Ερείπια

Πέρασα και πάλι να χαιρετήσω το σπίτι σου στην Αίγινα, πίσω από την πλατεία Ηρώων, δυο βήματα από την προκυμαία. Τα σημάδια της λησμονιάς ήταν ορατά και στις προηγούμενες επισκέψεις μου, νομίζω όμως πως οι πληγές στο σώμα του ήταν αυτή τη φορά πιο βαθιές.

Σπασμένα τζάμια που αφήνουν το εσωτερικό έρμαιο στις επιδρομές του καιρού, πεσμένοι σοβάδες, ένας ρημαγμένος κήπος που υπογραμμίζει την αστοργία και τη λησμονιά.

Δεν έχω αξιωθεί να επισκεφθώ το νησί όπου γεννήθηκες, αλλά αυτός δεν είναι ο μόνος από τους τόπους που σχετίζονται μαζί σου και που με συγκινεί. Στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών, όχι μακριά από τα μαυσωλεία εφοπλιστών και τραπεζιτών, υπάρχει ο ταπεινός τάφος όπου αναπαύεσαι μαζί με τη γυναίκα σου και όπου αναγράφονται μαζί με τα άλλα αξιώματά σου το πιο τιμητικό: «Μπουρλοτιέρης».

Από τις εικόνες σου σε προχωρημένη ηλικία, με τα φράγκικα επίσημα ρούχα του πρωθυπουργού, θυμάμαι πιο πολύ το αετίσιο και ανυπόταχτο που είχε κρατήσει η μορφή σου. Σαν να ήθελε να ξεφύγει από το κάδρο, από την επίσημη πόζα, και να ξαναγίνει όπως ήσουν: με την κόκκινη σκούφια του ναυτικού στο κεφάλι και με τα πρόχειρα ρούχα, που λες και ήταν ακόμη νοτισμένα από την αλμύρα της θάλασσας.

Κάπως έτσι σε φαντάζομαι και στη ζωή σου. Να σαλπάρεις για να κάνεις πραγματικότητα το επόμενο αδιανόητο και να κοροϊδεύεις ακόμη μια φορά τον Χάρο λέγοντας: «Κωνσταντή θα πεθάνεις».

Δεν είναι η πρώτη φορά που νιώθω αυτό το αίσθημα της ερήμωσης και της λησμονιάς. Το πρωτογνώρισα στη Σκιάθο βλέποντας χρόνια πριν το σπίτι του κυρ Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Μια γερόντισσα σαν στοιχειό φύλακας της μνήμης του μάς έλεγε τότε πως το φρουρούσε μέρα νύχτα για να διώχνει τα παιδιά που έσπαζαν όσα τζάμια είχαν απομείνει.

«Μένω εδώ και [υ]περετάω», μας είπε. «Οπως περετούσε και κείνος όσο ζούσε». Το σπίτι εκείνο ευτυχώς σώθηκε και έγινε μουσείο. Θα αναστηθεί άραγε κάποτε και το σπίτι του Κανάρη στην Αίγινα; Από το διαδίκτυο μαθαίνω ότι «το οίκημα έχει χαρακτηρισθεί ως έργο τέχνης και ως ιστορικό κτίριο με το ΦΕΚ 967/Β/26-9-1980». Δεν ξέρω αν αφήνοντάς το να ερημώνει είναι ένας τρόπος για να «αξιοποιηθεί» στο μέλλον ως «ταχυφαγείο».

Εικόνες εγκατάλειψης για τους τόπους όπου έζησαν και λησμονιάς για τα όσα έπραξαν αυτοί που υπηρέτησαν την ελευθερία, την ομορφιά και τη μνήμη δεν ταιριάζουν. Τα ερείπια δηλώνουν κάτι για τη ζωή όσων λησμονούν. Οχι για εκείνους.