Οι περισσότεροι καλλιτέχνες «σκίζονται» να βγάλουν τα έργα τους σε δημοπρασία, ο Γκέρχαρντ Ρίχτερ, όμως, εναντιώνεται. Ο διάσημος 83χρονος Γερμανός ζωγράφος, περιζήτητος από τα μεγαλύτερα μουσεία και γκαλερί σε όλο τον κόσμο, αλλά ιδιαίτερα σεμνός, χαρακτηρίζει την αγορά τέχνης «απελπιστικά υπερβολική» και τονίζει ότι οι τιμές σπάνια αντιπροσωπεύουν την ποιότητα.
Ο Ρίχτερ δεν δυσπιστεί απλώς για τα αστρονομικά ποσά που καταβάλλονται για τα έργα του. Σχεδόν εξαγριώνεται. Οπως δήλωσε στη γερμανική εφημερίδα «Die Zeit», με τρόμο διαπίστωσε σε πρόσφατη δημοπρασία των Sotheby’s στο Λονδίνο ότι ανώνυμος αγοραστής πλήρωσε 41 εκατ. ευρώ για τον πίνακά του «Abstraktes Bild» (λάδι σε καμβά) του 1986. Εκείνη τη χρονιά τον είχε πουλήσει μόλις για 7.670 ευρώ σε συλλέκτη της Κολονίας και ένιωθε «πολύ περήφανος» που έγινε μέρος της συλλογής του. Τώρα, δεν εισέπραξε παρά ελάχιστα, καθώς το κέρδος πήγε στον πωλητή. Θεωρεί επίσης ότι το ζωγραφικό του έργο «Domplatz, Mailand» δεν ήταν τόσο σπουδαίο για να «χτυπηθεί» στα 29 εκατ. ευρώ σε περσινή δημοπρασία.
«Τα ρεκόρ των έργων μου συνεχώς καταρρίπτονται και κάθε φορά η αρχική μου αντίδραση είναι φρίκη... ακόμα κι αν στην πραγματικότητα πρόκειται για μια ευχάριστη είδηση», δήλωσε ο πάμπλουτος καλλιτέχνης. Και χαρακτήρισε «ανόητους» όσους πληρώνουν τέτοια υπέρογκα ποσά.
Από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης ευρωπαϊκής εικαστικής σκηνής, ο Ρίχτερ έγινε διάσημος με τους «φωτο-πίνακες», που βασίζονται σε επιζωγραφισμένες με σπάτουλα ή πινέλο αναπαραγωγές φωτογραφιών. Γεννημένος στη Δρέσδη, από τα νιάτα του υπήρξε υπέρμαχος του εκδημοκρατισμού της τέχνης, ώστε να μπορεί να την έχει και να τη βλέπει το ευρύ κοινό, έστω και σε μεταξοτυπίες. Γι’ αυτό κρατάει χαμηλές τις τιμές των έργων του και γι’ αυτό τα μοίραζε φωτοτυπημένα στην Τate Modern του Λονδίνου το 2011.
Ασφαλώς οι ντίλερ πιστεύουν ότι ο Ρίχτερ υποτιμά τη δουλειά του. Πρόσφατα είχε ορίσει την τιμή ενός «φωτο-πίνακα» στα 2.000 ευρώ, αλλά ο γκαλερίστας του επέμενε να τον ανεβάσει στα 10.000 ή 20.000 ευρώ. Τουλάχιστον, όμως, έχει την πολυτέλεια, όπως λέει, να κλείνει την πόρτα του εργαστηρίου του όταν οι συζητήσεις στρέφονται στις τιμές. Ωστόσο, είναι αδύναμος να τις διαμορφώσει. «Εκανα 100 μικρά πρωτότυπα έργα ζωγραφικής και τα πούλησα σε πολύ χαμηλές τιμές. Τα είδα να καταλήγουν σε δημοπρασία. Δεν μπορείς να ξεφύγεις από το εμπόριο».
Ο Ρίχτερ δηλώνει αμηχανία για το πώς και γιατί οι δημοπρασίες θεωρούνται τόσο σημαντικές. «Είναι πραγματικά πολύ ανησυχητικό, ιδιαίτερα όταν ρίξετε μια ματιά στους καταλόγους. Κάθε φορά είναι και χειρότεροι. Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι σκουπίδια προσφέρονται όλη την ώρα».
Διαφωνεί ακόμα που «πολλοί νέοι καλλιτέχνες δίνουν απευθείας τα έργα τους να δημοπρατηθούν προκειμένου να κερδίσουν χρήματα. Η ανέλιξή τους δεν γίνεται αργά, όπως συνήθιζαν οι παλιοί. Οι μπίζνες είναι όλο και πιο ανώνυμες. Επιδίωξη είναι η τελική τιμή».
Κάνει και μια αποκάλυψη με σημασία. Τα τελευταία χρόνια, λέει, κανένας από τους αγοραστές των έργων του δεν ήρθε σε επαφή μαζί του κι αυτό αποδεικνύει ότι τους ενδιέφερε μόνο το κέρδος. Γνωρίζει, άλλωστε, ότι οι πίνακές του φυλάσσονται, ως ασφαλείς αφορολόγητες επενδύσεις, σε αποθήκες τέχνης στην ανατολική Ασία ή την Ελβετία.
Ο ίδιος πάντως δεν αγοράζει έργα. «Δεν ξοδεύω χρήματα για την τέχνη», λέει. «Ασφαλώς, μου αρέσει να βλέπω ζωγραφική, γι’ αυτό πηγαίνω στα μουσεία».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας