Αισιοδοξία συγκρατημένη

Παραμένω η αισιόδοξη της παρέας. Οι Ευρωπαίοι, λέω και το πιστεύω, δεν μπορούν να συλλάβουν υπαρξιακά την έννοια της Ευρώπης χωρίς την Ελλάδα μέσα. Η Ελλάδα χρειάζεται σαν τοτέμ, σαν εικόνισμα, είναι η μακρινή μητέρα, ο τόπος όπου έχουν όλοι πιστέψει πως γεννήθηκε το πνεύμα κι έκτοτε κατοίκησε την ήπειρο. Ισως αν δεν είχε γίνει μέλος της Ενωσης η χώρα να μην το έβλεπαν έτσι, αφού όμως έχει προχωρήσει η σύγχρονη αυτή σχέση, δεν μπορεί να γυρίσει πίσω. Θα ήταν τραυματικό ψυχολογικά, για οικονομία μη με ρωτάτε. Δεν έχω ιδέα. Τέτοια όμως φιλοσοφικο-ψυχαναλυτικο-υπαρξιακά, μάλιστα. Αυτά μετράνε στο βάθος όμως, και μάλλον το ξέρουμε όλοι και τραβάμε το σκοινί.

Τώρα, όταν μιλάμε για τους Ευρωπαίους, να το διευκρινίσουμε λίγο. Ισως δεν σκέφτονται - δεν αισθάνονται όλοι έτσι. Κυρίως οι Γερμανοί, και οι Γάλλοι δευτερευόντως. Δηλαδή αυτοί που έχουν επωμιστεί, υποσυνείδητα ή οικονομικά, και στην περίπτωση των Γερμανών πάει μαζί, τη βαριά ευθύνη για την ένωση και την ανάδειξη της χώρας που κάποτε θα αντικαταστήσει όλα τα μικρά και κάποτε αιματοβαμμένα κράτη της γηραιάς ηπείρου. Η οποία γέρασε και έβαλε μυαλό. Ισως όχι όσο θα έπρεπε, αλλά πάντως κάτι λίγο.

Κάποιοι πιο πραγματιστές και λιγότερο φιλοσοφικο-υπαρξιστο-ψυχαναλυτές, γνώστες της Ιστορίας, μου θυμίζουν ότι υπάρχουν και μελανές σελίδες στη σχέση με τις ευρωπαϊκές χώρες, κάτι ναυτικοί αποκλεισμοί και διάφορα άλλα, τα οποία όμως, επιμένω εγώ, συνέβησαν σε μια εποχή που δεν υπήρχε ακόμα ο στόχος της Ενωμένης Ευρώπης. Εδώ οι άλλοι γελάνε, ποιος στόχος είπες; Πάει αυτός, ξόφλησε, αφότου οι φίλοι σου οι Γάλλοι ψήφισαν όχι στο Σύνταγμα το Ευρωπαϊκό επειδή δεν ήταν τέλειο. Ισως έχουν και δίκιο, ίσως μόνο εγώ και διάφοροι άλλοι περιθωριακοί επίμονοι τύποι να θυμούνται ακόμα ότι η Ευρώπη έχει ξεκινήσει να γίνει ενιαία χώρα. Οπότε πράγματι, αν αυτός ο στόχος δεν υπάρχει, όλα αυτά δεν έχουν νόημα.

Κι εγώ που επιμένω ψυχαναλυτικο-κ.λπ. λέω μπορεί εμείς οι Ελληνες να κατηγορούμε τους Ευρωπαίους για τα μύρια όσα, αλλά κατά βάθος είμαστε σίγουροι ότι ο στόχος παραμένει. Γι’ αυτό εκ του ασφαλούς είμαστε επιθετικοί. Δεν μας περνάει από το μυαλό ότι είναι κάτι εύθραυστο και πολύτιμο η ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης, που το πιάνεις τρυφερά, του μιλάς ψιθυριστά και το προσέχεις σαν κόρη οφθαλμού. Δεν φοβόμαστε μήπως όλη η καταπληκτική εικόνα που προσλαμβάνουμε για το μεγαλείο της χώρας έρχεται από τη φιλοδοξία να γίνει η Ευρώπη ενιαία, ούτε μήπως χαθεί η αντανάκλασή της αν ο στόχος ξεχαστεί, ο καθένας βυθιστεί στον δικό του επαρχιακό εαυτό και ξεχάσει τα μεγαλεπήβολα όνειρα.

Ισως το μεγαλείο μάς κούρασε. Ισως θέλουμε να φωνάξουμε ότι είμαστε μικροί και ανώριμοι και παριστάνουμε τους μεγάλους και σπουδαίους σαν ξενυχτισμένα παιδιά που χρειάζονται αγκαλιά κι ένα νανούρισμα, αλλά δεν έχουν τρόπο να το ζητήσουν.