Ξαφνικά μπήκε για τα καλά στην καθημερινότητά μας μια λέξη που έρχεται από παλιά. Είναι η «σαγήνη» που άνοιξε τις πόρτες των σπιτιών. Αφορμή αποτέλεσαν όσα συνέβησαν στην Εθνική Πινακοθήκη με τον βουλευτή που επικαλέστηκε την προσβληθείσα πίστη του για να προχωρήσει σε βίαιες ενέργειες σε βάρος έργων τέχνης, τα οποία συμμετείχαν σε έκθεση με τίτλο «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου».
Η λέξη «σαγήνη» έχει μακρά διαδρομή. Αυτό ήταν το όνομα που χρησιμοποιούσαν οι ψαράδες για το δίχτυ που χρησιμοποιούσαν, να σαγηνεύσουν, δηλαδή να μαζέψουν, ψάρια από τη θάλασσα. Είναι ο χριστιανισμός που δίνει μεταφορική σημασία στη λέξη. Οι μαθητές του Χριστού ήταν σαγηνευτές, δηλαδή αλιείς, ενώ ο ίδιος στο απολυτίκιο της Πεντηκοστής παρουσιάζεται ως σαγηνεύσας την Οικουμένη. Ο λόγος του, εν ολίγοις, υφαίνει δίχτυ που σαγηνεύει τους μη χριστιανούς ανθρώπους των πρώτων αιώνων, συγκροτώντας το δικό του ποίμνιο των πιστών.
Προφανώς, ο βουλευτής δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως η «σαγήνη» χρησιμοποιήθηκε από τον ιδρυτή του Χριστιανισμού. Αυτή η σαγηνευτική δύναμη προκάλεσε το μίσος και την εχθρότητα όλων εκείνων που ξεβολεύονταν με τη νέα πίστη. Κι έτσι ο Χριστός υπέστη τη βία των αντιπάλων του. Αλλά και οι άγιοι και οι οσιομάρτυρες και πολλοί ανώνυμοι πιστοί πλήρωσαν με τη ζωή τους και πολλά φρικτά βασανιστήρια τη σαγήνη που ασκούσε η καινούργια θρησκεία, η οποία τότε εξέφραζε το αλλόκοτο σε σχέση με τα κρατούντα.
Η σαγήνη αυτή μεταδιδόταν μέσα από τους βίους των οσιομαρτύρων και τις ιστορίες που διηγούνταν στις συνάξεις τους. Σταδιακά η σαγήνη διοχετεύεται στις αγιογραφίες, οι οποίες λειτουργούν σαν ιμάντας σαγηνευτικής πίστης. Η τέχνη της αγιογραφίας ξεκίνησε ως τμήμα μιας λαϊκής τέχνης που είχε και διπλό σκοπό: από τη μια να κρατήσει ζωντανή την πίστη, να προσφέρει τη δυνατότητα θρησκευτικής μέθεξης· και από την άλλη να δημιουργήσει μια λαϊκή τέχνη που θα μπορούσε να ιστορήσει την πορεία της θρησκευτικής σαγήνης.
Η τέχνη της αγιογραφίας διέπεται απ’ αυτή τη λογική. Δανείζεται βασικές αρχές που καλλιεργούν τη σαγήνη στις προφορικές ιστορίες, αυτές που ταξινομούνται ως παραδόσεις για σειρήνες στην Οδύσσεια του Ομήρου, όπου, στη ραψωδία μ, οι σύντροφοι του Οδυσσέα σαγηνεύονται από το τραγούδι των σειρήνων. Με αποτέλεσμα να αδρανοποιείται η βούλησή τους και να οδηγούνται στον θάνατο. Με τα ίδια υλικά πλάθονται και οι παραδόσεις για τις νεράιδες που σαγηνεύουν τους άντρες κι αλίμονο σ’ όσους πέσουν στη σαγήνη τους.
Η τέχνη πάντα σαγηνεύει. Εχει τη δύναμη να μεταρσιώνει την ψυχή και το πνεύμα. Οι κοινωνοί της το κατανοούν. Οσοι είναι ξύλα απελέκητα την εχθρεύονται. Οχυρώνονται πίσω από τον φανατισμό τους και τις ιδεοληψίες τους.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας