«Στου ονείρου τη λόχμη»

«Στα κλαδιά νότες καλοκαιρινές σφυρίζουν τα κεράσια»

Τα ποιήματα της νέας συλλογής του Γιώργου Γώτη, Μικρές Αγγελίες (εκδ. Στιγμή), σαν δροσιστικά κεράσια το κατακαλόκαιρο έρχονται να μετριάσουν ένα συναίσθημα οδύνης για έναν κόσμο που αλλάζει. Η σάρκα του κάθε ποιήματος, μεστή, διαγράφει έναν δικό της νοηματικό κύκλο. Αντίστοιχα και ομόκεντρα, το ίδιο κάνει και ολόκληρη η συλλογή: φυσά μελτέμι πάνω από την αγωνία της ύπαρξης και του θανάτου, πάνω από την ενδεχόμενη ανυπαρξία. Τέσσερα σκίτσα του Θανάση Παναγιώτου συνοδεύουν καίριες στιγμές, εικονοποιώντας με παραμυθένια διάθεση και ενισχύοντας την αίσθηση του μυστηρίου. Το σκίτσο του εξωφύλλου συνοδεύει επίσης το ποίημα με τίτλο Αφηγητής όπου Κοκκινοσκουφίτσα και Λύκος παρουσιάζονται ως εγκλωβισμένοι στου παραμυθιού τους το εγώ. Αποτελεί άραγε αυτό μια απάντηση στο γιατί ο κόσμος αυτός δεν μπορεί να υπάρχει άλλο ως έχει και θα χρειαστεί να αποδομηθεί στη συνέχεια;

Λίγα ποιήματα μετά, τον συγγραφέα θα απασχολήσει και πάλι το θέμα της ταυτότητας. Ο αναγνώστης γίνεται μέτοχος μιας ξεχωριστής ουράνιας Αποκριάς, όπου η μάσκα ως αντίστροφο σύμβολο θα λειτουργήσει ανακουφιστικά για πρώτη φορά σε μια ανέλπιστη πορεία αλήθειας. Οπως στη γη, έτσι και στον ουρανό. Με την αποδοχή αυτή: «Θα φορέσουμε τη μάσκα μας./ Θα συμφιλιωθούμε με τον εαυτό μας./ Ανάμεσα στο πολύχρωμο πλήθος/ μια κουκκίδα χρώματος και μεις».

Με μια γλώσσα λιτή και σαφή μάς καλεί να περπατήσουμε μαζί στα σοκάκια των στίχων μιας ονειρικής δυστοπίας που έχει στοιχεία της γνώριμης πραγματικότητας. Στόχος του δεν είναι να βρούμε απαντήσεις, μα να αφεθούμε μαζί στην άγνωστη αλλαγή, που ενίοτε μοιάζει τρομακτική.

Μέσα από «τα ιερογλυφικά της ζωής στην παλάμη μας», ο Γ. Γώτης ξεκινά ένα ταξίδι που ξεδιπλώνεται σε όλες τις διαστάσεις, με κατεύθυνση από τον μικρόκοσμο προς τον μακρόκοσμο. Πίσω του αφήνει «την εποχή που γινόντουσαν/ ακόμη θαύματα» και φυσικά το σπίτι. «Με αυτά που έφυγες δεν επιστρέφεις./ Κοιτάζεις το δρόμο./ Εμπρός σου ο κόσμος, πίσω το σπίτι». Το παρελθόν, ως μια γλυκιά ανάμνηση, το μόνο όπλο που απομένει, με μια κρυφή ελπίδα για μεταμόρφωση. «Αυτό που έχασες στη φωτιά/ θα το βρεις στη στάχτη». Με τη συντρέχεια του Καθρέφτη και Μιας Στιγμής καταλυτικής, ο κόσμος αρχίζει να διαλύεται. «Στήλες καπνού διαλυόμαστε αργά». Επεται θα έλεγε κανείς μια ονειρική Αποκάλυψη του ποιητή, όπου ελλοχεύει ένα δυσερμήνευτο μέλλον. «Χαϊδεύεις τη φλόγα και γίνονται/ διάφανα τα δάχτυλά σου». Οι θεοί είναι παρόντες στην αρχή, παίζουν ή κρύβονται, μα τελικά αγνοούνται. «Ενας θεός αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους», μα σε επόμενο ποίημα κενή «η αιώρα πηγαινοερχόταν επάνω από την τρικυμισμένη άδεια γη».

Σε αυτόν τον οριακό και μεταιχμιακό κόσμο υπάρχουν και κινούνται τα πουλιά. Είναι ίσως θύματα της αλλαγής: «Και στα κλουβιά κελαηδάνε/ σφαγμένα πουλιά». Είναι οι τελευταίοι κάτοικοι: «Ανάμεσά τους πέταξε το πουλί/ φωνάζοντας». Είναι οι μετανάστες: «Ερχονται από το πουθενά και πάνε/ γι’ άγνωστα μέρη».

Η αγάπη μπορεί να ανήκει στο παρελθόν, αποτέλεσμα ίσως ευνοϊκών συνθηκών της περασμένης εποχής και μιας Τύχης Αγαθής, μα ο έρωτας ακόμα καταλαμβάνει μια θέση στο παρόν, στα ποιήματα Μεταίχμιο και Λόχμη. Βρίσκεται κι αυτός στο οδυνηρό α ν ά μ ε σ α, «στου ονείρου τη λόχμη», με τον πόνο που «θα μείνει πάντα εδώ», να αποτελεί τον μόνο μάρτυρα της ύπαρξής του.

Επίσης παρόντα είναι ισχυρά ζεύγη αντιθέτων (πέτρες - νέφη, φως - σκοτάδι), πρωταρχικά και συνδετικά στοιχεία του κόσμου που υπήρξε αλλά και καθενός που μπορούμε να φανταστούμε. Πώς θα μπορούσαν να λείψουν αυτά από μια εν δυνάμει Κοσμογονία;

Προς το τέλος του βιβλίου πρωταγωνιστεί το φεγγάρι, ο αιώνιος σύντροφος του ανθρώπου ήδη από την παιδική ηλικία. Παρακολουθούμε να αλλάζει μορφή και να χάνεται. Κι έτσι πλέον εύλογα αναρωτιέται ο ποιητής: «Πού αρχίζει και πού τελειώνει ο κόσμος;»

Η ποιητική συλλογή ολοκληρώνεται –σε έναν ακόμα ομόκεντρο κύκλο– με την παρουσίαση των εποχών σε φωτογραφικά καρέ αναμνήσεων που αποτυπώνονται με τη βοήθεια της ομορφιάς της φύσης. Εαρ γλυκύ, Θέρος, Γλαυκή εποχή και Αλκυονίδες. Ο Γ. Γώτης στέκεται παρηγορητικά και ενθαρρυντικά δίπλα στον αναγνώστη. Δεν επιλέγει να γράψει για τον χειμώνα αλλά, αντί αυτού, κλείνει φιλικά με έναν ύστατο χαιρετισμό και γράφει για τις Αλκυονίδες. Προτρέπει έτσι τον αναγνώστη με λεκτικό χάδι, σε μια ηθική ανύψωση χωρίς φόβο.

Στα ψηλότερα κλαδιά βρίσκονται τα ωραιότερα άνθη/ και οι καρποί. Κελαηδούν καλύτερα τα πουλιά./ Ταλαντεύονται περισσότερο στο φύσημα του ανέμου/ αυτά σε οδηγούν στον ουρανό.

*Ποιήτρια

♦ Τη σελίδα αυτήν δεν τη φτιάχνουν επαγγελματίες κριτικοί βιβλίου. Γράφεται από αναγνώστες που απευθύνονται σε αναγνώστες για να τους μιλήσουν για κάποιο βιβλίο που τους συνεπήρε. Αν θέλετε να μοιραστείτε όσα νιώσατε διαβάζοντας ένα βιβλίο, στείλτε το κείμενό σας (το πολύ 700 λέξεις) στο [email protected]