Το μικρό αυτό βιβλίο φιλοδοξεί να πραγματευτεί το φαινόμενο του λαϊκισμού που, τα τελευταία χρόνια, διαπρέπει ολοένα και περισσότερο στη χώρα μας αλλά και διεθνώς, δεδομένου ότι συγκροτεί το συναινετικό προϊόν κατακραυγής των συντελεστών του δημόσιου βίου. Η «ατίθαση» λέξη συνιστά ψόγο, εκτοξεύεται ως ρητορική βολή επιτίμησης και υποτίμησης του πολιτικού αντιπάλου, οι χρήσεις και οι καταχρήσεις της είναι δηλωτικές ευρύτερων εμφανών και πολλάκις ατέχνως συγκαλυμμένων ιδεολογικών παραδοχών, ενώ η επιστημονική της προσπέλαση, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε μεθοδολογικό επίπεδο, εμφανίζει σημαντικές δυσχέρειες και τροφοδοτεί τον γόνιμο διάλογο εντός διαφόρων επιστημονικών πεδίων.
Δύο τα κείμενα του βιβλίου, τρεις οι συγγραφείς του, εισάγουν την ιστορική, πολιτική και επικοινωνιολογική ματιά από τη μια μεριά, τη ματιά της κοινωνικής ψυχολογίας από την άλλη, ως μέσο ανάλυσης του κοινωνικού, κοινωνιακού και πολιτικού γίγνεσθαι, και λειτουργούν συνθετικά, καθώς δείχνουν εμπράκτως τα διαπερατά όρια μεταξύ επιστημονικού λόγου και κοινωνικής σκέψης. Ο Τάσος Παππάς επιχειρεί την πολιτική ανάλυση των χρήσεων της έννοιας του λαϊκισμού στο ελληνικό κοινωνικοπολιτικό συμφραζόμενο. Αξιοποιώντας τα διαθέσιμα θεωρητικά εργαλεία, επιμένει στην ιστορική, αλλά και στη συγχρονική ανάλυση. Ανατέμνει τις τρέχουσες χρήσεις της έννοιας κατά τα τελευταία χρόνια των διαδοχικών κρίσεων που αντιμετώπισε η χώρα, αποκαλύπτοντας την εμβέλεια και τη δυναμική της λέξης στην επιβολή ηγεμονικών αυτονόητων.
Το κείμενο των Παπαστάμου και Προδρομίτη αποτελεί μια θεωρητική και ερευνητική πρόταση από τον χώρο της κοινωνικής ψυχολογίας, που δείχνει πως ό,τι υπονοείται και ό,τι υποκρύπτεται στη χρήση του όρου «λαϊκισμός» αφορά ιδεολογικά φορτισμένες οπτικές περί του πλήθους, το οποίο, στα μάτια κυβερνώντων και κυβερνωμένων, ειδικών και μη, μετεωρίζεται μεταξύ του ενεργού πολιτικού ρόλου και του παθητικού μοιρολατρικού του ετεροκαθορισμού.
Στόχος του βιβλίου είναι να ευαισθητοποιήσει τον αναγνώστη στο να αναζητά πίσω από τις επικλήσεις, τις χρήσεις και τις πραγματεύσεις των χρήσεων της «ατίθασης λέξης» τη σημασιοδοτική μεταχείριση που υφίστανται τα ανθρώπινα σύνολα, οι υποτιθέμενες ιδιότητές τους, οι απόψεις, οι πράξεις και οι συνέπειές τους από την κοινωνική σκέψη, από τους ειδικούς, τους διαμεσολαβητές της φωνής και διαμορφωτές των απόψεων της «κοινής γνώμης» και από τους φορείς εξουσίας.
Ο,τι διακυβεύεται αφορά τις λιγότερο και περισσότερο αποδεκτές μορφές και διαβαθμίσεις έντασης της σύγκρουσης, τη νομιμοποίηση ή και τη συγκάλυψη της εξαρτησιακής εξουσιαστικής σχέσης, που συνιστά μηχανισμό κατασκευής συναινέσεων, μέσα σε μια πραγματικότητα δύσθυμης αντιμετώπισης φαινομένων όπως η απογοήτευση, η απάθεια και η απόσυρση, ο κυνισμός, η φυσικοποίηση της διαφθοράς, αλλά και τάσεις παραβίασης της διαδικαστικής δικαιοσύνης και προσφυγή σε αντισυμβατικές μορφές πολιτικής δράσης, που όλα μαζί σκιαγραφούν μια προϊούσα αντισυστημικότητα, ως σύμπτωμα της κρίσης αντιπροσώπευσης των σύγχρονων κοινοβουλευτικών δημοκρατιών.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας