Στις 13/2/2025, στο πλαίσιο τριμερούς κύκλου εκδηλώσεων μουσικής δωματίου με Ελληνες σολίστ, στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» του κρατικού Μεγάρου Μουσικής, παρακολουθήσαμε ένα αφιέρωμα στον Μορίς Ραβέλ. Τις συνθέσεις του Γάλλου δημιουργού έπαιξαν τρεις ακμαίοι σολίστες: ο πιανίστας Κωνσταντίνος Δεστούνης, ο βιολονίστας Κώστας Παναγιωτίδης και ο τσελίστας Δημήτρης Τραυλός. Πρόκειται για μουσικούς κάτω των πενήντα, γεννημένους ανάμεσα στο 1977 και το 1991, που αντιπροσωπεύουν επάξια τις –θα το πω έτσι– σύγχρονης τεχνολογίας νεότερες γενιές Ελλήνων. Η βραδιά άφησε πολύ καλές εντυπώσεις.
Πρώτη δόθηκε η «Σονάτα για βιολί και τσέλο» (1922), ανάπτυξη του «Ντούο» που είχε αφιερώσει νωρίτερα ο Ραβέλ στον πρόσφατα αποθανόντα Ντεμπισί. Πρόκειται για έργο ερμητικών διαθέσεων στο οποίο κατά τον συνθέτη «η μουσική είναι ολότελα γυμνή. Εχοντας αποκηρύξει την αρμονική γοητεία, επιστρέφει με διαρκώς μεγαλύτερη ένταση στη μελωδία». Ορθοτονικά ασφαλής και με συναίσθηση της σημασίας που έχουν για τη δραματουργία του συγκεκριμένου έργου οι διακυμάνσεις στις χροιές του ήχου των δύο οργάνων, η σύμπραξη Παναγιωτίδη-Τραυλού ανέδειξε το ιδιαίτερο στίγμα της μουσικής: τη στοχαστική, γεμάτη δισταγμούς εσωστρέφεια του εναρκτήριου «Allegro», τη σχεδόν α λα Μπάρτοκ εσκεμμένη αιχμηρότητα, αυστηρότητα και αρμονική στρυφνότητα του δεύτερου και τέταρτου μέρους, την εκστατική «ακινησία» του αργού μέρους.
Ακολούθως ο Κωνσταντίνος Δεστούνης έπαιξε την τριμερή σύνθεση «Ο Γκασπάρ της νύχτας» (1908), που ο εμπρεσιονιστής Ραβέλ εμπνεύστηκε από ισάριθμα ποιήματα της ομώνυμης συλλογής (1842) του Γάλλου ρομαντικού συγγραφέα Αλοΐσιους Μπερτράν. Εδώ ο συνθέτης «λέει με μουσική όσα ο ποιητής εκφράζει με λέξεις». Πρόκειται για τρεις τελείως διαφορετικές, αριστουργηματικά συμπυκνωμένες πιανιστικές μεταφορές εντυπώσεων/διαθέσεων, τις οποίες ο ερμηνευτής καλείται να αποδώσει μέσα από μια ακραία απαιτητική δεξιοτεχνική γραφή. Στη μνήμη των παλιότερων παραμένει ανεξίτηλη η εκπληκτική ηχογράφηση του «Γκασπάρ» από την Μπαχάουερ με τον Γκίλγουντ να απαγγέλλει τα ποιήματα στα…αγγλικά (Mercury, 1963/64). Πριν από λίγους μήνες ο Δεστούνης είχε παρουσιάσει στο Ωδείο Αθηνών σε δύο διαδοχικές συναυλίες το πλήρες πιανιστικό έργο του Ραβέλ. Εύλογα, λοιπόν, η ερμηνεία του διέθετε την εξοικείωση αλλά και τη λαμπερή δεξιοτεχνική άνεση. Την αναμέτρησή του με τη μουσική του Ραβέλ χαρακτήρισαν πρωτίστως η μουσικότητα και η περισσή αυτοπεποίθηση. Τις συνεχείς τρίλιες στην ονειρικά αμφίθυμη «Οντινε» διέπλασε κελαρυστά σε αισθησιακά έρπουσες μελωδικές διατυπώσεις. Τη μακάβρια «Αγχόνη» άρθρωσε επάνω στον βαθιά μελαγχολικό, μετρονομικά σταθερό βηματισμό του πιάνου. Τέλος, στον δαιμονισμένης κινητικότητας «Σκάρμπο» κυριάρχησαν η ελεγχόμενη βιαιότητα των διατυπώσεων και οι φρενήρεις ταχύτητες που προσέδωσαν στην εκτέλεση τον ζητούμενο, υπόγεια δυσοίωνο τόνο, δίχως όμως να θολώσουν ουδόλως την άρθρωση της φραστικής. Μια ερμηνεία επί ελληνικού εδάφους –έχει τη σημασία του αυτό!- απολαυστική όσο και πιστή στο πνεύμα και στη γραφή του έργου.
Ολο το δεύτερο μισό της βραδιάς αφιερώθηκε στο εκτενές «Τρίο για βιολί, τσέλο και πιάνο», ένα από τα αριστουργήματα μουσικής δωματίου του 20ού αιώνα και ένα από τα τεχνικώς απαιτητικότερα του είδους. Γραμμένο το 1913/14 το «Τρίο» διέπεται από υποδόρια μελαγχολία αλλά και ανησυχητική βιαιότητα: σαν να πενθεί το τέλος της ανέμελα φιλήδονης Belle Époque υπό την απειλή του επερχόμενου Α' Παγκοσμίου Πολέμου… Οι τρεις σολίστες διέπλασαν μιαν τεχνικά αψεγάδιαστη ερμηνεία πρωτίστως κινητική, πνευματώδη και ακριβή, με έμφαση στην αισθησιακή ρευστότητα της μελωδίας αλλά και στη γωνιώδη φραστική των γρήγορων, συνωστισμένα πυκνών παραγράφων της μουσικής. Αυτό που κυριάρχησε στην εκτέλεση ήταν η τροφοδοτούμενη από νεανική αδρεναλίνη τεταμένη διάθεση, χαρακτηριστικό που θα λέγαμε -ίσως σχίζοντας τρίχες- πως άλλαξε τις ειδοποιούς ισορροπίες του έργου, επισκιάζοντας μερικώς την υφέρπουσα νοσταλγία, την ενδιάθετη τρυφερότητα και τον μελαγχολικό λυρισμό της μουσικής.
Σε συγκεφαλαιωτική εκτίμηση, όμως, αυτή ήταν μια βραδιά μουσικής δωματίου με ελληνικές παρουσίες, την οποία εν τέλει απολαύσαμε ανεπιφύλακτα τόσο για το ρεπερτόριο όσο και για τις εκτελέσεις.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας