Πόσο απειλείται η συνοχή του ΣΥΡΙΖΑ;

Τα πολυσυλλεκτικά κόμματα είναι συμπαγή εφόσον στον ορίζοντα διαγράφεται ευκρινώς η προοπτική κατάληψης της κυβερνητικής εξουσίας. Αυτός ο στόχος τα κρατά ενωμένα, ωστόσο η πάση θυσία παραμονή τους στην εξουσία δεν είναι ικανή συνθήκη για να αποτρέψει τη δημιουργία φυγόκεντρων τάσεων. Αυτό συνέβη με το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’70 και από τον κανόνα είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγει ο ΣΥΡΙΖΑ. Τη δεκαετία του ’70 συνυπήρχαν στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ ποικίλα ρεύματα που κάτω από άλλες συνθήκες θα συγκρούονταν μεταξύ τους ανηλεώς.

Οπαδοί της αστικοδημοκρατικής ολοκλήρωσης, κλασικοί σοσιαλδημοκράτες, εθνικιστές, λενινιστές, τροτσκιστές, κεντρώοι, ελευθεριακοί της εποχής, φανατικοί αντικομμουνιστές, αλλά εξίσου φανατικοί αντιδεξιοί, χωρούσαν σ’ ένα σχήμα που αγωνιζόταν να αποκαθηλώσει το καθεστώς της Δεξιάς, καθοδηγούμενο από την μπαγκέτα του χαρισματικού αρχηγού και με σημείο αναφοράς ένα ευρύχωρο προγραμματικό αφήγημα, τόσο ευρύχωρο ώστε να ικανοποιούνται οι πάντες.

Η εκκαθάριση του τοπίου από τις ενοχλητικές τάσεις -κυρίως εκείνες που υποστήριζαν τις πιο ριζοσπαστικές πλευρές της γενέθλιας διακήρυξης- ξεκίνησε πριν από τον εκλογικό θρίαμβο του 1981 και ολοκληρώθηκε τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης. Τότε, η εκκωφαντική υπαναχώρηση του κόμματος από βασικές αρχές δεν προκάλεσε γενικότερη ανάφλεξη στο εσωτερικό του ούτε και ανεξέλεγκτη δυσφορία στις τάξεις των οπαδών του, γιατί αντισταθμίστηκε από τη γενναιόδωρη κοινωνική πολιτική (με δανεικά βεβαίως - βεβαίως). Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι τόσο «απλωμένος» όσο ήταν το ΠΑΣΟΚ στην πρώτη φάση του, ωστόσο στο εσωτερικό του συμβιώνουν -ενίοτε μαχητικά- αρκετές τάσεις.

Επίσης σήμερα δεν υπάρχει η πολυτέλεια της απλόχερης κοινωνικής πολιτικής. Αντιθέτως, η πραγματικότητα είναι αμείλικτη. Δανεικά δεν μπορούμε να πάρουμε, το χρέος είναι θηλιά, το πρόβλημα ρευστότητας πιεστικό, η χώρα βρίσκεται σε μια συλλογικότητα (ευρωζώνη) όπου κουμάντο κάνουν οι νεοφιλελεύθερες ελίτ, οι οποίες εκβιάζουν με όλους τους τρόπους και η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να κινηθεί σ’ ένα εξαιρετικά αρνητικό περιβάλλον χωρίς ισχυρούς πολιτικούς συμμάχους στην Ευρώπη.

Αν αποκλειστεί η περίπτωση της ρήξης, όπως λένε οι περισσότεροι κυβερνητικοί παράγοντες, τότε μένει ο δρόμος του συμβιβασμού. Πιθανολογώντας ότι είμαστε πιο κοντά στη δεύτερη εκδοχή, μπορούμε βασίμως να υποθέσουμε ότι η συμφωνία που θα προκύψει δεν θα είναι σε αρμονία με εκείνες τις πλευρές του προγράμματος της Θεσσαλονίκης, που αποτελούν για ορισμένες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ την έσχατη γραμμή άμυνας από την οποία δεν επιτρέπεται να υποχωρήσει μια κυβέρνηση της Αριστεράς γιατί θα χάσει την ψυχή της.

Ο συμβιβασμός γι’ αυτές τις ομάδες θα είναι οδυνηρός και άρα μη αποδεκτός. Ηδη στελέχη του κόμματος, αλλά και υπουργοί έχουν εκφράσει τη ριζική διαφωνία τους με οποιαδήποτε γραμμή αναδίπλωσης. Η ρήξη δεν θα είναι «αναίμακτη». Θα υπάρξουν διαρροές. Οποιος πιστεύει το αντίθετο είτε είναι αφελής είτε δεν γνωρίζει τις απόψεις που κυκλοφορούν στον ΣΥΡΙΖΑ. Από το περιεχόμενο της συμφωνίας και από την ικανότητα της ηγεσίας να διαχειριστεί τις απώλειες θα φανεί αν η βλάβη είναι θεραπεύσιμη ή ανήκεστος.

Ανάγωγα

Εκλογές έχουν στη Φινλανδία σε λίγες μέρες και τα πράγματα δεν είναι καθόλου καλά για την οικονομία της χώρας. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το κόμμα του οποίου προηγείται στις δημοσκοπήσεις, δήλωσε ότι «κινδυνεύουμε να γίνουμε η επόμενη Ελλάδα». Μάλιστα. Καλώς τους κι άργησαν. Καλώς τους κι ας ήταν οι πιο αυστηροί απέναντι στην Ελλάδα. Το μοντέλο Σόιμπλε, μετά τις επιτυχίες σε Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία, θριαμβεύει τώρα και στις χώρες με τα τρία άλφα.