Ενας πιανίστας με άνεση αθλητή

Τον Απρίλιο το Μέγαρο Μουσικής διοργάνωσε ένα διήμερο υπό τον τίτλο «Πιανόραμα: από την κλασική στην τζαζ», που περιλάμβανε τέσσερα ρεσιτάλ για πιάνο με καθαρά κλασικό ρεπερτόριο και δύο βραδιές με συνθέσεις και αυτοσχεδιασμούς τζαζ (8-9/4/2016). Παρακολουθήσαμε το ρεσιτάλ του Κάρολου Ζουγανέλη αποκομίζοντας άριστες εντυπώσεις.

Ο πιανίστας επέλεξε να κινηθεί στα δύο άκρα του ρεπερτορίου, δείχνοντας το μεγάλο εύρος των επιδόσεών του. Στο πρώτο μέρος έπαιξε συνθέσεις Ντομένικο Σκαρλάτι και Ραχμάνινοφ, ενώ στο δεύτερο ιδιαίτερα απαιτητικές δεξιοτεχνικές μεταγραφές από κορυφαίους πιανίστες/συνθέτες.

Οι απολαυστικές, άριστα επεξεργασμένες αναγνώσεις του διαφοροποιήθηκαν έντονα και σαφώς ανάλογα με το μουσικοαισθητικό στίγμα κάθε μουσικής. Στις σονάτες για πληκτροφόρο του Ντομένικο Σκαρλάτι άντλησε από το μεγάλο πιάνο Στάινγουεϊ ήχο στεγνό και καθαρό, ρυθμικά σφριγηλό, με συγκρατημένες δυναμικές, φορτισμένο καλαίσθητα με πλατύ φάσμα ευγενών συναισθημάτων και διαθέσεων, στοιχεία που αφενός ανακαλούσαν τον ήχο παλαιότερων πληκτροφόρων, αφετέρου παρέπεμπαν στον επερχόμενο κλασικισμό.

Ακολούθησε -στο απόλυτα αντίθετο άκρο- ανθολόγηση πιανιστικών συνθέσεων του Ραχμάνινοφ: «Étude-tableau» αρ. 3/op. 39 και αρ. 6/op. 39, «Μουσικές στιγμές» αρ. 3, αρ. 4/op. 16, «Πρελούδιο» αρ. 12/op. 39. Εδώ κυριάρχησαν ο χυμώδης, ρωμαλέος, τεράστιος ήχος και η πληθωρικά συναισθηματική ρητορική του επιγονικού ρομαντισμού.

Ο Ζουγανέλης δάμασε με άνεση την αθλητική, βιρτουοζίστικη γραφή και τις κυκλοθυμικές μεταπτώσεις διαθέσεων της γραφής του Ρώσου συνθέτη, προσφέροντας συναρπαστικές εκτελέσεις στις οποίες εναλλάσσονταν εξωστρεφή επεισόδια με περίσσεια αδρεναλίνης και θύλακες διαποτισμένοι από βαθιά νοσταλγία.

Στο δεύτερο μισό της βραδιάς ακούστηκαν μεταγραφές των Βολόντος (Ραχμάνινοφ, Μότσαρτ), Χόροβιτς (Μπιζέ, Λιστ/Μέντελσον) και Γκοντόφσκι (Αλμπένιθ), και η «Ουγγρική ραψωδία αρ. 2» του Λιστ. Μουσικές που επιδίδονται σε ερεθιστικά, ριψοκίνδυνα παιχνίδια ευφυούς μουσικού επισχολιασμού, ακροβατικών στιλιστικών παρωδιών και ανενδοίαστης επίδειξης δεξιοτεχνίας, δόθηκαν με νεύρο, αθλητική άνεση και λαμπερό ήχο. Ενα χορταστικό πανόραμα της μουσικής για πληκτροφόρα σε όλες τις εκφάνσεις της!

cd, dvd, βιβλίο

• Chopin: Τέσσερις «Μπαλάντες», «Νανούρισμα» op. 57, τέσσερις «Μαζούρκες» op. 17.
• Πιάνο: Yundi Li [Deutsche Grammophon 4812443]

Κάτοχος πληθώρας διεθνών βραβείων από διεθνείς διαγωνισμούς για πιανίστες, μεταξύ αυτών και του «Τζίνα Μπαχάουερ», ο Γιούντι Λι προχωρά αργά και σταθερά στο χτίσιμο ευρύτατης προσωπικής σοπενικής δισκογραφίας.

Οσοι έχουν διαμορφώσει οριστικά μέσα τους συγκεκριμένες προδιαγραφές σοπενικής ερμηνευτικής ορθοδοξίας με βάση τις ερμηνείες «μεγάλων» πιανιστών της Δύσης θα ξαφνιαστούν από το παίξιμό του: η αμείλικτη διαφάνεια, η καθαρότητα και η ψυχρή ακρίβειά του μοιάζουν να κινούνται στους αντίποδες της ατμοσφαιρικής, πεμπτουσιακά ρομαντικής προσέγγισης.

Δεν ξέρω αν οι ηχογραφήσεις του 34χρονου Κινέζου που ζει στο Πεκίνο προσλαμβάνονται με κάποιον ειδικό τρόπο από τα εκατομμύρια των συμπατριωτών του και αν η μελλοντική επιβίωση δισκογραφικών κολοσσών όπως η Deutsche Grammophon βρίσκεται στις αγορές της Απω Ανατολής˙ σίγουρα, ωστόσο, το ολύμπιας νηφαλιότητας και, ταυτόχρονα, ατσάλινης στιβαρότητας παίξιμό του φέρνουν στην επιφάνεια -ή μήπως… εφευρίσκουν;- ποιότητες, καθώς επίσης νέες εκδοχές ανάγνωσης και πρόσληψης της σοπενικής γραφής που δεν υποπτευόμαστε.

Ούτε περιττά μάτσο αλλά ούτε και θηλυπρεπής, ούτε αλλοπαρμένος, χαμένος σε ονειροπόληση ούτε όμως και στεγνός από συναίσθημα, ο Σοπέν του Λι διαθέτει εσωτερικότητα, αυστηρότητα, μαθηματική αναλυτικότητα και κρυσταλλική καθαρότητα.