Είναι στο κέντρο της πόλης, δίπλα ακριβώς στην έξοδο του μετρό «Πανεπιστήμιο», δίπλα σε καφέ και σινεμά, κι όμως ελάχιστοι τον γνωρίζουν ή έστω τον παρατηρούν. Βρίσκεται πάνω στην πλατεία Κοραή, αριστερά όπως την κατεβαίνουμε και πριν από τη Στοά Κοραή. Αλλωστε υπάρχει και μία ταμπέλα επάνω στον τοίχο, η οποία αν και σκοτεινή και γκρίζα, είναι αυτό που χρειάζεται για να καταλάβεις: ΧΩΡΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ 1941-1944. Αρκεί να γυρίσεις το κεφάλι σου...
Αρκεί να στρέψει τη ματιά του κάποιος; Αρκεί αυτό για να «δει» την αλήθεια της ιστορικής μας μνήμης; Αυτό ρωτάμε τον ηθοποιό, δάσκαλο και σκηνοθέτη Ακύλλα Καραζήση, ο οποίος μαζί με τους αποφοίτους, πρώην μαθητές του στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, δημιουργεί ένα ηχητικό/οπτικό τοπίο στο υπόγειο της Κοραή 4. Αφορμή και θέμα ο ίδιος ο χώρος την περίοδο της Κατοχής. «Αρκεί, αρκεί να μείνει λίγο το “βλέμμα”» μάς απαντά. Γι’ αυτό και ο ίδιος κάνει αυτή την παράσταση - για να μας δώσει την αφορμή ν’ αφήσουμε το βλέμμα επάνω της. Ο ίδιος ο χώρος, “τα κεντρικά της Kommandatur” κάποτε, είναι απίστευτα υποβλητικός: κελιά μέτρα κάτω από τη γη για να μην μπορεί να ακουστεί καμία φωνή διαμαρτυρίας, καμία κραυγή, τεράστιες σιδερένιες πόρτες και στους τοίχους, σημειώματα από όσους/ες έμειναν φυλακισμένοι εκεί την περίοδο της Κατοχής. Και μία σημαία: η ναζιστική σημαία του Γ’ Ράιχ. Σβάστικες στους τοίχους, χαραγμένες από τους Γερμανούς κατακτητές ή τους Ελληνες χαφιέδες τους άραγε;
Οι θεατές (χωράει λίγους οπότε κλείστε έγκαιρα θέση) μπαίνουν σε έναν από τους χώρους κράτησης. Ηδη έχεις μεταφερθεί στον χρόνο χάρη στον ίδιο τον χώρο. Ο Ακύλλας αφηγείται την πραγματική μαρτυρία ενός παιδιού, που σαν το κατέβασαν εκεί κάτω, είπε πως του φάνηκε πως έμπαινε στην ίδια την κόλαση του Δάντη. Ο ίδιος μετά κάθεται πίσω από τους θεατές και δρα ως «μαέστρος», καθώς οι ηθοποιοί ξεκινούν. Λέξεις και εικόνες της Μέλπως Αξιώτη, του Τίτου Πατρικίου, του Ν. Γ. Πεντζίκη από ένα ποίημα του 1943 για τα βάσανα του ανθρώπου από τον ίδιο τον άνθρωπο και σπαράγματα από τον «Θίασο» του Αγγελόπουλου που μεταφέρονται δραματικά μέσω μίας έντονης χορικής ομιλίας, ακριβώς εξαιτίας της μουσικότητας που φέρει αυτός ο τρόπος έκφρασης.
«Η δική μου γενιά μεγάλωσε μέσα σε έναν ζόφο» μάς λέει ο Ακύλλας. «Μεγαλώνοντας βέβαια, κατάλαβα πως όλες οι γενιές το ίδιο περνάνε, είναι σχεδόν κάτι το αρχετυπικό. Ωστόσο μιλώντας πιο προσωπικά, ως παιδί άκουγα ιστορίες για χαφιέδες και νεκρούς και δολοφονημένους. Ηταν ένας ζόφος του παρελθόντος. Μεγάλωσα με τη μυθολογία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς γεννήθηκα τέλη του ’50, κάποια χρόνια μετά την απελευθέρωση δηλαδή και άκουγα από τη μάνα μου ιστορίες για τους ταγματασφαλίτες κι άλλες ιστορίες από τον πατέρα μου που είχε πολεμήσει στο Αλβανικό Μέτωπο. Και δεν ήταν ηθικολογίες, αλλά γεγονότα: η μητέρα μου είχε δει έναν ταγματασφαλίτη που είχε σκοτώσει έναν πιτσιρικά στον δρόμο επειδή ανέβηκε σε ένα τραμ. Αυτά ήταν αλήθεια. Ζοφερή αλήθεια, αλλά αλήθεια. Ολα τα “έπαιρνα” μέσα μου και ταυτόχρονα στράφηκα στην ποίηση: ένα ποίημα, ένα τραγούδι ή πολλά ποιήματα και πολλά τραγούδια σε απομακρύνουν από αυτή την ατμόσφαιρα. Γι’ αυτό λέω ακόμα και για τον Μπομπ Ντίλαν στην παράσταση - ότι ήταν εδώ απ’ έξω, τότε που το κτίριο φιλοξενούσε την Κομαντατούρ, και τραγουδούσε. Γιατί από αυτά τα τραγούδια πιάστηκα κι εγώ για να φτιάξω τη δική μου ταυτότητα, όχι ξεχνώντας τα όσα είχα ακούσει, την Ιστορία μας δηλαδή, αλλά κάνοντάς την κομμάτι μου με τον δικό μου, όμως, τρόπο. Αυτό προσπάθησα να περάσω και σε αυτή την παράσταση.
»Και βλέπω και πως τα παιδιά, αν τα εντάξεις οργανικά σε κάτι και όχι ηθικοπλαστικά, είναι πολύ δεκτικά. Η δική μου είναι μια διδασκαλία χειραφέτησης, ώστε τα παιδιά να ξεπεράσουν τον δάσκαλο και τον σκηνοθέτη. Ευτυχώς παρατηρώ πως τα νέα παιδιά ψάχνουν πολύ μόνα τους αν δεν νιώσουν να τους επιβάλλεται κάτι και απλώς κάποιος τους δίνει ερεθίσματα. Η ιστορική μνήμη από μόνη της αποτελεί υπέρτατο ερέθισμα» καταλήγει.
♦ Πληροφορίες: Σάββατο 12 και Κυριακή 13/10, στις 19.00 και στις 20.00. Διαρκεί μισή ώρα και είναι δωρεάν. Τηρείται σειρά προτεραιότητας, καθώς είναι περιορισμένες οι θέσεις και διοργανώνεται από τον ΟΠΑΝΔΑ του Δήμου Αθηναίων
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας