Στο πασίγνωστο μυθιστόρημα «Οταν σκοτώνουν τα κοτσύφια» (1960) η Αμερικανίδα Χάρπερ Λι ισορροπεί ανάμεσα στην καταγγελία, το χιούμορ και την αγάπη, περιγράφοντας τη ρατσιστική Αλαμπάμα μετά το Κραχ του ’29.
Οταν το μυθιστόρημα «Ρίζες» (1976) του Αλεξ Χέιλι έγινε σίριαλ, το 1977, 130 εκατομμύρια Αμερικανοί καρφώθηκαν στις τηλεοράσεις τους. Παρακολούθησαν με δέος τη μυθοπλαστική αναπαράσταση της ιστορίας μιας οικογένειας μαύρων σκλάβων.
Το 1991 το graphic novel παγιώθηκε διεθνώς ως είδος εικαστικού αφηγήματος, με το «Maus» του Αρτ Σπίγκελμαν, μια σπουδή στη φρίκη του Ολοκαυτώματος.
Τι κοινό έχουν αυτά τα τρία βιβλία; Περιλαμβάνονται στη λίστα των 10.000 τίτλων που απαγορεύτηκαν σε τουλάχιστον μία ή περισσότερες βιβλιοθήκες δημόσιων σχολείων των Ηνωμένων Πολιτειών κατά τη σχολική χρονιά 2023-2024.
Το φάντασμα του Καταλόγου Απαγορευμένων Βιβλίων του Βατικανού, του διαβόητου Index Librorum Prohibitorum, διέπλευσε τη μισή Μεσόγειο και ολόκληρο τον Ατλαντικό. Σέρνει τώρα τις αλυσίδες του στην Αμερική που έστειλε για δεύτερη φορά τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Το PEN America καταγράφει μια εικόνα ζόφου, αμάθειας, ηθικού πανικού και χριστιανικά ταλιμπανικής μισαλλοδοξίας. Μόλις την προηγούμενη σχολική χρονιά (2022-2023) τα βιβλία που αποσύρθηκαν από τα ράφια των σχολικών βιβλιοθηκών -ή δεν τοποθετήθηκαν ποτέ εκεί- ήταν 3.362. Η έκταση του πνευματικού καρκινώματος τριπλασιάστηκε.
Υπερσυντηρητικές οργανώσεις με ονόματα όπως «Μαμάδες υπέρ της ελευθερίας», «Οχι στην αριστερή στροφή της εκπαίδευσης» και «Μαζική αντίσταση» κάνουν συστηματική βρομοδουλειά. Στέλνουν επιστολές και βγαίνουν στο Fox News, κάνουν αγωγές σε συγγραφείς, εκδότες και βιβλιοθηκάριους, προωθούν πολιτειακούς νόμους και μπλοκάρουν γραφειοκρατικά την έγκριση βιβλίων για τα δημόσια σχολεία.
«Να μην αισθάνονται άσχημα τα λευκά παιδιά», λένε, με βιβλία όπως η ευπώλητη νουβέλα «The hate u give» (2017) της Αντζι Τόμας, η ιστορία μιας κοπέλας που γίνεται μάρτυρας της δολοφονίας ενός μαύρου συμμαθητή της από αστυνομικούς. Ή «Να μην προβάλλονται ακραίες σεξουαλικές επιλογές», φέρνοντας ως παράδειγμα το βιβλίο «Cinderella is dead» (2020) της Κέιλιν Μπάιρον, με ηρωίδα μια έφηβη λεσβία που θέλει να παντρευτεί την παιδική της φίλη.
Δεν είναι βέβαια πρωτοφανές το φαινόμενο. Ακόμη και την «Καλύβα του μπαρμπα-Θωμά» (1852) της Χάριετ Μπίτσερ Στόου είχαν καταγγείλει ως «φιλική προς τους μαύρους» οι Αμερικανοί οπαδοί της δουλείας, πόσο μάλλον την «Καταγωγή των ειδών» (1859) του Κάρολου Δαρβίνου που «αμφισβητεί τη Βίβλο».
Ευτυχώς υπάρχουν αντιδράσεις. Ακτιβιστές διακινούν ή ανεβάζουν στο ίντερνετ τα «απαγορευμένα βιβλία». Παράλληλα, σωματεία εκπαιδευτικών και σύλλογοι γονέων, πανεπιστημιακοί, συγγραφείς, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, δικηγόροι, εκδότες και πολιτικοί έχουν συμπήξει ένα άτυπο μέτωπο από τη Νέα Υόρκη ώς την Καλιφόρνια. Υπερασπίζονται τις κατακτήσεις της φιλελεύθερης (χωρίς «νέο-»...), πολύχρωμης και πρισματικής Αμερικής απέναντι στον φασίζοντα μοραλισμό που ξανασήκωσε κεφάλι.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας