Οταν φτάνεις στο Παλέ ντε Τοκιό είσαι υποψιασμένος πως θα συναντήσεις την αναδυόμενη γαλλική και διεθνή καλλιτεχνική σκηνή. Χωρίς μόνιμη συλλογή -γιατί δεν είναι ένα συμβατικό μουσείο-, πάντα φιλοξενεί ό,τι πιο πειραματικό και πρωτοποριακό. Το υπέροχο αυτό μνημειακό Αρ Ντεκό κτίριο κοντά στο Τροκαντερό και τον Πύργο του Αϊφελ, αφιερωμένο στη μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη, μέσα όμως από μια εννοιολογική προσέγγιση, πήρε το όνομά του από την Avenue de Tokyo, που σήμερα πια ονομάζεται Avenue du Président Wilson.
Ολο το καλοκαίρι οι χώροι του είχαν μεταμορφωθεί για να φιλοξενήσουν ενδιαφέρουσες εγκαταστάσεις και εκθέσεις από δημιουργούς που εκπλήσσουν.
■ Ο Γάλλος καλλιτέχνης και συνθέτης Σελέστ Μπουρσιέ-Μουζενό, που εκπροσώπησε φέτος τη Γαλλία στην Μπιενάλε της Βενετίας με το έργο του «Revolution», εκθέτει στο Παλέ ντε Τοκιό εμπνευσμένος από το φαινόμενο «acqua alta», την ετήσια πλημμύρα στη λιμνοθάλασσα της Βενετίας. Εχει, άρα, μεταμορφώσει τους εκθεσιακούς χώρους, με μια μεγάλη εγκατάσταση, σε ένα ονειρικό παραλίμνιο σύμπαν. Η εμπειρία απτική, οπτική και ακουστική αλλάζει την αντίληψη για τον χώρο.
Τα μαύρα νερά ρέουν στα μαγευτικά δωμάτια κι εμείς κινούμαστε σ' ολόκληρο τον πλημμυρισμένο χώρο, είτε με ξύλινες βάρκες, είτε περπατώντας στους διαδρόμους. Είναι συγκλονιστική εμπειρία να επιβιβάζεσαι στις βάρκες και ένας από όλους να παίζει τον ρόλο του Χάροντα–βαρκάρη που μεταφέρει τις ψυχές πάνω στα παράξενα νερά. Καθώς πλέουμε συναντάμε έναν χείμαρρο εικόνων πάνω στους τοίχους. Είναι οι κινήσεις μας που προβάλλονται ξανά και ξανά.
Ο θεατής γίνεται έτσι ηθοποιός σε ένα φανταστικό ταξίδι στην ίδια του την ψυχή. Πέρα από μια απλή αντιστροφή των ρόλων, η εμπειρία δημιουργεί μια παράξενη, απόκρυφη ατμόσφαιρα αποσταθεροποίησης.
Πολιορκημένοι οι θεατές από τις σκιές τους και καθοδηγούμενοι από ένα σύστημα ήχου (ένα επίμονο βουητό χαμηλών συχνοτήτων) φτάνουν σ' ένα νησί όπου μπορούν να ξαπλώσουν πάνω σε ανισόπεδα στρώματα για να βυθιστούν στις γύρω εικόνες. Οι αισθήσεις παίρνουν μορφή, χάνεις τον εαυτό σου μέσα στους υπνωτικούς, μεθυστικούς ήχους και τις εικόνες.
■ Και μετά προσγειώνεσαι στον ρεαλισμό του Βραζιλιάνου Ενρίκε Ολιβέιρα. Ενα σύμπλεγμα από κλαδιά δέντρων ξεπηδούν από τα δοκάρια και τις κολόνες στήριξης του μουσείου. Σχεδιασμένο ειδικά για τους χώρους του, παίζοντας με την αρχιτεκτονική τους, το οργανικό γλυπτό «Baitogogo» μοιάζει με έναν γόρδιο δεσμό, μια μάζα δέντρων με κλαδιά από κόντρα πλακέ, που συνδυάζει το φυτικό και το βιολογικό.
Ετσι το υπάρχον δίκτυο υποστυλωμάτων και δοκών τινάζεται και προεκτείνεται ψηλά δίνοντας την εντύπωση πως μεταμορφώνεται σε κλαδιά. Στο μυαλό αναπόφευκτα έρχονται εικόνες από τεράστια δέντρα του Αμαζονίου μέσα σε τροπικά δάση και η σκέψη πως ο άνθρωπος δεν θα μπορέσει να τα καταστείλει ποτέ.
Ο Ολιβέιρα αντλεί τις επιρροές του από ιατρικά κείμενα, τη βιολογία, τη μελέτη των φυσικών παθολογιών, όπως είναι οι όγκοι, και την πολυπλοκότητα των ηλεκτρονικών δικτύων web, που παρομοιάζονται με το ανθρώπινο νευρωνικό δίκτυο.
Η μεγάλη εγκατάσταση δημιουργήθηκε από tapumes -ένα υλικό σαν κόντρα πλακέ που χρησιμοποιείται παραδοσιακά στη Βραζιλία για τους ξύλινους φράχτες γύρω από τα εργοτάξια και τις φαβέλες. Ο καλλιτέχνης το συλλέγει από τους δρόμους του Σάο Πάολο, όπου ζει και εργάζεται. Η εγκατάσταση θα παραμείνει στο μουσείο μέχρι τις 29 Σεπτεμβρίου.
■ Το ξάφνιασμα όμως έρχεται από τον Πατρίκ Νε, έναν ελάχιστα γνωστό καλλιτέχνη που ζει στην Αλσατία και δημιουργεί μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας εδώ και 30 χρόνια. Στο Παλέ ντε Τοκιό φέτος το καλοκαίρι έχει την πρώτη μεγάλη έκθεσή του. Γυρίζει την πλάτη του στις παραδοσιακές τεχνικές και πειραματίζεται με νέα υλικά και έννοιες. Σοκάρει με τα επιλεγμένα έργα του: μια πανοπλία σαμουράι από κρύσταλλο, ένας ζουρλομανδύας από φτερά μέλισσας, σειρά από ακουαρέλες που δείχνουν τη φθορά και τον θάνατο λουλουδιών, μια στήλη γυάλινων μαυρισμένων ποτηριών «εκκωφαντικά» σπασμένων στο πάτωμα, γλυπτά από κερί.
Αλλά το εντυπωσιακότερο όλων είναι το πώς ζωγραφίζει με αιθάλη σε κρυστάλλινα ποτήρια και γυάλινες επιφάνειες. Παίρνει στοιχεία από πίνακες των Μπος, Χολμπάιν και Ρούμπενς και τα αναπαράγει. Τα έργα του, αιχμηρά και βαριά, είναι ταυτόχρονα εύθραυστα και διαφανή. Ανήσυχο πνεύμα, εκθέτει το κοινό στο ταλέντο του μέσα από την καρτερικότητα και την υπομονή.
Ο νέος κύκλος εκθέσεων–παρουσιάσεων του Παλέ ντε Τοκιό θα ξεκινήσει στις 21 Οκτωβρίου.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας