Πανάκριβη μετάκληση σε καιρούς κρίσης

Πολύτιμες μουσικές εμπειρίες πιστεύει ότι συνεχίζει να προσφέρει το προκλητικά υπερχρεωμένο Μέγαρο Μουσικής στο αθηναϊκό κοινό, στηριζόμενο σε γενναίες χορηγίες της Εθνικής Τράπεζας και του γνωστού/άγνωστου «Ελληνα του εξωτερικού, που επιθυμεί η δωρεά του να παραμείνει ανώνυμη». Ο τελευταίος ασφαλώς έχει τους λόγους του γι’ αυτό.

Ετσι, ενώ η μουσική ζωή καταποντίζεται στα τοξικά κατάλοιπα της 20χρονης λειτουργία του, ο «ατομικός αντιδραστήρας πολιτισμού» προσκαλεί στη χειμαζόμενη Αθήνα τη θεϊκή Φιλαρμονική της Βιέννης υπό τον Ντανιέλε Γκάτι (15-16/2/2015)! Τι προτείνει; Τις τέσσερις «Συμφωνίες» του Μπραμς, που έπαιξε θαυμάσια πέρυσι και η ΚΟΑ υπό τον Βασίλη Χριστόπουλο ενώπιον του δικού της κοινού! Παρακολουθήσαμε τη δεύτερη από τις δύο συναυλίες των Βιεννέζων αποκομίζοντας (όπως πολλοί άλλοι) έκδηλα άνισες εντυπώσεις.

Φορέας έντονα ναρκισσιστικής νοοτροπίας, ο Γκάτι διέπλασε ερμηνείες επενδύοντας στη δημιουργία ενός παιχνιδιού κατευθυνόμενων εντυπώσεων. Συχνά έδινε αποκλειστική προτεραιότητα στον «ωραίο», ηδονικό ήχο αγνοώντας κάθε έννοια αφήγησης ή δραματουργικής συνοχής. Διηύθυνε τα αρχικά μέρη των «Συμφωνιών» μάλλον υπναλέα και σχολαστικά, ενώ στα καταληκτικά η διεύθυνση γινόταν άγρια, δυναμική, θυελλώδης. Επιπλέον, διαστρέβλωσε το συνολικό ορχηστρικό άκουσμα, υπερτονίζοντας τα έγχορδα, που ανέδιδαν ήχο βαρύ, λασπώδη και υπερμεγεθυσμένο, εξαφανίζοντας σχεδόν πλήρως τα ξύλινα πνευστά, απωθώντας τα χάλκινα στο βάθος. Κρίμα…

Ετσι, λοιπόν, ενώ το κράτος στριμώχνει ΚΟΑ και ΕΛΣ στη γωνία, με το δάχτυλο σηκωμένο για γελοία ελλείμματα (αδιαφορώντας για τα σημαντικά χρέη άλλων προς αυτές), και ενώ, παρά τις διεθνείς επιτυχίες, η Καμεράτα φυτοζωεί, το ΜΜΑ απολαμβάνει σκανδαλιστικά προνομιακή ασυλία για τα πάσης φύσεως χρέη του, συμπεριλαμβανομένου του δανείου των 95.000.000 από την τωρινή χορηγό Εθνική Τράπεζα. Αυτό βεβαίως -όπως και άλλα- το έχει αναλάβει το κράτος· δηλαδή εμείς, οι φορολογούμενοι! Δεν ενδίδουμε σε πειρασμούς δαιμονοποιήσεων· όμως, όταν ρέει καυτό χορηγικό χρήμα για πανάκριβες μετακλήσεις από το εξωτερικό, ενώ στραγγαλίζονται οικονομικά μείζονες εγχώριοι μουσικοί θεσμοί, είναι αδιανόητο να υποκρινόμαστε πως δεν υπάρχει θέμα: υπάρχει, και μάλιστα μέγιστο. Το νόμιμο είναι και ηθικό μόνον όταν δεν μπάζει από παντού…

Η ΚΟΑ στον αστερισμό του «λάτιν»

Μια ακόμη συναυλία με ρεπερτόριο που -υποτίθεται- ανταποκρίνεται στα γούστα του διευρυμένου, «λαϊκού» κοινού της έδωσε η ΚΟΑ στο Μέγαρο Μουσικής (27/2/2015). Το διηύθυνε δυναμικά, με ακρίβεια και αυτοπεποίθηση, ο έμπειρος Τιμπέριου Σοάρε, βασικός αρχιμουσικός στην Ορχήστρα της Ρουμανικής Ραδιοφωνίας.

Η βραδιά υπό τον τίτλο «Από τη Λατινική Αμερική στο Παρίσι» άφησε πολύ θετικές, αλλά και μερικώς αντιφατικές εντυπώσεις. Ξεκίνησε εορταστικά με μια νευρώδη, ζωηρή ανάγνωση της θορυβώδους, σε ρυθμό ρούμπας «Κουβανέζικης εισαγωγής» (1932) του Γκέρσουιν. Ακολούθησε «Το βόδι στη στέγη» (1919) του Νταριίς Μιγιό, μια πνευματώδης σουίτα έντονα ρυθμικών βραζιλιάνικων χορών που παίχθηκε με ίδιο επίπεδο αθλητικής ενέργειας και εξωστρεφούς ζωντάνιας. Αριστοτέχνες πρωταγωνιστές αναδείχτηκαν εδώ τα ξύλινα πνευστά της ΚΟΑ, χαρίζοντας γενναιόδωρα απολαυστικές στιγμές.

Αυτονόητο επίκεντρο του ενδιαφέροντος υπήρξε η «Σουίτα Τάνγκο για σαξόφωνο και ορχήστρα», που ερμήνευσε ο διεθνούς φήμης Ελληνας σαξοφωνίστας Θόδωρος Κερκέζος. Τη σουίτα συναποτελούν αποσπάσματα έργων του Πιατσόλα συρραμμένα, ενορχηστρωμένα για μεγάλη ορχήστρα και μεταγραμμένα για σολίστ σαξοφώνου από τον Κερκέζο (Tango apasionado, Μαρία του Μπουένος Αϊρες, Tangata). Η εκτέλεση υπήρξε συναρπαστικά βιρτουοζίστικη, εκτυφλωτικά λαμπερή και αξιοποίησε στο μέγιστο τον λάγνο, αισθησιακό ήχο του σαξοφώνου. Ωστόσο, η χυμώδης ορχηστρική γραφή και η «χολιγουντιανού» ηδονισμού σολιστική μεταγραφή ακύρωσαν το «περιθωριακό», λιτό, τραχύ ήθος και το αδιαμεσολάβητο ερωτικό πάθος του πρωτοτύπου.

Η συναυλία ολοκληρώθηκε θορυβωδώς και πανηγυρτζίδικα με τον «Αμερικανό στο Παρίσι» του Γκέρσουιν, έργο κινηματογραφικής αφηγηματικότητας και κάπως φλύαρο, όπου πρωταγωνιστούν ακούσματα της τζαζ και η ξένοιαστη ατμόσφαιρα της γαλλικής πρωτεύουσας λίγο πριν από το μοιραίο «κραχ» του 1929.

cd, dvd, βιβλίο

Μπραμς: Συμφωνίες αρ.1, 2, 3, 4.

Παίζει η Ορχήστρα Γκεβάντχαους της Λιψίας υπό τον Ρικάρντο Σαγί [DECCA, 2 Cds, 4786902, 4786900]

Ο Ιταλός αρχιμουσικός Ρικάρντο Σαγί γεννήθηκε το 1953 σε μουσική οικογένεια στο μεταπολεμικό Μιλάνο. Μεγάλωσε και σπούδασε στην Ιταλία, όπου στα 20 έγινε βοηθός του Κλάουντιο Αμπάντο στη Σκάλα του Μιλάνου. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του εκεί ως διευθυντής παραστάσεων όπερας και εξελίχθηκε βαθμιαία σε ικανότατο συμφωνιστή με πλούσια δισκογραφία. Σύντομα εντάχθηκε στην ιδιαίτερη κατηγορία αρχιμουσικών, που η εκφραστική τους παλέτα διαθέτει αφενός τη ζεστασιά και το άμεσα συναίσθημα του μεσογειακού Νότου και αφετέρου τη διανοητική καθαρότητα και τη δομική αντίληψη της Κεντρικής Ευρώπης. Με άλλα λόγια, όπως οι Μητρόπουλος, Τζουλίνι, Αμπάντο, Σινόπολι, ισορροπεί ιδανικά ιταλικό και γερμανικό πνεύμα.

Ο κύκλος Συμφωνιών του Μάλερ με την Ορχήστρα Κοντσέρτχεμπάου υπό τον Σαγί (DECCA) υπήρξε από τους επιτυχέστερους των τελευταίων δεκαετιών, ενώ ο κύκλος Συμφωνιών του Μπετόβεν με την Ορχήστρα της Λιψίας (2011, DECCA) υμνήθηκε επίσης από την κριτική. Πρόσφατα ακολούθησαν οι τέσσερις Συμφωνίες του Γιοχάνες Μπραμς. Καταγραμμένες στην εξαίρετης ακουστικής ιστορική αίθουσα Γκεβαντχάους, οι ερμηνείες του 62χρονου Σαγί με την Ορχήστρα της Λιψίας συνδυάζουν το υγιές βάρος της παράδοσης, δομική καθαρότητα, ισορροπημένη μελωδικότητα και ευγενές πάθος. Επίσης η έκδοση περιλαμβάνει σε πρώτη ηχογράφηση την εναλλακτική έναρξη της «Συμφωνίας αρ.4».