«Πολεοδομική υψοφοβία»

Το ζήτημα της οριζόντιας ή της καθ’ ύψος επέκτασης των πόλεων δεν είναι καινούργιο. Σε πολλές χώρες τα πολυώροφα κτίρια διαμερισμάτων έχουν κατά καιρούς καλύψει επείγουσες στεγαστικές ανάγκες μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού με καλόγουστα ή κακάσχημα αποτελέσματα. Οι πύργοι που οραματίζεται ο πρωθυπουργός δεν έχουν καμία σχέση με τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες στέγασης, όμως έχουν στενή σχέση με την αχαλίνωτη κερδοσκοπία, την οποία διευκολύνει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ) που επιτρέπει την «καταχρηστική δόμηση και τα απαράδεκτα ψηλά κτίρια». Πριν από λίγες μέρες, 16 καθηγητές Αρχιτεκτονικής κατήγγειλαν την «μπετοσυμμορία». Με την πρόφαση μιας «πράσινης ταράτσας» ή «ταρατσόκηπου», οι νέες οικοδομές θα μπορούν να κερδίζουν άλλους δύο ή τρεις ορόφους φτάνοντας τα 22 μέτρα αντί των 14. Τραγικές θα είναι οι επιπτώσεις για το φυσικό περιβάλλον και την ποιότητα ζωής στην πόλη.

Τα υπερμεγέθη κτίρια που θα ανεγερθούν στο Ελληνικό (κτίρια ύψους 50 μ. συν ο ουρανοξύστης των 200 μ.) θα ταίριαζαν περισσότερο στο Ντουμπάι, τη Μαλαισία, τη Σαουδική Αραβία, την Κίνα όπου έχουν ανεγερθεί μερικά από τα ψηλότερα κτίρια στον κόσμο. Οχι όμως στην Αττική που ένα στοιχείο της ομορφιάς της είναι οι καμπύλες της, το ανάγλυφο του εδάφους της. Οπως έχει επισημανθεί, η παραδομένη από αιώνες εικόνα του αττικού τοπίου είναι «οι λοφώδεις εξάρσεις και οι κορυφογραμμές των ορεινών όγκων του». Ομως οι αθηναϊκές Ριβιέρες δεν νοιάζονται γι’ αυτήν την κληρονομιά. Τα νέα μπετονένια τείχη δημιουργούν το δικό τους αλαζονικό ανάγλυφο που πνίγει την ίδια την ιστορία του τόπου, που πνίγει τη ζωή. Φαίνεται ότι για τους μεγαλοεργολάβους και την κυβέρνηση «η ευημερία τους είναι ζήτημα ύψους», για να παραφράσουμε το «Εμβατήριο πένθιμο και κατακόρυφο» του Καρυωτάκη.

Από πολεοδομική υψοφοβία πρέπει να έπασχε και ο Γιώργος Σεφέρης αφού στο ημερολόγιό του, με αφορμή μια επίσκεψή του σε μια έκθεση για τον Σκαλκώτα το 1969, γράφει: «…πόσο έχει ξεπέσει ο τόπος μας τούτα τα χρόνια που αντικαταστήσαμε τα μονώροφα σπιτάκια όπου κατοικούσε ο Σκ. με τετράψηλες πολυκατοικίες» («Μέρες Θ'», σ. 205). Και αν ο ποιητής θεωρούσε τις τετραώροφες πολυκατοικίες «ξεπεσμό», ποια λέξη θα διάλεγε για το μπετονοπάρτι που συντελείται σήμερα;