Μέσα από τη φωνή της, η φωνή των γυναικών

Πρώτη έφερε το «ανδρόγυνο» στιλ στη σκηνή, με κοντό μαλλάκι και «καμπάνα» παντελόνια. Σφράγισε με τη φωνή της τα τραγούδια, αλλά και με την εμβληματική, γεμάτη θεατρικότητα ερμηνεία: η αγέρωχη στάση του σώματος, το τίναγμα του κεφαλιού, η κίνηση των χεριών... Η «Εκάβη του τραγουδιού», η μυθική Μαρινέλλα, με τη μυθιστορηματική ζωή είναι η ηρωίδα στο νέο βιβλίο του Γιάννη Ξανθούλη «Οι νύχτες που έγιναν μεσημέρια», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Γιατί αυτός ο τίτλος; «Μαρινέλλα. Οι νύχτες που έγιναν μεσημέρια»; Η Μαρινέλλα «πάνω από μισό χρόνο καθόταν απέναντί μου σε ώρες μεσημεριανές, αν και είχαμε διαφορετικά βιολογικά ρολόγια», εξηγεί ο συγγραφέας. «Εκείνη πρωινή, σχεδόν του χαράματος, εγώ στο παρά πέντε του μεσημεριού. Κατέβαινε από την Κηφισιά, όπου μένει, στο κέντρο της Αθήνας, στο σπίτι μου, δύο φορές την εβδομάδα και ανοίγαμε πανιά μετά το φαγητό»... Ετσι, στροβιλίστηκαν σε ένα τανγκό, ξανοίχτηκαν «στα εσώτερα μιας βιογραφίας που δεν ήταν ακριβώς μονόλογος. Ούτε βιογραφία, γιατί την αντιμετώπιζα μεν ως ιστορικό πρόσωπο, που όμως με τσιγκλούσε να θυμηθώ κι εγώ δικά μου παράλληλα γεγονότα, αν και έχουμε εννιά χρόνια διαφορά. Εκείνη το 1938, εγώ το 1947», σημειώνει ο Γιάννης Ξανθούλης.

Η πρώτη τους γνωριμία ήταν το καλοκαίρι του 1980, όταν ο Γιάννης Ξανθούλης πήγε στο κέντρο «Νεράιδα» για να της πάρει συνέντευξη για την «Ελευθεροτυπία», ύστερα από εντολή της διεύθυνσης. Νέος και ψαρωμένος στα τραγουδιστικά αυτού του τύπου, «είχα τρακ, λες και πήγαινα για οντισιόν στα Ελευσίνια Μυστήρια», θυμάται. Είκοσι χρόνια αργότερα θα γινόταν η πρωταγωνίστρια στην τηλεοπτική σειρά που βασίστηκε στο βιβλίο του «...ύστερα ήρθαν οι μέλισσες», σε σκηνοθεσία Κώστα Κουτσομύτη.

«Στα εξώφυλλα του περιοδικού “Ντομινό”, που κρέμονταν πιασμένα με μανταλάκια στα περίπτερα, πρωτόδα στα τέλη της δεκαετίας του ’50 το μελαχρινό κορίτσι που, με μάτια πυρετικά, γεμάτα πίστη σε ένα αδιευκρίνιστο όραμα, ακουμπούσε φανερά ερωτευμένο στο στήθος του “μεγάλου” Στέλιου (...)», περιγράφει με το ευδιάκριτο συγγραφικό του ύφος ο Ξανθούλης στη βιογραφία. «Ο Καζαντζίδης και η Μαρινέλλα, όπως άκουγα, ήταν το πιο “καυτό” ζευγάρι του λαϊκού τραγουδιού, κουβαλώντας στοιχήματα απελπισίας και πόνου, γνήσια λαϊκού και βαρύ κι ασήκωτου κάποιες φορές - με εξαιρέσεις μερικά γλεντζέδικα ή και πασίγνωστα δημοτικά, που χαλούσαν κόσμο όταν τα έπαιζαν οι μουσικάντηδες στα πανηγύρια για να ξεσκάει ο κοσμάκης...».

Στερνοπούλι πολυμελούς οικογένειας, που τα έβγαζε πέρα δύσκολα, ιδιαίτερα μέσα στον πόλεμο, η Κική Παπαδοπούλου, όπως είναι το όνομά της, έπρεπε να σταματήσει το Γυμνάσιο για να δουλέψει. Ομως το τραγούδι ήταν στη ζωή της καθώς ο πατέρας της αγαπούσε τη μουσική και το γραμμόφωνο στο σπίτι έπαιζε Βέρντι και Πουτσίνι.

Μικρή μπήκε στον μαγικό κόσμο του παιδικού θεάτρου συμμετέχοντας σε ραδιοφωνικές εκπομπές, αναδείχτηκε στα ταλέντα τού «ευτυχείτε» Αλκη Στέα και έκανε θεατρικό ντεμπούτο στο «Μετροπόλ». Ο τραγουδιστής Τόλης Χάρμας τη βάφτισε Μαρινέλλα στο εξοχικό κέντρο «Πανόραμα» στη Θεσσαλονίκη, όπου ο Στέλιος Ζαφειρίου που έπαιζε μπουζούκι τής γνώρισε τον Καζαντζίδη.

«Με περνούσε εφτά ή οκτώ χρόνια. Ηταν, όπως σου είπα, καλός άνθρωπος, σεμνός και ντροπαλός, αλλά πολύ έως αφόρητα ζηλιάρης. Ζήλευε και τον αέρα που ανάσαινα. Βγαίναμε να φάμε σε κάτι ταπεινά ταβερνάκια και με έβαζε να κοιτώ τον τοίχο. Ούτε δεξιά ούτε αριστερά ματιές», εξομολογείται η ίδια. «Θαύμαζα τη μοναδική φωνή του, την καθαρότητα των φράσεων των τραγουδιών, την ορθοφωνία του - κάτι που για μένα υπήρξε τεράστιο μάθημα. Εγώ προσαρμοζόμουν σαν χαμαιλέοντας, τρύπωνα σε τραγούδια που μου φαίνονταν σαν ένας παντελώς καινούργιος πλανήτης. Οσο για την αγάπη και τη ζήλια του, άρχισα να τις συνηθίζω, φορώντας μαντίλα και μαύρα γυαλιά...».

Ηταν μια σχέση που κράτησε 10 χρόνια, ενώ ο χωρισμός τους δεν πέρασε ανώδυνα. Τα λαϊκά περιοδικά βρήκαν μπόλικη τροφή για δακρύβρεχτα σενάρια, η ίδια δεχόταν λεκτικές επιθέσεις από θαμώνες που της φώναζαν την ώρα που τραγουδούσε «Ααα... να χαθείς, μωρή πουτάνα, που έκανες το παλικάρι μας να μαραζώσει». Μάλιστα σε ένα ταξίδι της στο Σινά στη Μονή του Αγίου Σάββα, ένας μοναχός, φανατικός καζαντζιδικός, της αποκάλυψε πως όταν ήταν αστυνομικός, τέλη της δεκαετίας του ’70, σκόπευε μαζί με άλλους δύο συναδέλφους του να την ξεμοναχιάσουν και να τη σκοτώσουν γιατί πίστευαν ότι κατέστρεψε τη ζωή του Στέλιου!

Οι συνεργασίες με τον Στράτο Διονυσίου, τον Μίμη Πλέσσα, τον Γιάννη Δαλιανίδη, τον Γιώργο Ζαμπέτα, τον Ακη Πάνου, τον Γιώργο Χατζηνάσιο, τον Μάνο Ελευθερίου, τον Γιώργο Νταλάρα, οι μεγάλες επιτυχίες «Σταλιά σταλιά», «Πάλι θα κλάψω», «Καμιά φορά», «Να παίζει το τρανζίστορ», «Δεν είναι που φεύγεις», το άλμπουμ «Ρεσιτάλ» με τον Κώστα Χατζή που το 1976 έκανε ρεκόρ πωλήσεων με 500.000 αντίτυπα, το μιούζικαλ «Η Μαρινέλλα συναντά τη Βέμπο», οι περιοδείες και οι συναυλίες σε Ευρώπη, Αμερική, Αυστραλία, Ιαπωνία ξεδιπλώνονται στις σελίδες του βιβλίου. Η Μαρινέλλα τραγούδησε για τον σάχη του Ιράν, αρνήθηκε όμως να τραγουδήσει στον γάμο του Ωνάση με την Τζάκι, θαυμαστής της ήταν ο Ενβέρ Χότζα αλλά και ο Καραμανλής που ερχόταν να την ακούσει στη «Νεράιδα» με ξένους επισήμους.

Τον καιρό της εγκυμοσύνης της, το 1973, με την κοιλιά στο παρά πέντε, συνέχιζε να τραγουδάει, μάλιστα εκείνη την εποχή στο μαγαζί «Marinella’s» έλεγε ένα τραγούδι του Ντέμη Ρούσσου στο οποίο ο Πυθαγόρας είχε βάλει στίχους ελληνικούς «Πού πάν’ εκείνα τα παιδιά» και η Ασφάλεια τη συμβούλεψε να μην το ξαναπεί γιατί περιείχε την επάρατη λέξη «λευτεριά».

«Μετά γεννήθηκε η κόρη μου και, ενώ ήταν μηνών ακόμη, έπεσε η ατομική βόμβα στο άκουσμα πως θα παντρευτώ τον Βοσκόπουλο...», αναφέρει η ίδια. Διάσημοι και οι δύο έκαναν έναν επεισοδιακό γάμο, με πλήθος κόσμου να κλείνει τους δρόμους γύρω από τον Προφήτη Ηλία στο Παγκράτι, ενώ το ζευγάρι εμφανίστηκε στην εκκλησία φορώντας μπλου τζιν. Στα οκτώ χρόνια της συμβίωσής τους (η Μαρινέλλα χαρακτηρίζει τον Βοσκόπουλο «ανταγωνιστικό»), την πίστα τη μοιράστηκαν μόνο δύο φορές, ενώ εκείνη θα κάνει νέα τολμηρά βήματα, ίσως τα πιο σημαντικά της καριέρας της.

«Οι μεγαλύτεροι θαυμαστές μου ήταν γυναίκες», αναφέρει η ίδια, «νομίζω πως με αγαπούσαν γιατί με ένιωθαν φιλενάδα τους». «Εγώ πιστεύω και το πιστοποιεί και η ίδια», συνεχίζει ο Ξανθούλης, «πως την αντιμετώπιζαν σαν να ήταν η δική τους φωνή μέσα από τη φωνή της. Ηταν το δίκιο τους, που εκείνη το λιτάνευε με τα παράλογα γοητευτικά παιχνίδια των στίχων, που στην ερμηνεία της γίνονταν άτυπα εισαγγελικές αποφάσεις. Κι όχι μόνο... Ηταν μια “Μαρινέλλα-κουράγιο” για τις ρωγμές των σχέσεων, για τα τραύματα και τα ανομολόγητα βάσανα πίσω από την πολυτελή διασκέδαση με την ψευδαίσθηση του πολιτισμού που σκορπούσε το άρωμα Νο5 της Σανέλ».

Δεν είναι τυχαίο που λατρεύεται και «από τους ομοφυλόφιλους σαν φίλη που τους νομιμοποίησε κάθε δικαίωμα στη διαφορετικότητα, με τον μοναδικά υποστηρικτικό τρόπο στην ερμηνεία της. Και όπως έλεγε ένας φίλος γκέι, “Ποτέ, καμιά άλλη τραγουδίστρια δεν υπήρξε τόσο γιούνισεξ όσο η Μαρινέλλα. Χωρίς να υπονοεί κάτι, έχει τον τρόπο να γίνεται συνήγορός σου, είτε είσαι άντρας είτε γυναίκα. Ασχέτως αν το τραγούδι είναι κεφάτο ή ρομάντζα ή οτιδήποτε”».

Η Μαρινέλλα απαντά και σε μια απορία του εκδότη της «Διόπτρας» Κωνσταντίνου Παπαδόπουλου: Από πού προέρχεται η λάμψη της και πώς διατηρείται τόσα χρόνια; «Ισως να είναι, τελικά, μια πίστη στη ζωή κι ένα διαρκές σπουδαστήριο για τον εαυτό μου. Βρίσκομαι σε διαρκή μαθητεία. Δεν κολλάω σε πρωτιές και πρωταγωνιστιλίκια. Μαθαίνω για μένα. Και πιθανόν τούτη η προσπάθεια να είναι μια δύναμη. Οχι μόνο για να υπάρχω στην ηλικία που βρίσκομαι τώρα, αλλά και για να γίνομαι παράδειγμα, αφού βλέπω τη ζωή σαν μια συνεχιζόμενη αναζήτηση».