Οταν η «γιορτή του βιβλίου» δεν είναι μία τετριμμένη φράση

Πρώτες σημειώσεις, ακαριαίες εντυπώσεις από το 3ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων αλλά και από την πρώτη δική μου γνωριμία εκ του σύνεγγυς μαζί του. Πρώτες εικόνες, καλύτερα...

● Η υπέροχη «ζάλη» ενός καθημερινού 5ωρου (19.00-23.00) που καθ’ όλο το φεστιβαλικό πενθήμερο (26-30/6) σχηματίζει στο Παλιό Ενετικό Λιμάνι δύο ρεύματα βιβλιοφιλικού κοινού (από το Αρσενάλι προς το Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης κι αντιστρόφως), τα οποία σπεύδουν από τη μια εκδήλωση στην άλλη, ανταλλάσσοντας χαιρετισμούς και πληροφορίες όταν διασταυρώνονται στο μέσον.

● Στάση εκεί στο μέσον του πλακόστρωτου, όπου το χανιώτικο Δίκτυο Fm 91,5 έχει εγκαταστήσει το υπαίθριο ραδιοφωνικό του στούντιο, παίρνοντας μικρές συνεντεύξεις απ’ όλους τους συμμετέχοντες.

● Στάση και στην έκθεση βιβλίου που συγκεντρώνει μία αντιπροσωπευτική εκδοτική παραγωγή με άξονα κυρίως τους προσκεκλημένους συγγραφείς.

● Οι καλαίσθητες προβολές στην πρόσοψη του θεάτρου «Μίκης Θεοδωράκης» πορτρέτων των συγγραφέων μαζί με πληροφορίες για τις εκδηλώσεις όπου μιλούν.

● Με φόντο τη θάλασσα και γλάρους από το «φινιστρίνι» στο κτίριο στο Αρσενάλι, το προνόμιο να ακούς π.χ. τον Γιάννη Χαμηλάκη, την Ιωάννα Μπουραζοπούλου, τη Σοφία Νικολαΐδου, τον Μιχάλη Αλμπάτη, τον Μιχάλη Μαλανδράκη κ.ά.

● Και το άλλο προνόμιο της βόλτας στα μνημεία και στις γειτονιές της πόλης (τι υπέροχα τα Ταμπακαριά...) και σε αξιοθέατα στα οποία προστέθηκε προ διετίας και το Αρχαιολογικό Μουσείο, ένα κόσμημα που η περιουσία του και η παρουσία του οφείλει πάρα πολλά στη γενναία αρχαιολόγο, ακάματη ανασκαφέα, θαυμαστή αφηγήτρια και πρώην γ.γ. του ΥΠΠΟ Μαρία Βλαζάκη –κι ας μην εκλήθη εκείνη το 2022 στα εγκαίνια λόγω ακόμα μιας απόδειξης απελπιστικής μικρότητας εκ μέρους της νυν πολιτικής ηγεσίας γενικώς, συμπεριλαμβανομένης βέβαια και αυτής του ΥΠΠΟ.

● Παρέες, συζητήσεις, πρωινά, μεσημέρια και βράδια στη Χαλέπα, στο Κουμ Καπί, στη Σπλάντζια ή στα παραλιακά εστιατόρια όπου οι αφορμές δεν είναι για λίγο η τρέχουσα πολιτική επικαιρότητα, αλλά πολύ ευρύτερες: το ανοιχτό βλέμμα προς τον κόσμο, την «Ευρώπη - Παρόν και Μέλλον», τα 50 χρόνια Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας –φετινοί θεματολογικοί άξονες του Φεστιβάλ άλλωστε– έτσι όπως αναδύονται στη γραφή σύγχρονων συγγραφέων που θέτουν τους προβληματισμούς τους και στις εκδηλώσεις.

● Ανθρωποι από διαφορετικές χώρες και καταβολές, με διαφορετική σχέση με τη συγγραφή, με διαφορετικές ιδιότητες, λογοτέχνες και επιστήμονες, μελετητές και μεταφραστές διασταυρώνονται και αυτοί σ’ έναν πενθήμερο διάλογο ανοιχτών συνόρων και σαφούς καλλιτεχνικού, επιστημονικού αλλά και κοινωνικοπολιτικού «προσήμου» –που αν δανειζόταν από αυτή την ίδια την πανέμορφη πόλη ένα σύμβολο, αυτό θα ήταν ίσως η συνύπαρξη του καμπαναριού και του μιναρέ στον ξακουστό Αγιο Νικόλαο της Σπλάντζιας.

Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνον ένα εύσημο στη φεστιβαλική αποτίμηση, αλλά η «δόξα» του ίδιου του βιβλίου και της αποστολής της γραφής. Και δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι τις ημέρες του φεστιβάλ, στο οποίο μετέχει ενεργά η πόλη και πολλοί Χανιώτες («οι συμπολίτες μου έχουν πολύ καλή σχέση με το βιβλίο. Εξάλλου αν δεν προϋπήρχε αυτό δεν θα μπορούσε να σταθεί ένα τέτοιο φεστιβάλ», με διαβεβαιώνει η παθιασμένη βιβλιόφιλος, βιβλιοπώλισσα και φίλη, Χανιώτισσα Μαρία Πολυράκη από το αξιοζήλευτο και για τα αθηναϊκά δεδομένα «Μικρό Καράβι» της), τα βιβλιοπωλεία ξεμένουν από τα αντίτυπα των προσκεκλημένων συγγραφέων.

Αυτή δεν είναι η κύρια αποστολή μιας τέτοιας διοργάνωσης; Να μην απευθύνεται μόνο στον συνειδητοποιημένο βιβλιόφιλο ή στον, ενδιαφερόμενο λόγω προσωπικής εμπλοκής, συγγραφέα, αλλά να γοητεύει καινούργιους εν δυνάμει αναγνώστες, αποδεικνύοντας και στην ίδια την πόλη ότι δεν πρόκειται για ένα πενθήμερο ξένο «σώμα» φτιαγμένο για να τα λένε, ερήμην της, πάντα οι ίδιοι και οι ίδιοι μεταξύ τους.

Αυτή είναι και η κύρια επιτυχία αυτού του φεστιβάλ που μόλις ολοκλήρωσε τον 3ο κύκλο του. Οτι όταν και εάν μιλήσει για «ανάπτυξη» δεν θα το κάνει με τυφλούς όρους Αγοράς και αριθμών ως μια διοργάνωση που αδιαφορεί εάν πραγματοποιείται στα Χανιά ή στη Θεσσαλονίκη, καταμετρώντας την επιτυχία της σε έσοδα και συμβόλαια –φυσικά χρειάζονται κι αυτά, αλλά όχι ως αυτοσκοπός. Κι όλα αυτά βέβαια στο φεστιβάλ Βιβλίου των Χανίων μπόρεσαν να υλοποιηθούν απ’ ό,τι παρατηρούσα τις μέρες που ήμουν εκεί για δύο λόγους: α) επειδή τη διοργάνωση ανέλαβαν άνθρωποι η οργανική σχέση των οποίων με το βιβλίο προϋπήρχε, κι έτσι σήμερα συνιστούν μία ικανή και έμπειρη Ομάδα Εργου, με διευθυντή τον, άδικα εκδιωγμένο από την έκθεση Θεσσαλονίκης (πόσο αλήθεια χαρακτηριστικό της χειρότερης όψης της ελληνικής πραγματικότητας), Μανώλη Πιμπλή, υπεύθυνη του Πολιτιστικού Προγράμματος τη Λένα Ματσιώρη, επικεφαλής της Επικοινωνίας τον Βασίλη Κιμούλη, σύμβουλο έργου την Κυριακή Μπεϊόγλου, σύμβουλο τεχνολογίας και συντονιστή ομάδας εθελοντών τον Λευτέρη Μπλέτσα, Art director τον Μενέλαο Κουρούδη (K2design) και με το Τμήμα Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας να έχει αναλάβει την κάλυψη του φεστιβάλ στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης· β) επειδή οι τοπικοί παράγοντες φαίνεται να στηρίζουν και να ενδιαφέρονται ουσιαστικά, αν όχι και συναισθηματικά, γι’ αυτή τη διοργάνωση, πράγμα για το οποίο με έπεισαν οι, κάθε άλλο παρά τυπικές ή διεκπεραιωτικές, ομιλίες στα εγκαίνια τόσο του δημάρχου της πόλης Παναγιώτη Σημανδηράκη όσο και του αντιπεριφερειάρχη Χανίων Νίκου Καλογερή, αλλά και η διακριτική παρουσία και των δυο τους σε πολλές εκδηλώσεις.

Αυτά ως προς την προσωπική - δημοσιογραφική αποτίμηση της χανιώτικης φεστιβαλικής εμπειρίας.