Τα άνθη του καλού

Εμείς οι δημοσιογράφοι, το ομολογώ, είμαστε λίγο διεστραμμένοι άνθρωποι: μας τραβάνε τα κακά νέα, οι συνωμοσίες, τα πρακτοριλίκια και τα αίματα - η σκοτεινή πλευρά της ζωής και της πολιτικής. If it bleeds, it leads, που λένε και οι ξένοι δάσκαλοι – αν η είδηση έχει αίμα, πάει πρώτη. Κι από αίμα, δόξα να ‘χει ο Θεός, ο Αλλάχ και ο Γιαχβέ, άλλο τίποτα αυτές τις μέρες, από τη Συρία ώς την Πόλη κι από τις Αλπεις ώς την Κένυα.

Ποτάμια ρέουν γύρω μας, κι εμείς τσαλαβουτάμε τις πένες μας στο άλικο υγρό, αφιονισμένοι από την ανάγκη να ερμηνεύσουμε με τη λογική τα ανεξήγητα, πρωτόγονα βάθη της ανθρώπινης κατάστασης - τα άγρια ένστικτα που μετατρέπουν τα χτεσινά άκακα παιδαρέλια σε μπαρουτοκαπνισμένους μακελάρηδες.

Μέσα σε αυτό το καθημερινό γαϊτανάκι της ατέρμονης βίας, τον συνεχή βομβαρδισμό του κυνισμού και της βαρβαρότητας, συχνά κι εμείς οι γραφιάδες κυνηγοί της εφήμερης είδησης γινόμαστε κοντόφθαλμοι, μικρόψυχοι μύωπες: χάνουμε την ευαισθησία και την ανθρωπιά μας, ξεχνάμε την αναπόδραστη διαλεκτική της ύπαρξης, την αέναη μονομαχία του καλού και του κακού, την εμπειρία χιλιάδων χρόνων που διδάσκει –πολύ πριν από την αστική εφεύρεση των εφημερίδων- πως δίπλα σε κάθε ιστορία τρόμου φυτρώνει κι ένα λουλούδι καλοσύνης και πως κάθε θηριωδία εξισορροπείται, μεταφυσικά σχεδόν, από μια ιστορία ανιδιοτελούς ανθρώπινου μεγαλείου, από μια ιστορία αναίμακτου, ειρηνικού αγώνα για τη ζωή και την αξιοπρέπεια, από αυτές τις ιστορίες που σε κάνουν να ξαναπιστέψεις έστω και για λίγο σε ιδανικά και αξίες.

Τέτοιες μικρές, «καλές» ιστορίες υπάρχουν παντού γύρω μας, αλλά δεν τις βλέπουμε πια: δεν «πουλάνε» όπως οι άλλες, οι «κακές» ειδήσεις, ούτε προσφέρονται για κουτσομπολιό και μοχθηρά σχόλια στους καφενέδες και το Διαδίκτυο.

Αναισθητοποιημένοι, θαρρείς, από την ξέφρενη ταχύτητα και την εμπορευματοποίηση της σύγχρονης βιομηχανίας της πληροφόρησης, χάσαμε κι εμείς την ικανότητά μας να διακρίνουμε όλα όσα ελπιδοφόρα χάνονται πίσω από την ομίχλη του πολέμου, τα ιδεολογικά και θρησκευτικά χαρακώματα και την καμαρίλα των συμφερόντων και της εξουσίας.

Να, προχτές διάβαζα μια τέτοια «μικρή» ιστορία στο Γαλλικό Πρακτορείο – ένα από τα λίγα μεγάλα δυτικά μέσα που καλύπτει τον ουκρανικό εμφύλιο με επιτόπια ρεπορτάζ, και όχι μέσω... ΝΑΤΟϊκών ανακοινωθέντων και δορυφόρων: στη μισοκατεστραμμένη από τον πόλεμο ανατολική Ουκρανία, σε μια μικρή, άγνωστη πόλη με 35.000 κατοίκους κοντά στην πρώτη γραμμή του μετώπου, που τη λεν Γιασινουβάτα, ξαναλειτούργησε το περασμένο Σάββατο το περίφημο «γαλάζιο τρένο» – μια τοπική σιδηροδρομική γραμμή που φτάνει ώς το Λουγκάνσκ, δίπλα στα σύνορα με τη Ρωσία.

Επτά μήνες είχε να σφυρίξει το τρένο που ένωνε ουσιαστικά τον Βορρά με τον Νότο της εξεγερμένης επαρχίας του Ντονμπάς – μεγάλα τμήματα της γραμμής και πυλώνες ηλεκτροδότησης είχαν καταστραφεί, σταθμοί είχαν γίνει πεδία μαχών και σε αρκετά σημεία είχαν τοποθετηθεί νάρκες από Ουκρανούς παραστρατιωτικούς, στο πλαίσιο της ασφυκτικής πολιορκίας του Ντονέτσκ. Τώρα όμως, που η εκεχειρία δείχνει να βαστάει, οι αυτονομιστές καθάρισαν τα ναρκοπέδια, επιδιόρθωσαν τις ράγες κι έδωσαν το πράσινο φως για την επανέναρξη των δρομολογίων. Και, ω του θαύματος, εμφανίστηκαν δώδεκα γενναίοι επιβάτες!

«Είμαι τόσο χαρούμενη! Δεν έχω δει τη μάνα μου εδώ κι έναν χρόνο! Μακάρι αυτό το ταξίδι να μην τελειώσει ποτέ!», αναφωνεί χαμογελώντας η 51χρονη Γελένα, που μπήκε πρώτη στο γαλάζιο βαγόνι για το Λουγκάνσκ, έχοντας περάσει τους τελευταίους μήνες στα υπόγεια καταφύγια. Δουλεύει σ’ ένα εργοστάσιο που φτιάχνει λουκάνικα, και έχει φορτώσει τον σάκο της με παστό κρέας, κονσέρβες και μπόλικη ινσουλίνη για την 75χρονη, διαβητική μητέρα της. Αν τα καταφέρει, λέει, θα τηρήσει το ορθόδοξο έθιμο και θα επισκεφθεί τον οικογενειακό τάφο πριν από το Πάσχα.

Λίγα καθίσματα παραπέρα, πιο ανήσυχος αλλά αποφασισμένος, ο 42χρονος Αλεξάντρ δεν βλέπει την ώρα να φτάσει στο Λουγκάνσκ και να δει ύστερα από μήνες τη γυναίκα και τον εντεκάχρονο γιο του. «Εχω δύο μήνες να τους δω, και πριν είχα να τους δω άλλους έξι μήνες, γιατί είχαν καταφύγει στην Οδησσό για να σωθούν από τις βόμβες»... «Φοβόμαστε για την ασφάλειά μας, όπως όλοι, αλλά η ζωή πρέπει να ξαναρχίσει», λέει η Λουντμίλα, που εργάζεται εδώ και 20 χρόνια στο συγκεκριμένο δρομολόγιο.

Γύρω της το τοπίο μοιάζει τρομακτικό –βομβαρδισμένα χωριά κι εργοστάσια, καμένα δέντρα και κρατήρες από οβίδες περνούν από τα παράθυρα–, το τρένο σταματά προς στιγμήν, αλλά εκείνη δεν δείχνει να φοβάται: «Δεν πρέπει να απογοητεύσουμε τον κόσμο... Αυτό που κάνουμε είναι πολύ σημαντικό».

Λίγο μετά η αμαξοστοιχία φτάνει στον σταθμό του Βουγκλεγκίρσκ κι όλη η κωμόπολη βγαίνει να την προϋπαντήσει. Τα παιδιά χαμογελούν και τραγουδούν, φιλιά, αγκαλιές και ανοιξιάτικα λουλούδια ανταλλάσσονται. Η ζωή νικά ξανά τον θάνατο, η ελπίδα ξαναμπαίνει σε ράγες.

Διάλεξα αυτή την ιστορία τυχαία, στο σωρό: στη θέση της θα μπορούσαν να είναι άλλες κι άλλες – οι πρόσφυγες της Γάζας που ξαναχτίζουν αυτές τις μέρες με τα χέρια τα γκρεμισμένα σπίτια τους, οι κάτοικοι της αλγερινής Σαχάρας που ξεσηκώθηκαν για να πολεμήσουν τις πολυεθνικές πετρελαϊκές οι οποίες απειλούν τον τόπο τους, και τόσοι άλλοι ανώνυμοι, «μικροί» άνθρωποι που πολεμούν για τις φαμίλιες τους, τον τόπο τους και την ελευθερία.

Δεν λείπουν οι ιστορίες, λείπουν τα μάτια που θα τις δουν, οι γραφίδες και οι κάμερες που θα τις αναδείξουν και οι αναγνώστες και θεατές που θα τις απαιτήσουν, κόντρα στο ρεύμα της απάθειας και του καναπέ.