Συνεχίζοντας αυτό που τελικά φαίνεται σαν να είναι μια... ρωσική σεζόν, η ΚΟΑ επέλεξε τον Μιχαήλ Πλετνιόφ για να τον μετακαλέσει ως σολίστα στην πρώτη της συναυλία της νέας χρονιάς στο κρατικό Μέγαρο Μουσικής (5/1/2024). Τον πιανίστα συνόδευσε το αθηναϊκό σύνολο υπό τον επίσης μετακληθέντα Γάλλο αρχιμουσικό Φιλίπ Ογκέν, γνωστό στους ντόπιους φιλόμουσους από παλαιότερες μετακλήσεις του στην ΕΛΣ.
Το πρόγραμμα υπό τον τίτλο «Η μεγάλη Βιέννη» περιλάμβανε δύο κοντσέρτα για πιάνο γραμμένα στο μεταίχμιο ροκοκό-κλασικισμού και μία συμφωνία από το μεταίχμιο μεταξύ κλασικισμού και ρομαντισμού. Η συναυλία άφησε άνισες εντυπώσεις.
Το πρώτο μέρος ξεκίνησε με το γνωστό «Κοντσέρτο για πιάνο, HOB.XVIII:11» (1779/83) του Χάιντν, ένα έργο σύντομο, κομψό, νηφάλιων διαθέσεων και ανάλαφρα λιτής γραφής, το οποίο ο Πλετνιόφ ερμήνευσε με ακρίβεια, σε αβίαστη διαλεκτική προς την ορχήστρα, με χαλαρό ειρμό, καθαρό, διάφανο παίξιμο και ομοιογενή ήχο. Ακολούθησε το ελάχιστα μεταγενέστερο «Κοντσέρτο για πιάνο αρ.24» (1786) του Μότσαρτ, ένα από τα μόλις δύο του συνθέτη σε ελάσσονα τονικότητα.
Το έντονα δραματικό, πρωτορομαντικής συναισθηματικής φόρτισης έργο ερμήνευσε ο 66χρονος πιανίστας με απερίφραστα προσωπικό τρόπο, προσπερνώντας κάθε έννοια υφολογικής αναφοράς –πόσο μάλλον πιστότητας– στο στίγμα του πρωτοτύπου. Το αποτέλεσμα ήχησε σαν «ανυποψίαστη» ερμηνεία της δεκαετίας του... 1960.
Φυσικά, εφόσον βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα έργο παραστατικής τέχνης, υποχρεούμαστε να δεχτούμε ότι κάθε ερμηνεία υπάγεται αναπόδραστα στη συνθήκη της προσωπικής διαμεσολάβησης του ερμηνευτή.
Από την άλλη, υπάρχουν, βεβαίως, η ροή εμπειρίας της μουσικής πράξης στον χρόνο, της συσσωρευόμενης μουσικολογικής γνώσης, των διαχρονικών οπτικών.
Ο Πλετνιόφ επέλεξε –δικαίωμά του!– να αγνοήσει πλήρως την προ πολλού δικαιωμένη ιστορική ερμηνευτική και επιβάλλοντας την άποψή του σε ορχήστρα και αρχιμουσικό (και αυτό συμβατικό δικαίωμα του σολίστα) να διαπλάσει μια ερμηνεία πρωθύστερα ρομαντικής αισθητικής α λα Σοπέν. Νωχελικός και απονευρωμένος έως, κάποτε, νυσταλέος ωστικός παλμός, ερμηνευτικοί ακκισμοί, συνεχείς αυξομειώσεις των ταχυτήτων που αγνοούσαν την οργάνωση του συντακτικού της μουσικής όπως αυτό υπαγορεύεται από τη γραφή και, τέλος, μανιερίστικη απαλότητα ήχου όρισαν μια εκτέλεση στην οποία το πιάνο και η ορχήστρα ηχούσαν σαν να έπαιζαν δύο διαφορετικά έργα.
Τελικώς και αναμενόμενα το αποτέλεσμα ήταν σταθερά αμήχανο και, το κυριότερο, καταργούσε ή αγνοούσε κάθε δεδομένη, ειδοποιό σταθερά της μουσικής του Μότσαρτ: κατέτεμνε σε άνευ νοήματος εδάφια τις παραγράφους, ενάλλασσε αυθαίρετα τις διαθέσεις, διατάρασσε συνεχώς τον ειρμό ή τον αγνοούσε τελείως. Στο τέλος, το ποικίλων ηλικιών αθηναϊκό ακροατήριο που είχε κατακλύσει την αίθουσα αποθέωσε τον σολίστα…
Ολο το δεύτερο μισό της βραδιάς αφιερώθηκε στη «Συμφωνία αρ.9, Μεγάλη» που συνέθεσε ο 28χρονος Σούμπερτ στα 1825/26. Πρόκειται για μεγαλειώδες ορχηστρικό έργο με τεράστια (για την εποχή) διάρκεια, το οποίο στέκει ακριβώς στη μετάπτωση από τον κλασικισμό στον πρώιμο ρομαντισμό. Ο Γάλλος αρχιμουσικός, που εντός του Ιανουαρίου θα διευθύνει στην ΕΛΣ το νέο ανέβασμα του βεριστικού διπτύχου «Καβαλερία-Παλιάτσοι», διέπλασε μια αξιοπρεπή ερμηνεία, στην οποία αξιοποίησε στο έπακρο τις επιδόσεις των μουσικών της ΚΟΑ και, ιδιαίτερα, των εκλεκτών Ελλήνων σολίστ στα ξύλινα και χάλκινα πνευστά.
Με δεδομένη την εκλεπτυσμένα σύνθετη μουσική δραματουργία του Σούμπερτ και το πώς αυτός «χτίζει» ακολουθίες διαθέσεων και αφηγήσεις δράσεων αποσαφηνίζοντας ή/και επινοηματοδοτώντας τες με μεμονωμένες λεπτομέρειες, η εκτέλεση που ακούσαμε ήταν αξιοπρεπής αλλά γενικόλογα διαπλασμένη.
Ελεύθερη λαθών, τακτικά αλλά εκ του ασφαλούς οργανωμένη, με αδιάφορα ιεραρχημένη παραγραφοποίηση και εν πολλοίς αναμενόμενα επεξεργασμένες και στοχευμένες εξάρσεις, έρρευσε ομαλά δίχως, ωστόσο, να απογειώσει ή να αναδείξει εξαντλητικά και σε βάθος τον τεράστιο εκφραστικό πλούτο της μουσικής. Ασυζητητί εξαιρετικές ήσαν οι μουσικά εκτεθειμένες όσο και εκφραστικά κομβικές συνεισφορές των σολίστ στα ξύλινα (όμποε, κλαρινέτο, φλάουτο) και στα χάλκινα πνευστά (κόρνο).
Επίσης, σημειακά, ήταν μια από εκείνες τις ομολογουμένως σπάνιες στιγμές που ακούσαμε τα τσέλα της ΚΟΑ να «τραγουδούν»! Και πάλι, η υποδοχή του ακροατηρίου υπήρξε ένθερμη και ενθουσιώδης!
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας