Πώς έγινε αναξιόπιστο το ελληνικό κράτος

Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η οικονομική κρίση από τις κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων και γενικότερα από τον πολιτικό κόσμο της χώρας κλόνισε ανεπανόρθωτα την αξιοπιστία του ελληνικού κράτους και των θεσμών του.

Το ίδιο κλονίστηκε και η αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ευρωζώνης. Το αποτέλεσμα είναι να μην εμπιστεύονται τίποτε οι πολίτες και να αναζητούν κάθε μέσο προκειμένου να μην εμπλακούν με το κράτος και προπαντός με τη γραφειοκρατία του.

Δυστυχώς, ο πολιτικός κόσμος ή δεν κατάλαβε τίποτε ή δεν θέλησε να καταλάβει το μέγεθος των ευθυνών του.

Προοδευτικά, ωστόσο, θα καταλάβει ότι θα χρειαστεί τεράστια προσπάθεια για να αποκατασταθεί έστω στοιχειώδης εμπιστοσύνη, δηλαδή να εμπιστεύονται οι πολίτες το κράτος και αντίστροφα να εμπιστεύεται το κράτος τους πολίτες του.

Ποια είναι τα στοιχεία που αποδεικνύουν τον κλονισμό της αξιοπιστίας;

Το πρώτο αφορά τις καταθέσεις από τις οικονομίες των πολιτών στις τράπεζες. Το κράτος δεν μπόρεσε να εγγυηθεί ότι δεν θα «κουρευτούν» ή δεν θα πειραχθούν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.

Γι' αυτό οι καταθέτες, σε πολύ μεγάλο ποσοστό, έσπευδαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους και ή να τις μεταφέρουν στο εξωτερικό σε ασφαλή χώρα -κυρίως στην Ελβετία- ή να κρύψουν τα χρήματά τους στο σπίτι, αντιμετωπίζοντας άμεσα τον κίνδυνο να ληστευθούν.

Η μεταφορά χρημάτων στο εξωτερικό, κυρίως από μεγαλοκαταθέτες και επιχειρηματίες, είναι παλιά ιστορία.

Το 2011 το γερμανικό περιοδικό «Σπίγκελ» έγραψε ότι οι καταθέσεις των Ελλήνων στις ελβετικές τράπεζες φτάνουν τα 600 δισ. ευρώ.

Ο τότε γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών, κ. Γεωργακόπουλος, χαρακτήρισε υπερβολικό το ποσό των 600 δισ. ευρώ, δηλώνοντας ότι οι καταθέσεις των Ελλήνων μέσα στην Ελλάδα είναι 220-230 δισ. ευρώ.

Πρόσθεσε ότι, κατά τους υπολογισμούς του, οι καταθέσεις των Ελλήνων στις ελβετικές τράπεζες φτάνουν τα 100-150 δισ. ευρώ, σημειώνοντας ότι δεν μπορεί να έχει ακριβή τάξη μεγέθους.

Είτε 600 είτε 150 ήταν τα δισ., το γεγονός έδειχνε καθαρά την έλλειψη εμπιστοσύνης, κυρίως των μεγαλοκαταθετών, προς το ελληνικό κράτος.

Προσπάθειες για τον επαναπατρισμό των χρημάτων έγιναν πολλές, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης προς το κράτος.

Το 1996 σε μια ενημερωτική συνάντηση με δημοσιογράφους που είχε ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Λουκάς Παπαδήμος, του έθεσα το ερώτημα: «Κύριε διοικητά, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι καταθέσεις των Ελλήνων στο εξωτερικό φτάνουν τα 17 δισ. δολάρια, ποσό σημαντικό, με το οποίο θα μπορούσε να αιματοδοτηθεί η ελληνική οικονομία. Τι κάνετε για να επαναπατριστούν αυτά τα χρήματα;».

Η απάντηση ήταν αποκαλυπτική:

«Κατ' αρχάς να σας πω ότι δεν είναι μόνο 17 δισ. δολάρια οι καταθέσεις των Ελλήνων της Ελλάδας στο εξωτερικό. Από μια έρευνα που έκανα, ρωτώντας συναδέλφους μου διοικητές τραπεζών σε διάφορες χώρες, είναι πάνω από 55 δισ. δολάρια. Και μιλούμε μόνο για καταθέσεις, όχι για επενδύσεις σε ακίνητα, σε μετοχές κ.λπ.».

Κανείς δεν μπόρεσε ούτε και μπορεί να υπολογίσει το ύψος των χρημάτων που έφυγαν και φεύγουν από την Ελλάδα για να τοποθετηθούν στο εξωτερικό.

Ούτε και το κράτος μπόρεσε να πετύχει τον επαναπατρισμό, ακριβώς λόγω της αναξιοπιστίας του και της πολιτικής του.

Για παράδειγμα, ενώ δεν φορολογούσε τις καταθέσεις σε συνάλλαγμα, ξαφνικά άρχισε να τις φορολογεί, με αποτέλεσμα να ανακοπεί η προσέλκυσή τους. Αυτό θα συμβαίνει όσο το κράτος θα αλλάζει συνεχώς την πολιτική του και δεν θα έχει σταθερούς κανόνες.

Ενα άλλο γεγονός που κλόνισε την αξιοπιστία του κράτους και της πολιτικής του είναι το ασφαλιστικό με τις 12 παράνομες περικοπές των συντάξεων, που οδήγησαν δεκάδες χιλιάδες μικροσυνταξιούχους στην εξαθλίωση και στα συσσίτια της φτώχειας.

Κάθε εργαζόμενος, πληρώνοντας τις ασφαλιστικές εισφορές του, προσδοκούσε να πάρει μια επαρκή για τις ανάγκες του σύνταξη για να ζήσει με αξιοπρέπεια τα γεράματά του.

Πολλοί, για να βελτιώσουν τις παροχές, εξαγόρασαν τη στρατιωτική τους θητεία ή την τυχόν ανεργία.

Με τα «κουρέματα» όλα σαρώθηκαν, γιατί τα αποθεματικά των Ταμείων είχαν ληστευθεί από το κράτος.

Μετά από προσφυγές κατά των περικοπών η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με πλειοψηφία 4 ψήφων έκρινε ότι οι ρυθμίσεις του Νόμου 4093/2012, που περικόπτουν κάθε είδους κύριες και επικουρικές συντάξεις, είναι αντισυνταγματικές.

Επίσης με διαφορά 3 ψήφων έκρινε η Ολομέλεια αντισυνταγματική και τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, όπως την ορίζει ο Νόμος 4052/2012, με την εφαρμογή του οποίου θα έπρεπε να γίνουν νέες περικοπές στις συντάξεις.

Οι αποφάσεις του ΣτΕ δεν εφαρμόστηκαν, ενώ ετοιμάζονται νέες μειώσεις στις συντάξεις υπό την πίεση των δανειστών μας και του άθλιου μνημονίου.

Είναι πλήθος τα γεγονότα που κλόνισαν την αξιοπιστία του κράτους και έκαναν τους Ελληνες να κουμπώνονται.

Ποιος από όσους έπαιξαν τις οικονομίες τους στο Χρηματιστήριο και στα κρατικά ομόλογα μπορεί να ξεχάσει την κατάρρευση που ήρθε, ενώ λίγο πριν και υπουργοί ενθάρρυναν αυτού του είδους τις επενδύσεις μεγάλου ρίσκου, στις οποίες έχασαν πολλά δισ. και ασφαλιστικά ταμεία.

Ενα άλλο σοβαρό θέμα αφορά τις επενδύσεις για ανάπτυξη. Υπάρχει απροθυμία ακριβώς διότι δεν είναι σταθεροί και αξιόπιστοι οι κανόνες για την επιχειρηματική δραστηριότητα.

Ο πολιτικός κόσμος δεν μπορεί να μένει απαθής μπροστά στο μεγάλο πρόβλημα. Είναι δική του η κυρίως ευθύνη για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας.

Χωρίς την αποκατάσταση αυτή, δεν μπορεί κανένα κυβερνητικό πρόγραμμα να εφαρμοστεί και να πετύχει.