Tα πολιτιστικά βρίσκονται σε δεύτερη μοίρα σήμερα στη χώρα και κυριαρχούν τα οικονομικά θέματα. Αναρωτιόμουν τι νόημα έχει να κάνει κανείς μια έκθεση ζωγραφικής, ποιος ενδιαφέρεται για τον πολιτισμό. Παρ' όλα αυτά επιμένω στον πολιτισμό γιατί είμαι εκ γενετής αριστερός.
Με αυτά τα λόγια ο 85χρονος Δημοσθένης Κοκκινίδης, βετεράνος ζωγράφος, με έντονα κοινωνικό και πολιτικό έργο προλόγισε χθες το μεσημέρι την έκθεσή του «Λησμονημένα ρολά ζωγραφικής», που εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη, κτίριο οδού Πειραιώς.
Πρόκειται για 40 εξαιρετικά ζωγραφικά έργα της περιόδου 1952-1974, ξεχασμένα για τέσσερις δεκαετίες στο ατελιέ του, τυλιγμένα μέσα σε ρολά, που βρέθηκαν τυχαία λόγω μιας μοναδικής σύμπτωσης: όταν ο Κωνσταντίνος Φιολάκης, επιμελητής της τωρινής έκθεσης, και η Ιωάννα Μωραΐτη, υπεύθυνη του αρχείου της Πινακοθήκης Γκίκα, αναζητούσαν παλιά σχέδια για ένα άλλο αφιέρωμα στο Μέγαρο Εϋνάρδου.
Πλέον οι καμβάδες μπήκαν στο τελάρο και εκτίθενται για πρώτη φορά για να εμπλουτίσουν τις θεματικές ενότητες που σηματοδοτούν τη γόνιμη, μακρόχρονη πορεία του δημιουργού. Από τα σπάνια σπουδαστικά του με πορτρέτα και τοπία, τις προπολεμικές προσφυγικές «Συνοικίες», ώς τις φορτισμένες εικόνες από την αμερικανική εισβολή στο Βιετνάμ και τις εμβληματικές σειρές «Ταυτότητες» και «Δικαστές» της περιόδου της χούντας.
Κι από τις τρυφερές «Μητρότητες», που γεννήθηκαν όταν ήρθε στον κόσμο η κόρη του, έως το άοκνο ενδιαφέρον του για την ομηρική «Οδύσσεια».
Ο Δημοσθένης Κοκκινίδης έζησε δύσκολα χρόνια. Κατοχή, Εμφύλιο, πείνασε τη δεκαετία του '50 -«δεν είχα ψωμί να φάω», τόνισε-, «αρρώστησε» στη χούντα. «Είχα δύο ασφαλίτες κάθε μέρα έξω από το σπίτι μου να με φυλάνε. Είχα από το πρωί μέχρι το βράδυ την Ντόιτσε Βέλε στ' αυτιά μου. Ζωγράφιζα συνέχεια τη δικτατορία. Επτά χρόνια έχασα τη ζωή μου, επτά χρόνια μηδέν».
Κι όμως, μέσα από το σκοτάδι ήρθαν στο φως οι ανθρωποκεντρικές, αφαιρετικές συνθέσεις του με τα χαρακτηριστικά έντονα κίτρινα, κόκκινα, μπλε χρώματα.
Εκεί, αναγνωρίζουμε φίλους και συναγωνιστές του, όπως ο Γιώργος Μαγκάκης που δέχεται στη φυλακή την επίσκεψη της συζύγου του Αλκης, τον Σάκη Καράγιωργα και τον Δημήτρη Μαρωνίτη «φιμωμένους», με οριζόντιες ταινίες να καλύπτουν το στόμα, αλλά και την αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη όμοια με τη σκιά του.
Οι διώξεις και οι συλλήψεις, που επανέφεραν στη μνήμη του Κοκκινίδη τη σύλληψη του πατέρα του από τους Γερμανούς, η φαρσοκωμωδία των εκλογών της 29ης Σεπτεμβρίου 1968, η εισβολή στην Κύπρο οδήγησαν σε λιτές, συμβολικές αλλά εύγλωττες συνθέσεις.
Εντονες παραμένουν οι αναμνήσεις του Δ. Κοκκινίδη από εκείνη την εποχή. «Επί χούντας έδειξα έργα από τις “Ταυτότητες“ και “Μητρότητες” στην γκαλερί Ζουμπουλάκη στην οδό Κριεζώτου.
»Μια μέρα επισκέφτηκε την έκθεση ο τότε υπουργός Πολιτισμού και ρώτησε την Πέγκυ Ζουμπουλάκη γιατί κάνω φυλακισμένους και δεν κάνω νεκρές φύσεις και λουλούδια. Ηθελε να κατεβάσω τα έργα. Και τότε η εκείνη είχε το θράσος να του απαντήσει: “Ας ελευθερώσουν τους φυλακισμένους και ο Κοκκινίδης θα ζωγραφίσει λουλούδια!”».
Σήμερα τι θα ζωγράφιζε; «Δεν ζωγραφίζω άλλο, φτάνει», δήλωσε. «Ο,τι έχω να πω το είπα. Το τελευταίο κεφάλαιο στη ζωγραφική μου ήταν η “Οδύσσεια” σε συνεργασία με τον Μαρωνίτη, η οποία με απασχολεί από τη δεκαετία του '60. Η γενιά μου ξεκίνησε εκείνη την εποχή για να πει στους Ελληνες ότι η τέχνη έχει ενδιαφέρον, ελάτε να τη δείτε.
»Και οι αγώνες δόθηκαν επί χούντας από ανθρώπους που ήθελαν να δουν την Ελλάδα καλύτερη. Η σημερινή Αριστερά δεν ξέρω αν θα μπορέσει να την κάνει καλύτερη. Το “Πρώτη φορά Αριστερά” είναι για εντυπωσιασμό. Εύχομαι να τα καταφέρει ο πρωθυπουργός να βγούμε από την κρίση».
Και «ως μεγαλύτερος»ο Δ. Κοκκινίδης κατέληξε σε δύο συμβουλές. Μία προς τους παντρεμένους: «Να σέβεστε τις συζύγους σας», είπε ενώ θυμήθηκε τη σύντροφό του Πέπη, που έφυγε από τη ζωή πριν από 10 χρόνια και έκτοτε της αφιερώνει όλα τα έργα του. Και μία προς άπαντες: «Πρέπει να επιμένουμε όλοι μας εναντίον κάθε ολοκληρωτικής συμπεριφοράς από επίσημες κυβερνήσεις».
Info:
Μέχρι τις 31 Ιανουαρίου. Μουσείο Μπενάκη-Κτίριο Οδού Πειραιώς 138, τηλ. 210-3453111
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας