Είκοσι χρόνια μετά την πρώτη διοργάνωση, η 8η Μπιενάλε Νέων Αρχιτεκτόνων αποτυπώνει τα σημάδια της πολύπλευρης κρίσης της χώρας μας, αλλά αφήνει και μια χαραμάδα αισιοδοξίας. Το πρώτο στοιχείο είναι η μεγάλη συμμετοχή, αφού οι 214 φάκελοι που υποβλήθηκαν αποτελούν ρεκόρ από την αρχή της διοργάνωσης.
Από αυτούς, η κριτική επιτροπή επέλεξε 59, που θα εκτεθούν από αύριο στο Μουσείο Μπενάκη. Στα «συν» περιλαμβάνονται επίσης οι πολλές μελέτες που αποτελούν συμμετοχές σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς για παρεμβάσεις σε δημόσιο χώρο με έντονα πειραματικά στοιχεία. Αξιοσημείωτη είναι και η εξωστρέφεια που αναδεικνύεται μέσα από προτάσεις για έργα στην Ευρώπη (Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία, Ουγγαρία, Βρετανία και Νορβηγία) και τον υπόλοιπο κόσμο (ΗΠΑ, Αφρική και Ασία).
Η «σφραγίδα» της κρίσης πιστοποιείται από πολλούς παράγοντες. Η μείωση του ειδικού βάρους της κατοικίας, η οποία στις προηγούμενες διοργανώσεις κυριαρχούσε στις συμμετοχές, επιβεβαιώνει γι’ άλλη μια φορά την καθίζηση στην οικοδομική δραστηριότητα κατά την τελευταία οκταετία.
Διαπιστώνεται επίσης αύξηση στις μακέτες, που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 50% των συμμετοχών και δείχνουν ότι δεν λείπει το ταλέντο, αλλά τα κονδύλια, που θα κάνουν τις φρέσκες ιδέες πράξεις. Το αρχαιολογικό θεματικό μουσείο Πειραιά και οι προτάσεις που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο του διαγωνισμού, καθώς και ο χώρος για τη φιλοξενία της Αργούς στον Βόλο χαρακτηρίζονται από ευρηματικά στοιχεία που επαναπροσδιορίζουν την έννοια του κοινόχρηστου.
Από τα υλοποιημένα έργα ξεχωρίζει η διαμόρφωση της πρεσβείας της Ολλανδίας στην Αθήνα, που ολοκληρώθηκε το 2014. Η συντριπτική πλειονότητα της αρχιτεκτονικής ομάδας είναι Ελληνες και η εμπιστοσύνη αυτή έρχεται σε αντίθεση με την πολιτική ηγεσία της Ολλανδίας, που κουνούσε απειλητικά το δάκτυλο στη χώρα μας. Εμφανές μπετόν και γυαλί συνθέτουν την ταυτότητα βιομηχανικού συγκροτήματος στην Αττική, που έχει διακριθεί τα τελευταία χρόνια στην παραγωγή καλλυντικών με πρώτη ύλη την ελληνική πανίδα. Στο σύγχρονο ελαιουργείο της Πύλου κυριαρχούν τα «γυμνά» τούβλα, ενώ η οροφή αποδομεί με ευρηματικό τρόπο τις πριονωτές στέγες των βιομηχανικών κτιρίων της δεκαετίας του 1960.
Δεν λείπουν οι προτάσεις για χώρους εστίασης, που γνωρίζουν ιδιαίτερη άνθηση τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα ο ανταγωνισμός για να περιληφθούν στα «in» στέκια της πόλης να έχει μεταφερθεί στη διακόσμηση, στην οποία κυριαρχούν τα οικολογικά υλικά.
Στις λιγοστές κατοικίες (Γκάζι, Κέα, Τήνος, Παρνασσός κ.λπ.) επικρατεί το στοιχείο της «πράσινης» αρχιτεκτονικής, με πολλές λύσεις που παραπέμπουν στον παραδοσιακό τρόπο δόμησης: σωστός προσανατολισμός ώστε να μειώνονται οι ανάγκες για θέρμανση ή ψύξη, φυσικά υλικά και κυρίως εκτεταμένη φύτευση. Η μίνιμαλ ανακαίνιση ενός διαμερίσματος στα Εξάρχεια πιστοποιεί τη στροφή των ενοίκων στους μικρούς χώρους, σε συνδυασμό με ευρηματικές λύσεις, που αντισταθμίζουν τα τετραγωνικά που λείπουν, λόγω της οικονομικής συγκυρίας.
«Οι φετινές συμμετοχές είναι πολύ ενθαρρυντικές και αποτελούν ένα βαρόμετρο που σημαδεύει στη διάρκεια του χρόνου τη γενικότερη κατεύθυνση και τάσεις της ελληνικής αρχιτεκτονικής», αναφέρει στο σκεπτικό της η πενταμελής κριτική επιτροπή με συντονιστή τον καθηγητή Ανδρέα Γιακουμακάτο.
Συμμετέχουν οι καθηγητές Δημήτρης Ησαΐας και Κώστας Μωραΐτης, οι Μιχ. Μανιδάκης και Δ. Σοτοβίκης. Ανατρέχοντας στα 20 χρόνια των Μπιενάλε Νέων Αρχιτεκτόνων σημειώνουν ότι το 1995 στις προτάσεις που είχαν υποβληθεί κυριαρχούσε η ελληνικότητα. «Σήμερα όλα είναι διαφορετικά», επισημαίνουν και δεν διστάζουν να κάνουν λόγο για «εμπόλεμη κατάσταση», μέσα στην οποία το ζητούμενο δεν είναι η επιβίωση του αρχιτέκτονα, αλλά της ίδιας της αρχιτεκτονικής.
«Οι νέοι, όντας υποχρεωμένοι να επανεφεύρουν την ελπίδα, ευτυχώς δεν υποτάσσονται εύκολα στην κρίση και μας προκαλούν να οραματιστούμε μαζί μια νέα αρχιτεκτονική, που εκφράζει την εποχή και τον τόπο, ενώ παραμένει ταυτόχρονα ανοιχτή και οικουμενική», επισημαίνει ο καθηγητής Ηλίας Κωνσταντόπουλος, πρόεδρος του Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής, του φορέα που διοργανώνει τις Μπιενάλε των νέων.
Διαπιστώνει ότι η νέα φουρνιά είναι λιγότερο αθηνοκεντρική και επικεντρωμένη στην κατοικία, δίνοντας προβάδισμα στον δημόσιο χώρο. Και δηλώνει ότι περιμένει με αρκετή δόση αισιοδοξίας την επόμενη Μπιενάλε, για να φέρει «κάποιες νέες ιδέες και να διατυπώσει αρχές για την αρχιτεκτονική μέσα από την πολυσχιδή κρίση», που θα ξεφεύγουν από το τοπικό και το οικονομικό στοιχείο, ενώ θα ατενίζουν το μέλλον με άξονα τη συλλογικότητα.
INFO:
Μουσείο Μπενάκη (οδού Πειραιώς 138) από 18 Σεπτεμβρίου έως 8 Νοεμβρίου. Η έκθεση οργανώνεται από το Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας