Σύμφωνα με τον Ολλανδό ιστορικό Γιόχαν Χουιζίνγκα, οι νέοι μεγάλοι θησαυροί του πνεύματος δημιουργούνται σε εποχές βίαιης διαμάχης, ότι ολόκληρη η γνώση είναι, εκ φύσεως, πολεμική «και η πολεμική σφαίρα δεν μπορεί να διαχωρίζεται από την ανταγωνιστική». Ο 18ος αιώνας π.χ. προσφέρθηκε για ζωηρή ανταλλαγή ανάμεσα σε σοφούς διαφορετικής κουλτούρας, παρ’ ότι δεν είχε επικρατήσει η χαοτική αφθονία του έντυπου υλικού, «ολέθριο χαρακτηριστικό της εποχή μας». Η κονδυλοφορομαχία, σημαντική ή ασήμαντη, ανέδειξε σπουδαία ή ευτελή πράγματα: τη μουσική, τις περούκες, τον επιδερμικό ορθολογισμό, τη χάρη του ροκοκό, τη γοητεία του σαλονιού κ.ά.
Ολα αυτά, πίσω δηλαδή απ’ αυτήν τη διαμάχη, δηλώνουν ρητά ένα παιγνιώδες υπόστρωμα, το βάθος του παίζοντος ανθρώπου (homo Iudens), ο οποίος δεν διακρίνεται από ιδιοτέλεια, αλλά από μανία να υπερασπιστεί το ίδιο το παιχνίδι. Αυτό σημαίνει πολιτισμός, είναι μάλλον (το παιχνίδι) στοιχείο πολιτισμού, δημιουργεί τάξη, ευτυχία, άμιλλα· δεν είναι όλα φίλος-εχθρός, όπως αφρόνως (;) έγραψε ο Καρλ Σμιτ. Γιατί, όμως, αφρόνως; Η αρχή του Σμιτ «φίλος - αντίμαχος» εθεωρείτο από τον Χουιζίνγκα η «θλιβερότερη ή βαθύτερη έκπτωση του ανθρώπινου λογικού», μια βάρβαρη και οικτρή πλάνη. Επαψε μήπως να ισχύει «ο θάνατός σου η ζωή μου»; Είναι οι εκλογές ένα παιχνίδι;
Ας μην παρασυρθούμε. Υπάρχει μια περίπλοκη σχέση μεταξύ παιχνιδιού και σοβαρότητας και κάπου, γύρω, βόσκουν η ευγένεια, αλλά και η ιλαρότητα. Αυτό είναι με άλλα λόγια (ν’ αγαπιόμαστε) οι εκλογές. Ενώ οι ενστάσεις θεωρούνται (και είναι) τις περισσότερες φορές δημιουργικές, κινδυνεύουν εν τούτοις να λοιδορηθούν και να κυνηγηθούν, όταν αμφισβητούν την ορθότητα των απόψεών μας, την καθαρότητα της ιδεολογίας μας. Επικρατούν έτσι η πόλωση και η έλλειψη επιχειρημάτων, ο ορθός λόγος της αμετροέπειας και η συρρίκνωση συνειδήσεων και προσωπικοτήτων.
Χρειάζεται σοβαρότητα, ναι· όχι, όμως, ξινή και στρυφνή τέτοια, αλλά παιγνιώδης, γιομάτη χιούμορ και αυτοσαρκασμό και ανθρωπιά, ακόμη κι όταν υπηρετεί την ιδιοτέλεια.
Είναι διαφορετικό το ψεύδος όταν εκφέρεται από ανθρώπους που ξέρουν ότι συμμετέχουν σ’ ένα πανηγύρι, σ’ ένα παιχνίδι, και τελείως άλλο όταν αυτοί που φθέγγονται ψεύδη είναι λυσσομανείς και ιδιοτελείς. Λίγη χαρά στην προεκλογική περίοδο, τίποτε άλλο. Μια αισθητική και μια ευθυμία, λίγος πολιτισμός, μια τολμηρή γλώσσα, και ας είναι φορτωμένη με μεταφορές και αλληγορία. Δεν χρειαζόμαστε αναλύσεις, ούτε βουτιές στο βαθύ στρώμα της ψυχοδιανοητικής μας ύπαρξης· ανάλαφρα πόδια μόνο, να χορεύουμε στον ρυθμό, όχι του γελοίου, αλλά του υποφερτού. Λίγα ψίχουλα αρμονίας και αντιληπτικότητας. Ελευθερία ανά πάσα στιγμή, αβίαστα, με μνήμη, με δραστηριότητα, με μαγεία, συνοχή, αταξία.
Το σφύριγμα του διαιτητή, λέει ο σοφός Ολλανδός, «διαλύει τη μαγεία του ποδοσφαιρικού αγώνα και αποκαθιστά πάλι τη συνέχειά της πραγματικής ζωής». Δεν αρνιόμαστε το παιχνίδι, ούτε επίσης αυτόν που αρνείται το παιχνίδι. Αρνιόμαστε τους ζαβολιάρηδες, που παίζουν με δικούς τους όρους, μονομερώς (!). Ετσι σύνθετος και ποικίλος που έχει γίνει ο πολιτισμός, δεν αφήνει πολλά περιθώρια στο παιχνίδι και στην ελαφρότητα, πολλώ μάλλον στην ηθική, στις συμβάσεις και λοιπά.
Οι ηρωικές και άρα αγωνιστικές εποχές έχουν επίσης παρέλθει ανεπιστρεπτί. Ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Καλά. Λίγη κουβεντούλα δεν βλάπτει, μια ανταλλαγή απόψεων... Θα βγει αυτοδύναμος ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν θα βγει; Δεν πειράζει ό,τι κι αν γίνει. Προηγείται το χιούμορ και η κατανόηση. Η ζωή, που υποφέρει.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας