Το κεντρικό μυθοπλαστικό εύρημα στο βιβλίο «Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών» του Τζον Ρ. Ρ. Τόλκιν είναι ένα δαχτυλίδι που δεν χρησιμεύει για καλλωπισμό, αλλά καθιστά αόρατο στους γύρω του αυτόν που το φέρει, προσφέροντάς του απόλυτη εξουσία. Αυτός που καθίσταται αόρατος δεν μπορεί να ελεγχθεί για τις πράξεις του, συνεπώς δύναται να κάνει τα πάντα, ακόμα και τις μέγιστες παρανομίες, χωρίς κανένας να μπορεί να του προσάψει το παραμικρό, χωρίς ποτέ να ελεγχθεί για το τι πράττει, καθώς και για τις συνέπειες αυτών που πράττει.
Ο πυρήνας του συγκεκριμένου έργου βασίζεται σε μία από τις φιλοσοφικές αλληγορίες του Πλάτωνα, συγκεκριμένα σε αυτή με το δαχτυλίδι του Γύγη. Ο Γύγης, ένας απλός βοσκός στην υπηρεσία του βασιλιά της Λυδίας, εκεί που έβοσκε τα πρόβατα σκίστηκε η γη και του φανερώθηκε ένα χρυσό δαχτυλίδι. Σύντομα ο Γύγης διαπίστωσε ότι η περιστροφή του δαχτυλιδιού στο δάχτυλό του τον καθιστούσε αόρατο. Χρησιμοποιώντας αυτή την ιδιότητα του δαχτυλιδιού ο Γύγης κατέκτησε τη βασίλισσα, μαζί της σκότωσε τον βασιλιά και κατέλαβε τον θρόνο του βασιλείου. Κάπως έτσι ο Πλάτων μάς εισάγει στον πυρήνα της Ηθικής Φιλοσοφίας: αν κάποιος είναι αόρατος, άρα ανέλεγκτος για τις πράξεις του, τι ακριβώς θα πράξει; Θα σκοτώσει, θα κλέψει, θα βιάσει, αναλόγως με το τι θεωρεί συμφέρον του;
Ο φιλοσοφικός μύθος του Γύγη (Πλάτων, «Πολιτεία» 358b-360c) αναδεικνύει τον θεμελιώδη ρόλο της ύπαρξης ελέγχου για την ύπαρξη δικαιοσύνης. Ενώ ο Σωκράτης επιχειρηματολογεί ότι η δικαιοσύνη είναι αρετή της ψυχής, η οποία οδηγεί τον άνθρωπο στην ευτυχία, ο αδελφός του Πλάτωνα, Γλαύκων, αντιπαραβάλλει την άποψη ότι η συμμόρφωση με τις επιταγές της δικαιοσύνης είναι κάτι κοπιαστικό και επαχθές, αλλά αποφέρει κέρδη. Η με δόλο και εκ προθέσεως αδικία είναι στη φύση του ανθρώπου: αν κάποιος έχει τη δυνατότητα να αδικήσει προς όφελός του, χωρίς να υποστεί τις όποιες συνέπειες των πράξεών του, θα είναι τρελός να μην το κάνει.
Στο σκάνδαλο των υποκλοπών ακούστηκε το αδιανόητο, ότι είναι ανέλεγκτος αυτός που αποφασίζει το ποιος και για ποιον λόγο παρακολουθείται. Σε αυτή την αίσθηση περί έλλειψης έστω και του στοιχειώδους ελέγχου είναι που παγιδεύτηκε η σημερινή κυβέρνηση και προχώρησε σε σειρά πολιτικών επιλογών, όπως η απαξίωση των Ανεξάρτητων Αρχών και η πριμοδότηση της επανεκλογής του Κώστα Αχ. Καραμανλή στις Σέρρες. Τέτοιες κραυγαλέες επιλογές φανερώνουν συνειδητή και μεθοδική στόχευση, καθιστώντας τα περί δήθεν πρωθυπουργικής παραπλάνησης έωλα, ξεκρέμαστα εντελώς. Ομως, όπως πολύ καίρια τονίζει ο Νίκος Καζαντζάκης στο έργο του «Καπετάν Μιχάλης», το δαχτυλίδι μπορεί κάλλιστα να αποδειχθεί χαλκάς.
*(Ph.D.)2, καθηγητής Ιατρικής Φυσικής - Υπολογιστικής Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας