Μια κλοπή και δεκάδες περιστατικά δυσλειτουργίας

Πώς λειτουργούν τα πέντε κρατικά μουσεία έναν χρόνο μετά τη μετατροπή τους σε ΝΠΔΔ; Ανέπτυξαν τις τεράστιες δυνατότητές τους και έγιναν περισσότερο ευέλικτα; Λειτουργούν πλήρως ή οι μισές αίθουσες είναι κλειστές λόγω έλλειψης προσωπικού; Προωθούν προγράμματα εξωστρέφειας; Ελυσαν το ζήτημα της οικονομικής αυτοτέλειας μετά την αποκοπή τους από το ασφυκτικό οικονομικό κρατικό πλαίσιο; Διαθέτουν επαρκή φύλαξη, ασφάλεια, προσωπικό καθαριότητας και όσα άλλα ευαγγελιζόταν η υπουργός Πολιτισμού επιχειρώντας να κάμψει τις αντιρρήσεις των εργαζομένων και των κοινωνικών φορέων που αντιστάθηκαν με επιχειρήματα (και κινητοποιήσεις) στην εφαρμογή του Ν. 5021/2023; Το γεγονός ότι κανένα από τα πέντε μουσεία μας δεν έχει τη δυνατότητα να εφαρμόσει το διευρυμένο θερινό ωράριο (08.00 - 20.00) που ξεκίνησε στις αρχές Απριλίου, είναι ένα, αλλά όχι το μοναδικό δείγμα της λειτουργίας τους υπό τα διορισμένα Δ.Σ. και τις γενικές διευθύντριες που επέλεξε η κ. Μενδώνη όταν διά του νόμου επέβαλε τη μετατροπή τους σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.

Το πρόσφατο κρούσμα κλοπής καλωδίων χαλκού και κλιματιστικών μονάδων από τον χώρο ψυκτών και τον κήπο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου (ΒΧΜ), που ανέδειξε πρόσφατα η εφημερίδα «Δημοκρατία», προκάλεσε νέους προβληματισμούς. Εγείρονται ζητήματα ασφάλειας στο μητροπολιτικό μουσείο της χώρας, το οποίο βρίσκεται στην καρδιά της πρωτεύουσας, επί της οδού Βασιλίσσης Σοφίας; Το περιστατικό κατήγγειλαν οι εργαζόμενοι και φορείς μέσα από ανακοινώσεις. Εντύπωση προκαλεί ότι τόσο η διορισμένη διοίκηση του μουσείου όσο και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού σιωπούν ή μάλλον αποσιωπούν το περιστατικό και επιχειρούν να το υποβαθμίσουν μη σχολιάζοντας μέσω οποιασδήποτε διευκρινιστικής ανακοίνωσης. Το αγνοούν σαν να μη σημαίνει τίποτα ή σαν να μην έγινε ποτέ.

«Βρισκόμαστε μπροστά στο παράδοξο τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι της ΓΔΑΠΚ (Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς) που η υπουργός κατηγορούσε ως “αγκυλωμένους στην κρατική διοίκηση”, να έχουν προσλάβει ΙΔΟΧ προσωπικό και να λειτουργούν με θερινό ωράριο από 1/4/2024, ενώ τα πέντε μεγάλα μουσεία με τη νέα τους μορφή ως ΝΠΔΔ να μην έχουν βγάλει ακόμη ούτε την προκήρυξη πρόσληψης του προσωπικού και να λειτουργούν με το χειμερινό ωράριο, τουλάχιστον για όλο τον Απρίλιο, και μάλιστα με κλειστές περίπου τις μισές αίθουσες, κάτι που ποτέ δεν είχε συμβεί μέχρι την εφαρμογή του Νόμου 5021» γράφει η κοινή ανακοίνωση του Ενιαίου Συλλόγου Υπαλλήλων ΥΠΠΟ Αττικής, Στερεάς και Νήσων, του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (που έχει προσφύγει στο ΣτΕ κατά του νόμου) και της Πανελλήνιας Ενωσης Συντηρητών Αρχαιοτήτων με αφορμή το περιστατικό κλοπής στο ΒΧΜ, και παράλληλα σχολιάζει τα συνεχιζόμενα προβλήματα των μουσείων κατά τη λειτουργία τους ως ΝΠΔΔ. «Το πρόβλημα αναμένεται να επιδεινωθεί έτι περαιτέρω καθώς στις 30 Απριλίου λήγουν και οι συμβάσεις των ΙΔΟΧ φυλακτικού και άλλου προσωπικού που ακόμη βαρύνουν τον προϋπολογισμό του ΥΠΠΟ και το προσωπικό που απομένει ασφαλώς δεν επαρκεί για την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών λειτουργίας, πόσο μάλλον για τη θερινή περίοδο».

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο κλείνει όλες τις ημέρες στις 16.00 και μόνο κάθε Τρίτη λειτουργεί έως τις 20.00. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και το Βυζαντινό και Χριστιανικό κλείνουν όλες τις ημέρες στις 16.00, ενώ το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη κλείνουν στις 15.30, όταν όλα θα έπρεπε να λειτουργούν 08.00-20.00 με το θερινό ωράριο.

Εστιάζοντας στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, η ανακοίνωση αναφέρει ότι «τα προβλήματα υγιεινής, ασφάλειας και κακοδιοίκησης έχουν καταγγελθεί εδώ και μήνες προφορικά και εγγράφως από τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες του μουσείου, τόσο στη διοίκηση του όσο και στα σωματεία», ωστόσο αγνοούνται και από τους δύο αν και γνωρίζουν καλά «με πόσους φύλακες και νυχτοφύλακες λειτουργεί το μουσείο. Γνωρίζουν πολύ καλά τα πιεστικά προβλήματα και δεν έχουν κάνει κάτι για να τα θεραπεύσουν. Το τωρινό ιδιαιτέρως σοβαρό περιστατικό (σ.σ. της κλοπής) οφείλει να αποτελέσει καμπανάκι για να ακουστούν -επιτέλους- οι υπάλληλοι», γράφει η ανακοίνωση.

Ακολούθως οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι στο ΒΧΜ χαρακτηρίζουν την κλοπή από τον περιφραγμένο χώρο «μια μελανή στιγμή στην ιστορία του μουσείου. Δεν είναι απλώς το περιστατικό καθαυτό (...), είναι και τα όσα προηγήθηκαν αυτού και ακολούθησαν τα οποία περιγράφουν την καθοδική πορεία μιας άλλοτε υπηρεσίας-προτύπου του ΥΠΠΟ» γράφει η ανακοίνωση και επισημαίνει ότι τα προβλήματα στο ΒΧΜ πολλαπλασιάστηκαν μετά την αλλαγή του διοικητικού του καθεστώτος ενώ αποτυπώνονται και με την πολύμηνη έλλειψη καθαριότητας στους χώρους του λόγω της μη πρόσληψης προσωπικού. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, σήμερα υπάρχει μόνο μία υπάλληλος που ασκεί χρέη καθαριότητας στο ΒΧΜ και στο Μουσείο Λοβέρδου που λειτουργεί ως παράρτημά του και στεγάζεται στο Μέγαρο Τσίλερ. Είναι δυνατόν μία υπάλληλος να είναι επιφορτισμένη με την καθαριότητα 15.000 τ.μ. σε δύο κτίρια και τον κήπο του ΒΧΜ; Αυτό, τουλάχιστον, κατήγγειλαν στην «Εφ.Συν.» εργαζόμενοι.

«Τα λειτουργικά προβλήματα δεν περιορίζονται σε όσα ελάχιστα γίνονται γνωστά στα ΜΜΕ, αλλά και σε όσα εμείς καταγγέλλουμε συστηματικά τον τελευταίο καιρό. Ειδικά για το θέμα της ασφάλειας (από τους πυροσβεστήρες και τα συστήματα προστασίας-ελέγχου έως τον απαιτούμενο αριθμό φυλάκων) οι προειδοποιήσεις του προσωπικού του μουσείου και των σωματείων εργαζομένων είχαν τη μορφή έγγραφων διαμαρτυριών και παραστάσεων ενώπιον του Διοικητικού Συμβουλίου και της γενικής διευθύντριας. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω» επισημαίνουν οι εργαζόμενοι, καλώντας «τη διοίκηση του μουσείου να εμφανιστεί επιτέλους στο μουσείο και να δώσει υπεύθυνα τις απαντήσεις στους δημοσιογράφους που την αναζητούν επίμονα τις τελευταίες ημέρες».

Για την αλλαγή της μουσειακής πολιτικής και τη μετατροπή των πέντε κρατικών μουσείων σε ΝΠΔΔ, τα οποία έτσι αποκόπτονται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, «τον κατεξοχήν θεσμικό φορέα που για 198 χρόνια προφύλαξε και συντήρησε με σοβαρότητα και συνέπεια τους ιστορικούς τόπους, την πολιτιστική μας κληρονομιά, τους θησαυρούς του παρελθόντος», κατέθεσε σχετική ερώτηση η Σία Αναγνωστοπούλου από τη Νέα Αριστερά. Μετά από έναν χρόνο η αλλαγή «δεν έχει δικαιώσει κανέναν από τους διακηρυγμένους στόχους της νομοθέτησης. Ο ίδιος ο νόμος πριν καν τεθεί σε πλήρη εφαρμογή χρειάστηκε δύο φορές τροποποίηση, κάτι που αποτελεί de facto ομολογία αποτυχίας».

Η ερώτηση κάνει λόγο για κλειστές αίθουσες, προβλήματα στην καθαριότητα, υποστελέχωση, έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, προβλήματα στις προσλήψεις εποχικού προσωπικού κ.ά. Η υπουργός Πολιτισμού ερωτάται «σε ποια διορθωτικά μέτρα προτίθεται να προβεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου, έτσι ώστε να μη δημιουργείται αυτή η γκρίζα ζώνη στην εθνική μουσειακή μας πολιτική;

• Εχουν ενημερώσει οι διευθύνσεις των πέντε μεγάλων μουσείων για τον αριθμό των εποχικών εργαζομένων που χρειάζονται; Εχουν προκηρύξει τις απαραίτητες θέσεις;». Οι ερωτώντες βουλευτές είναι οι Σία Αναγνωστοπούλου, Χουσεΐν Ζεϊμπέκ, Δημήτρης Τζανακόπουλος, Μερόπη Τζούφη, Θεανώ Φωτίου.