Αποδίδεται στον Μαρξ ότι «η βία είναι η μαμή της παλιάς κοινωνίας που κυοφορεί μια καινούργια». Αν βία νοείται ως κάτι ευρύτερο, εγγενές στο καπιταλιστικό σύστημα, τότε πρόκειται για μεγάλη αλήθεια, διότι η έξαρση των ταξικών αντιθέσεων, που είναι ανταγωνιστικές, οδηγείται στην υπέρβαση με τον κοινωνικό μετασχηματισμό, δηλαδή, αυτό είναι η επανάσταση, όχι τα μέσα του αγώνα των καταπιεσμένων, που μπορεί να είναι η κατ’ εξαίρεση προσφυγή στη βία, μπορεί και η μη βία με πράξεις πολιτικής ανυπακοής, όπως μια γενική πολιτική απεργία.
Το ίδιο το κράτος αποτελεί διαχρονικά μηχανισμό βίας, όχι μόνο με την καταστολή και τον πόλεμο, αλλά και με την κοινωνική εξαθλίωση και περιθωριοποίηση. Στον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ αποδίδεται η έκφραση, που μπορεί να είναι και του Γκάντι, ότι «η χειρότερη μορφή βίας είναι η φτώχεια».
Ο μαύρος ηγέτης πέτυχε μεγάλες νίκες μέσα στη μητρόπολη του καπιταλισμού μέσω κινημάτων μη βίας και πολιτικής ανυπακοής μετά το 1955, όταν από τη θέση ενός απλού πάστορα σε ναό στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα είχε καλέσει τους μαύρους σε πολιτική ανυπακοή εναντίον του ρατσιστικού νόμου που προέβλεπε χωριστά καθίσματα στα λεωφορεία για μαύρους και λευκούς. «Μην επιβαίνετε», τους είπε, «αδελφοί μου, στα λεωφορεία μέχρι να καταργηθεί η ρατσιστική αυτή διάκριση». Νωρίτερα, την είχε αψηφήσει η Ρόζα Παρκς, αρνούμενη να δώσει το κάθισμά της σε λευκό, με συνέπεια να συλληφθεί, αρχή μαζικών διαδηλώσεων.
Η γραμμή στο μποϊκοτάζ στα λεωφορεία έτυχε καθολικής υποστήριξης από τους μαύρους με τη συνδρομή και λευκών, με συνέπεια το Συνταγματικό Δικαστήριο των ΗΠΑ να ακυρώσει τον προαναφερθέντα νόμο της Αλαμπάμα.
Ετσι ξεκίνησε το μεγάλο Κίνημα Πολιτικών Δικαιωμάτων (Civil Rights Movement) στις ΗΠΑ, κίνημα τελικά παναμερικανικό, που το 1963 κορυφώθηκε με μεγαλειώδη πορεία προς το Μνημείο Λίνκολν στην Ουάσινγκτον, με κατάληξη την ιστορική ομιλία «Εχω ένα όνειρο» από τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Εναν χρόνο μετά, στον μαύρο ηγέτη απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης, το δε 1965, κατοχυρώθηκε συνταγματικά το δικαίωμα ψήφου των Αφροαμερικανών, που πολλοί μέχρι τότε το στερούνταν. Με άλλα λόγια, τα κινήματα μη βίας και πολιτικής ανυπακοής είχαν απελευθερωτικά επιτεύγματα που θα ήταν ανέφικτα μέσω κινημάτων που κατέφευγαν στη βία, όπως οι Μαύροι Πάνθηρες.
Να θυμηθούμε με την ευκαιρία ότι πηγή έμπνευσης του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ήταν ο Μαχάτμα Γκάντι, του οποίου η δράση κινητοποίησε εκατομμύρια Ινδών, κλονίζοντας συθέμελα τη βρετανική αποικιοκρατία στη μεγάλη αυτή χώρα της Ασίας, σήμερα πολυανθρωπότερη του κόσμου, που κατέκτησε την ανεξαρτησία της το 1947, με ηγέτη τον Νεχρού, έναν εκ των ιδρυτών του Κινήματος των Αδεσμεύτων το 1955.
Αν αυτά δεν είναι επαναστατικά, τότε τι είναι επανάσταση;
*Ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, πρώην αντιπρύτανης
**Διεθνολόγος, υπεύθυνος του Γραφείου Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας