Ετσι τον ανακάλυψε ο Πικάσο

Ενα συναρπαστικό αφιέρωμα οργάνωσε το παρισινό Μουσείο Γκραν Παλέ σε έναν μεγάλο καλλιτέχνη, τον Λισιέν Κλεργκ, που σε όλη του τη ζωή αγωνίστηκε για να αναγνωριστεί η φωτογραφία ως τέχνη.

Η έκθεση παρουσιάζει τα πρώτα του φωτογραφικά άλμπουμ με τις νεανικές καλλιτεχνικές αναζητήσεις του και τη φιλία του με διάσημους καλλιτέχνες, όπως ο Πικάσο, ο Κοκτό, ο Ισπανός μουσικός Μανίτας ντε Πλάτα.

Ενα χρόνο μετά τον θάνατο του Κλεργκ (1934 – 2014) παρουσιάζονται για πρώτη φορά 200 μαυρόασπρες ή γκρίζες φωτογραφίες στο ίδιο μέγεθος, οι οποίες δείχνουν την ποιητική διάσταση που διέπνεε τη δημιουργία του στο ξεκίνημά του. Βλέπουμε υπέροχες εικόνες από θαλασσινά τοπία, ίχνη στην άμμο, παλίρροιες, κύματα, την αφρισμένη θάλασσα, δέντρα, βράχια, ζώα, κλωνάρια που παίζουν με τον ίσκιο και το φως.

Είναι συνθέσεις της φύσης, που μόνο το βλέμμα του μπόρεσε να ανακαλύψει. Οι φωτογραφίες του Κλεργκ απεικονίζουν ένα όραμα, ένα όνειρο, μια σοφή γήινη ισορροπία, μια αισθητική αρμονία που εκφράζεται με μοναδική ευαισθησία και προσφέρεται στο κοινό ως ύμνος στη ζωή.

Πολλές φωτογραφίες προέρχονται από τη γενέτειρά του, την Αρλ. Σκηνές της καθημερινής ζωής, μεγάλες γιορτές, αλλά και η πόλη ερειπωμένη μετά τους βομβαρδισμούς του πολέμου. Ο Κλεργκ φωτογραφίζει Τσιγγάνους που προσεύχονται, παιδιά χωρίς χαμόγελο που ποζάρουν με φόντο τα ερείπια. Δείχνει ταυρομαχίες, ταύρους που ψυχορραγούν, ψοφίμια, νεκρά πουλιά ή ψάρια και νεκροταφεία.

Μια άλλη ενότητα είναι τα διάσημα γυναικεία γυμνά του, που σφύζουν από ζωή. Η Αφροδίτη αναδύεται από τη θάλασσα της Καμάργκ, λικνίζεται στο κύμα προβάλλοντας με αισθησιασμό τις γλυπτές φόρμες της. Οι πόζες δημιουργούν συνθέσεις μεγάλης πλαστικής ομορφιάς και εκφράζουν τη θηλυκότητα με απαράμιλλη αισθητική δεξιοτεχνία.

Ο Κλεργκ είχε ξεκινήσει ως βιολονίστας, όπως ήθελε η μητέρα του. Αλλά η φωτογραφία τον έλκει περισσότερο. Από νεανική ηλικία, αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, άρχισε να φωτογραφίζει στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής. Μαθαίνει μόνος του να χειρίζεται τη φωτογραφική του μηχανή, πειραματίζεται ακολουθώντας τις συμβουλές του ζαχαροπλάστη της Αρλ.

Το Πάσχα του 1953 παρακολουθεί την τοπική μεσογειακή γιορτή «la feria» και έχει μια καταλυτική συνάντηση. Ο νεαρός Λισιέν πληροφορείται ότι ο μεγάλος ζωγράφος Πικάσο βρίσκεται μεταξύ των θεατών. Οπως διηγείται ο ίδιος σε τηλεοπτική του συνέντευξη που προβάλλεται στην έκθεση, «έκανα πολλές φωτογραφίες, βγήκα από την αρένα κι έτρεξα στο ατελιέ μου για να τις εμφανίσω. Ημουν τότε μόνο 19 ετών. (...) είχα ξεκινήσει τη φωτογραφία μόλις πριν από ένα χρόνο. Περίμενα τον Πικάσο στην έξοδο της αρένας και του έβαλα τις φωτογραφίες μου κάτω από τη μύτη του. Τότε τον ακούω να λέει αυτή τη θαυμάσια φράση: “Θα ήθελα να δω και άλλες φωτογραφίες σου”».

Η συνάντηση αυτή σημάδεψε τη ζωή του. Ο Πικάσο έθεσε υπό την αιγίδα του την παρουσίαση των πρώτων φωτογραφιών του Κλεργκ από την ταυρομαχία. Δέχτηκε να ζωγραφίσει το εξώφυλλο σε πολυάριθμα άλμπουμ του, τον εισήγαγε στους καλλιτεχνικούς κύκλους, του γνώρισε τον Κοκτό και τον βοήθησε στον προσανατολισμό του έργου του. Ο φωτογράφος συνδέθηκε μαζί του και τον ακολούθησε σε όλη του τη ζωή, ως στενός φίλος και συνδημιουργός.

Ο Λισιέν Κλεργκ προσπάθησε με όλη του τη δύναμη να επιτύχει την είσοδο της φωτογραφίας στα μουσεία. Απέκτησε διεθνή φήμη και εξαιρετική αναγνώριση στην Αμερική, μετά την έκθεσή του το 1961 στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Δημιούργησε το φεστιβάλ «Rencontres d’Arles», το οποίο έχει καθιερωθεί ως θεσμός. Ο Κλεργκ είναι ο πρώτος φωτογράφος που είχε την τιμή να εισέλθει το 2006 στη γαλλική Ακαδημία των Καλών Τεχνών.

info: διάρκεια μέχρι 15 Φεβρουαρίου