αναπνοή, γιατί η αίσθηση του χρόνου σε σχέση με τη φυσική ροή της μουσικής και ήχου γενικότερα είναι κυρίαρχα στον τρόπο που αντιμετωπίζω και σκέφτομαι τη μουσική».
Είναι σπουδαίο που το cd βγαίνει στην ετικέτα της περίφημης δισκογραφικής εταιρείας ECM. «Πριν από πολλά χρόνια αισθάνθηκα ότι θέλω να συνεργαστώ μαζί της για το στιλ των ηχογραφήσεων, για τη μουσική οικογένεια και για τη γενικότερη μουσική συγγένεια και στάση. Τον Μάνφρεντ Αϊχερ, αυτόν τον κορυφαίο παραγωγό και ψυχή της εταιρείας, τον συνεπαίρνει η ηχογράφηση. Ο,τι κάνει μοιάζει σαν να είναι για πρώτη φορά: η τεράστια μουσική, αισθητική και ηχογραφική γνώση του κυλάει πηγαία, με ηθικό σθένος, κουράγιο, συνεχή έμπνευση, σαν να είναι συνεχώς και συγχρόνως σε μια άλλη διάσταση, αλλά και στο τώρα. Αυτό τον κάνει ιδιαίτερο και μοναδικό».
Από ποια ερεθίσματα μπορεί να προκύπτει η σύνθεση της μουσικής; «Από ολόκληρη την περιπέτεια της ζωής,από κάθε μικρή της γωνία, εσωτερική και εξωτερική. Ενα κείμενο, μια κατάσταση, ένας ήχος στη φύση, ένας άνθρωπος... Οτιδήποτε έχει αυθεντικότητα».
Ποιητική και στο λόγο της η Κωνσταντία Γουρζή. Της ζητάω να μας πει για μία σύνθεση που υπάρχει στο άλμπουμ, την οποία εμπνεύστηκε στο Τελ Αβίβ. «Εμπνεύστηκα από τα βλέμματα των ανθρώπων που περπατούσαν στον δρόμο μια ημέρα που, μόλις λίγα μέτρα πιο κάτω, είχε σκάσει μια βόμβα. Ταυτόχρονα ένα κουαρτέτο εγχόρδων από τη Ρωσία, δύο τετράγωνα πιο εκεί, έπαιζε στον δρόμο με εξαιρετική μουσική ποιότητα και συγκίνηση για να βγάλει λίγα χρήματα. Σκηνές απόλυτης έκπληξης, πόνου, μίας ακραίας και αντιφατικής πραγματικότητας. Είναι από τις εμπειρίες ζωής που μόνο με τη μουσική θα μπορούσα να αποτυπώσω».
Δεν θα σας αναφέρω από το βιογραφικό της ούτε για τις ορχήστρες που διηύθυνε, ούτε για τα πανεπιστήμια που διδάσκει, ούτε για το πλήθος των συνεργασιών της. Μόνο τούτο: το 1990, μετά την πτώση του Τείχους, όταν δημιουργήθηκε η πρώτη Ορχήστρα Νέων Ανατολικού και Δυτικού Βερολίνου, ήταν αυτή που ανέλαβε τη διεύθυνσή της!
Αραγε, υπάρχει δικαιοσύνη στη μουσική; Χαμογελά. «Ο συνδυασμός των λέξεων μουσική και δικαιοσύνη μού έφεραν αμέσως στο μυαλό τους στίχους του Τάσου Λειβαδίτη: ‘‘η μουσική δεν είναι πάθος ή όνειρο, νοσταλγία ή ρεμβασμός, αλλά μια άλλη δικαιοσύνη’’. Σε ένα εσωτερικό-δομικό επίπεδο, η μουσική περιέχει δικαιοσύνη με την έννοια της τιμιότητας, ειλικρίνειας, καθαρότητας. Τα μουσικά διαστήματα, οι εναλλαγές, το πώς διαλέγει κανείς τις νότες, οι παύσεις, η σιωπή, έχουν ένα συγκεκριμένο νοητικό και συναισθηματικό αντίκρισμα στο αυτί και στη συνείδησή μας».
Κι αν στρέψουμε την ερώτηση στο κοινωνικό πεδίο, αν η ερώτηση στη πραγματικότητα είναι «υπάρχει αξιοκρατία στον χώρο της μουσικής;», «επιβραβεύονται οι καλύτεροι;»;
«Μόνο με ερωτήματα μπορεί να απαντήσει κανείς», λέει η Κωνσταντία Γουρζή. «Υπάρχει δικαιοσύνη στην κοινωνία; Και το ανθρώπινο δυναμικό που χάνεται; Τα χιλιάδες φυσικά ταλέντα που ποτέ δεν πρόκειται ν’ αγγίξουν ένα μουσικό όργανο μόνο και μόνο επειδή έτυχε να γεννηθούν σε κάποια άκρη του πλανήτη όπου η κορυφαία προσδοκία είναι η εξεύρεση νερού; Ερωτήματα χιλιοειπωμένα, που θα συνεχίσουν όμως να μας στοιχειώνουν όσο δεν βρίσκουν αληθινές και δίκαιες απαντήσεις».
Της λείπει η Ελλάδα. «Σε πολλά επίπεδα. Μου λείπουν οι φίλοι μου, η οικογένειά μου, ο σουρεαλισμός της καθημερινότητας, αλλά και η ποίηση των τόπων και των τοπίων της, ακόμα και των ρημαγμένων. Ακόμη περισσότερο όμως μου λείπει η Ελλάδα που φαντάζομαι. Η Ελλάδα που είναι η εξέλιξη της ιστορίας της και όχι του κατακερματισμού της».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας