Η λαϊκή βάση και το άλλοθι

Συγκρατώ τα εξής από το χθεσινό άρθρο στην «Εφ.Συν.» του ιστορικού Γιώργου Μαργαρίτη: «Οι τελευταίες εκλογές αποκατέστησαν σε σημαντικό βαθμό το δικομματικό σύστημα [...]· η επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια πολιτική επιτυχία του κρατούντος πολιτικού συστήματος». Επίσης: «Η νέα κυβέρνηση δεν στηρίζεται σε κανενός είδους μαζικό κίνημα». Και κάτι ακόμη· το αφήνω για το τέλος. Λέει πικρές αλήθειες (γνωστές σε πολλούς, όμως) ο καθηγητής. Το δικομματικό σύστημα διασώθηκε. Αυτό θέλαμε; Η κοινωνία (τα κινήματα) απουσιάζει. Επιθυμούσαμε κάτι τέτοιο; Η λαϊκή βάση και ο συνδικαλισμός δεν εκτιμήθηκαν δεόντως από τον αρχηγισμό του ΣΥΡΙΖΑ· ίσως και να υπονομεύτηκαν, από όταν διαπιστώθηκε ότι η εξουσία είναι ante portas, βοηθουσών ταυτοχρόνως των δημοσκοπήσεων.

Οι πολίτες δεν ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ λόγω της αριστερής ιδεολογίας του κόμματος, απλώς είδαν αυτό το κόμμα ως αντικατάστατο του παλαιού σοσιαλιστικού σχήματος, που στο μεταξύ παραδόθηκε άνευ όρων σε μια υπερδεξιά διασυγκυβέρνηση. Μίσησαν αυτό το κυβερνητικό μόρφωμα γιατί τους αφαίρεσε την καταναλωτική (έστω επίπλαστη) δεινότητα και τους απογύμνωσε από μια εθνική αξιοπρέπεια. Οι πολίτες εξωθήθηκαν να βρουν κάποιο αντίβαρο και το βρήκαν στον αντιμνημονιακό (και πέραν τούτου ουδέν!) λόγο του συνασπισμού -τάχα- της Αριστεράς. Κούνια που μας κουνάει, όλους μας.

Λίγο το συναίσθημα, λίγο η δικαίωση μακρόχρονων αγώνων, κομμάτι η ιστορικότητα, όλα αυτά συνέπηξαν έναν ελπιδοφόρο λόγο που μεταφράστηκε σε εμπιστοσύνη και αποφασιστικότητα για αλλαγή του πάσχοντος πολιτικού συστήματος. Στη συνέχεια οι συμβολικές κινήσεις της κυβέρνησης (ορκωμοσία πολιτική στη Βουλή, επίσκεψη στην Καισαριανή) συγκίνησαν τους παλαιούς Αριστερούς, όπως και ο λυγμός του πρωθυπουργού κατά την ανακοίνωση των προγραμματικών δηλώσεων. Εντυπωσιακά, όλα, πρωτοφανή. Και ευπρόσδεκτα. Εξ ων και η πίστωση χρόνου στη συγκυβέρνηση.

Και μετά άρχισαν τα όργανα: έντιμος συμβιβασμός, θεσμοί και όχι τρόικα και πολλοί άλλοι επαναστατικοί, λεκτικοί ακροβατισμοί, ο Μανώλης Γλέζος μίλησε, όπως και η Ζωή Κωνσταντοπούλου και τινές έτεροι. Καθησυχαστική η συγκυβέρνηση. Καλώς. Ο ευρωπαϊκός ορθολογισμός απτόητος εντούτοις και όχι μόνο αυτό. Βρήκε μια θαυμασία ευκαιρία (εδώ υπεισέρχεται η τρίτη επισήμανση του ιστορικού) «να υποχρεώσει μια “αριστερή” κυβέρνηση να προωθήσει τις ίδιες και τις αυτές πολιτικές που και πριν εφαρμόζονταν». Οι Ευρωπαίοι υπολόγισαν, μάλλον σωστά, θεωρεί ο καθηγητής «ότι μια τέτοια κυβέρνηση έχει μεγαλύτερο περιθώριο “ανοχής” και ως εκ τούτου δυνατότητες να υπερκεράσει τις όποιες λαϊκές αντιδράσεις στα επερχόμενα λαϊκά μέτρα...». Και καταλήγει (ελπίζω να μην είναι ακριβώς έτσι): «Ο ΣΥΡΙΖΑ, αντί να γίνει “δύναμη ανατροπής” ή έστω ενόχλησης, θα γίνει ένα θαυμάσιο εργαλείο για την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που επιζητούν το ελληνικό και το ευρωπαϊκό κεφάλαιο».

Αθυρμα λοιπόν ο ΣΥΡΙΖΑ στις επιταγές του κεφαλαίου; Αλλοθι του ευρωπαϊκού καπιταλισμού; Φρίττει κανείς νιώθοντας (ή βλέποντας) ότι αυτό μπορεί να εγγίζει την αλήθεια. Και τι κάνει τότε; Ε, αυτό ας μας το πουν οι διαπραγματευτές ή όσοι στελεχώνουν την κρατική μηχανή. Είναι σε θέση; Εάν δεν είναι, τότε ζήτω που καήκαμε... Ας μη βιαζόμαστε. Ισως η ελπίδα περπατάει ακόμη...