Η σύσφιγξη σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου βρίσκεται σε συνεχή ενδυνάμωση σε μια σημαντική πολιτική συγκυρία, η οποία χαρακτηρίζεται από καίριες γεωπολιτικές εξελίξεις, οικονομικές προοπτικές και σοβαρά θέματα μεταναστευτικής ασφάλειας και νέων μεγάλων υποδομών που αλλάζουν τον ενεργειακό χάρτη στην ευρύτερη περιοχή και τη Νότια Ευρώπη. Το μέλλον και ο ρυθμός ανάπτυξης αυτών των σχέσεων και των οικονομικών τους προοπτικών ως ευκαιρίες σε νέα δεδομένα δεν εξαρτάται μόνο από την ικανότητα και φιλοδοξία της πολιτική διπλωματίας. Η βάση τους προϋποθέτει την ανάπτυξη κοινών θεσμών πάγιας συνεργασίας σε διάφορα συγκοινωνούντα επίπεδα για τη συμμετοχή πολιτικών, διανοητών, επιχειρηματιών και απλών πολιτών. Στον αντίποδα αυτής της συγκυρίας, και δεδομένου ότι οι οικονομικές προοπτικές αποτελούν κίνητρο με πολιτικό αντίκτυπο, υπάρχουν ανταγωνιστικά συμφέροντα από άλλες χώρες οι οποίες επιδιώκουν να αλλάξουν τους συσχετισμούς.
Το πέρασμα των νέων ενεργειακών αγωγών αερίου μέσα από την Αίγυπτο και η σύνδεσή τους με την Ελλάδα και την Κύπρο ως πρώτοι σταθμοί εισόδου για την ευρωπαϊκή αγορά είχε ανακοινωθεί και σε πρόσφατη διακρατική σύνοδο των G20 χωρών μπροστά στον ίδιο τον Ερντογάν. Η παράκαμψη της Τουρκίας αποτελεί καθαρή πολιτική επιλογή της Ε.Ε. με έντονη τη σύμπραξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η γεωπολιτική της σημασία είναι δεδομένη και χρήζει ευρύτερης ερμηνείας, μια και αποτελεί πρόσφατο πολιτικό γεγονός. Σ’ αυτό το πλαίσιο η αναβάθμιση της Αιγύπτου δεν αφορά μόνο την Ελλάδα ως γείτονες χώρες σε σταυροδρόμι τριών ηπείρων, αλλά αποτελεί ριζική αλλαγή στρατηγικής των σχέσεων της Ευρώπης σε Μέση Ανατολή και Νότια Αφρική. Το εύρος των τομέων συνεργασίας είναι πολυδιάστατο και σε συνεχή εξέλιξη, όπως συνοψίζεται στο κοινό κείμενο της περιεκτικής στρατηγικής συνεργασίας με την Αίγυπτο στις 17 Μαΐου 2024 (Joint Declaration on the Strategic and Comprehensive Partnership between the Arab Republic of Egypt and the EU).
Στα έργα των μεγάλων υποδομών που υλοποιούν στην πράξη αυτή τη στρατηγική συνεργασία συμπεριλαμβάνονται η απευθείας ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Αιγύπτου για μεταφορά ανανεώσιμης ενέργειας (έργο: GREGY Interconnector), η ψηφιακή καλωδιακή σύνδεση της Νότιας Ευρώπης με τις μεσογειακές χώρες της Βόρειας Αφρικής με τερματικό σταθμό το αιγυπτιακό λιμάνι Said (έργο: Medusa digital connectivity) καθώς επίσης και η προαναφερθείσα συνεργασία για τη μεταφορά αερίου (East Mediterranean Gas Forum).
Σε αρκετό βαθμό η αναβάθμιση και η συνεχής ανάπτυξη των σχέσεων Ευρώπης και Αιγύπτου κινείται μέσα από την ελληνική αντιπροσωπεία, η οποία έχει εύλογα γεωπολιτικά συμφέροντα και αντανακλαστικά. Τα πράγματα όμως πρέπει να θεωρούνται σε αρχικό επίπεδο, μια και η ανάπτυξή των μεγάλων έργων υποδομών και ενέργειας έχει ήδη ανοίξει παράλληλους εμπορικούς διάδρομούς όπως νέα λιμάνια, τεχνολογικά κέντρα και βιομηχανικές περιοχές, οι οποίες αναπτύσσονται γοργά σε όλο το μήκος και πλάτος της ευρύτερης περιοχής του Σουέζ (the Suez Canal Economic Zone). Υπό τέτοιες τεκτονικές εξελίξεις οι πολιτικο-οικονομικές κινήσεις της Ελλάδος και της Ε.Ε. θα πρέπει να συνοδεύονται από σημαντικές και συνεχείς οικονομικές συνεισφορές και ουσιαστικές επενδύσεις. Σε αντίθετη περίπτωση τις νέες αγορές, δεδομένης της κομβικής γεωγραφικής τους θέσης, θα καταλήξουν να τις εκμεταλλεύονται οι ανταγωνιστές, όπως για παράδειγμα οι τουρκικές και οι κινεζικές εταιρείες των οποίων οι δραστηριότητες και επενδύσεις σ’ αυτή τη νέα περιοχή έχουν κορυφωθεί από το 2023 και μετά. Δηλαδή, ενώ στα χαρτιά του κοινού κειμένου της στρατηγικής συνεργασίας Ε.Ε. - Αιγύπτου σημειώνεται μια προνομιακή αντιμετώπιση των ευρωπαϊκών επενδύσεων, τελικά ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Αιγύπτου και αντίστροφα της Ελλάδας και της Ε.Ε. προς την Αίγυπτο θα κριθεί στις πράξεις και στα οικονομικά μεγέθη. Με άλλα λόγια το ερώτημα είναι αν υπάρχει η αντίστοιχη φιλοδοξία για εμπορική επέκταση στη Βόρεια Αφρική, όπως υπήρχε κάποτε σε αυτήν την περιοχή όπου οι ελληνικές κοινότητες ευημερούσαν.
Σε αρκετούς αιγυπτιακούς κύκλους το ελληνικό παρελθόν είναι ενσωματωμένο στην εθνική πολιτισμική ταυτότητα των Αιγυπτίων. Σε αυτή τη βάση η προσέγγιση σχέσεων μπορεί και πρέπει να γίνεται πιο άμεσα με κατευθείαν επαφές και σε μεγαλύτερο εύρος δραστηριοτήτων που να διευκολύνει τη συμμετοχή των ίδιων των πολιτών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, γιατί καλά τα ενεργειακά αλλά σε τέτοια μεγάλα επίπεδα είναι κυρίως οι πολύ μεγάλες εταιρείες που ωφελούνται. Οι πραγματικές σχέσεις βασίζονται σε ιδιώτες και πολίτες που έχουν κάτι να πούνε και νιώθουν την ανάγκη για μια τέτοια επικοινωνία.
Με κρατική αρωγή ή και χωρίς αυτή, μέσω επιχειρηματικών, πολιτιστικών και εκπαιδευτικών συνδέσμων, ο διάλογος και η επικοινωνία μπορεί να διευκολυνθούν άμεσα και ανοιχτά σε επίπεδο λαών πρωτίστως και όχι μόνο για τις μεγάλες εταιρείες. Η πραγματική σύσφιγξη σχέσεων και η επιρροή της Ελλάδας στην Αίγυπτο είναι προφανώς πολυδιάστατη. Ως σταθερή βάση είναι αναγκαία σε όλα τα επίπεδα της κυβερνητικής, επιχειρηματικής και εκπαιδευτικής πρωτοβουλίας η δημιουργία αντίστοιχων θεσμικών οργάνων για συστηματική επικοινωνία με διαφάνεια (και ως προβολή), πρόγραμμα και μακροχρόνια σταθερότητα.
*Δρ, ακαδημαϊκός Νομικής, Senior Lecturer in Law
**Δρ, ακαδημαϊκός Οικονομικών, Lecturer of Finance
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας