Εκτός πλαισίου

Ας επιχειρήσουμε να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά.

Πρώτον: βιώνουμε άραγε στον Δυτικό κόσμο μια δίκαιη διακυβέρνηση; Η απάντηση γέρνει προς την άρνηση. Μπορεί να έχουν υπάρξει κατακτήσεις, όπως η ελευθερία λόγου, η περίθαλψη, η σύνταξη, το κοινωνικό κράτος, όμως, πέρα από το ότι σε όλα αυτά τα πεδία παρατηρούνται διαρκείς υποχωρήσεις, τίθενται θέματα μεγάλων ανισοτήτων και αδικιών. Οχι μόνο τίποτα δεν δικαιολογεί να παίρνει ένας ιδιοκτήτης επιχειρήσεων εκατοντάδες φορές τον μισθό των εργαζομένων του, αλλά και μεταξύ απλών εργαζομένων τίποτα δεν δικαιολογεί ένας υπάλληλος στις Βρυξέλλες να παίρνει δέκα φορές αυτά που παίρνει ένας υπάλληλος στην Ελλάδα ή στην Πορτογαλία. Επίσης, τίποτα δεν δικαιολογεί διαφορετικές δικαστικές ευαισθησίες ανάλογα με την κοινωνική και οικονομική θέση του εναγομένου. Και τίποτα δεν δικαιολογεί την πλήρη αδιαφάνεια στις ανώτερες επιχειρηματικές σφαίρες, ούτε στις συναλλαγές κυβερνήσεων με την οικονομική εξουσία.

Δεύτερον: η επίκριση του αντισυστημισμού δεν πρέπει να μας αποτρέπει από το να κρίνουμε το ίδιο το «σύστημα», το υπαρκτό πολιτικό παίγνιο, δηλαδή, που έχει επικίνδυνα στενέψει. Πριν επικρίνουμε την πολιτική ορθότητα σε κοινωνικά θέματα, θα πρέπει να δούμε την παγίωση μιας πολιτικής ορθότητας στην ίδια την πολιτική. Τίποτα που βγαίνει εκτός του πολύ στενού πλαισίου μέσα στο οποίο –πρέπει να– σκεφτόμαστε την πολιτική, δεν γίνεται αποδεκτό. Οτιδήποτε εκτός πλαισίου πρέπει είτε να το φοβόμαστε είτε να ντρεπόμαστε και να το διατυπώσουμε.

Τρίτον: η Αριστερά, μετά το 1989, έδειξε πρωτοφανή αδυναμία να διατυπώσει προτάσεις με στοιχεία καινοτομίας και τόλμης. Λες και το μόνο μοντέλο που μπορούσε να σκεφτεί ήταν το λενινιστικό. Ελάχιστες εκτός πλαισίου ιδέες διατυπώθηκαν (πιο σημαντική αυτή του Πικετί για τον περιορισμό του κληρονομικού δικαιώματος στις μεγάλες περιουσίες) και καμία δεν εφαρμόστηκε. Δεν εκπλήσσει επομένως η δυσπιστία των ψηφοφόρων σε κόμματα διανοουμένων, καθώς αμφισβητείται και η εκ μέρους τους παραγωγή ιδεών και η αποτελεσματικότητά τους.

Τέταρτον: ο Τραμπ, σήμερα, εξαγγέλλει και ενίοτε πράττει φριχτά πράγματα, ωστόσο πολλά από αυτά είναι εκτός πλαισίου πολιτικής ορθότητας στην πολιτική σφαίρα και γι’ αυτό επιδοκιμάζονται από μεγάλο μέρος του λαϊκού στοιχείου. Φυσικά δεν αποδοκιμάζονται ούτε από τις ανώτερες εισοδηματικές κατηγορίες, αφού αυτές δεν θίγονται. Η σημερινή Ακροδεξιά εκμεταλλεύεται την πολιτική ακινησία αλλά και αδικία των λεγόμενων «δυτικών αξιών», χάριν των οποίων, υποτίθεται, γίνονται και πόλεμοι, και υψώνει πριόνια και τσεκούρια για να κόψει δαπάνες. Πού όμως; Ο εξωφρενικός Τραμπ θέτει ζήτημα κατάργησης του υπουργείου Παιδείας! Οι πιο κυνικοί εκ των πλουσίων μπορεί να χειροκροτούν, λέγοντας ότι δεν θέλουν να «πληρώνουν» τσάμπα εκπαιδεύσεις, άλλωστε στο μέλλον θα αρκεί να είναι μορφωμένη η τεχνητή νοημοσύνη, που δεν συνδικαλίζεται κιόλας. Πρόκειται για προφάσεις: αυτή η κατηγορία στην πράξη δεν πληρώνει κάτι ιδιαίτερο για το υπουργείο Παιδείας. Αυτό που θέλει και δεν το λέει είναι να βάλει χέρι (και) στα χρήματα που δίνονται εκεί. Εξ ου και δεν καταργείται το υπουργείο Οικονομικών. Αυτό τής είναι χρειαζούμενο.