Ησίοδος, Θεογονία στ. 916 Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο

912 Ο Δίας κοιμήθηκε ερωτικά στην κλίνη της Δήμητρας που τρέφει πολλούς με τα δημητριακά της. Έτσι γεννήθηκε η

Περσεφόνη η λευκοχέρα που την άρπαξε ο Άδης από τη μητέρα της με την ανοχή του σοφού Δία.

Ησίοδος, Θεογονία. 912 – 929. Κατόπιν ερωτεύθηκε ο Ζευς την Μνημοσύνη την καλλίκομη από την οποία γεννήθηκαν οι χρυσοστεφανωμένες εννέα Μούσες που ζουν με θεϊκές μουσικές και τέρπονται τραγουδώντας ωραία τραγούδια.

Με την Λητώ ο Δίας απέκτησε δύο δίδυμους θεούς: Τον Απόλλωνα και την Αρτέμιδα την τοξοβόλο. Τα δύο αυτά τέκνα της Λητούς και του Διός ήταν  τα πλέον αγαπητά από τους απογόνους του Ουρανού.

920 Στο τέλος ο βασιλιάς θεών και ανθρώπων, ο αιγιδοφόρος Ζευς, έσμιξε ερωτικά με την θαλερή και ακμαιότατη Ήρα η οποία γέννησε την Ήβη, τον Άρη και την Ειλείθυιαν. Αυτός δε από το κεφάλι του έφερε στον κόσμο την Γλαυκώπιδα Αθηνά  την θεά την τρομερή τη δεινή, αυτήν που ξεσηκώνει τον θόρυβο της μάχης , αυτήν που άγει, οδηγεί και εμψυχώνει τον στρατό, την ακαταπόνητη Δέσποινα που της αρέσουν οι πολεμικές ιαχές και οι βρυχηθμοί των πολεμικών συγκρούσεων. Η Ήρα χωρίς να ενωθεί ερωτικά με τον Δία, γιατί οργίστηκε μαζί του, γέννησε μόνη της τον θεό Ήφαιστο που υπήρξε ο πρώτος στις τέχνες απ` όλους τους απογόνους του Ουρανού.

Ησίοδος, Θεογονία. Κείμενο. Ελεύθερη απόδοση σε πεζό λόγο ώστε να  ομοιάζει με την καθημερινή ομιλία, χωρίς φανερό ποιητικό μέτρο αλλά με ρυθμό παράλληλο του αρχαίου κειμένου.

Επίθετα και χαρακτηρισμοί θεοτήτων και άλλων θεϊκών δυνάμεων και όντων.

Στίχος 912:  Δήμητρος πολυφόρβης. Η Δήμητρα που τρέφει πολλούς, ως θεά της Γης και των δημητριακών που έχουν το όνομα της.

πολύφορβος,-η, <φορβή. Αυτός που τρέφει πολλούς, άφθονος, γόνιμος.

φορβή, ἡ  <φέρβω, Τροφή αλλά και σανός, ζωοτροφή, βοσκή.

913 Περσεφόνην λευκώλενον. Η λευκοχέρα Περσεφόνη.

915 Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,  Ο Ζευς έπειτα ερωτεύθηκε την καλλίκομη Μνημοσύνη (με τα πλούσια και υπέροχα μαλλιά.).

καλλί-κομος, ἡ <κόμη. Αυτός, αυτή που έχει όμορφα μαλλιά, λέγεται κυρίως για τις γυναίκες.
916 Μοῦσαι χρυσάμπυκες. Μούσες χρυσοστεφανωμένες.

ἄμπυξ, -ῠκος, ὁ ή ἡ <ἀμπί. Γυναικεία κορδέλα (ταινία) για τα μαλλιά, στεφάνι.

χρῡσ-άμπυξ, -ῠκος, ἡ, Αυτός που έχει άμπυκα, προμετωπίδα κορώνα από χρυσό. Αναφέρεται για θεότητες και άλογα.

λευκ-ώλενος, -ον <ὠλένη. Αυτός που έχει λευκούς βραχίονες.

918 Ἄρτεμιν ἰοχέαιραν. Η τοξοβόλος Άρτεμις.

ἰο-χέαιρα ἡ, Αυτή που ρίχνει βέλη, τοξοβόλος. Η θεά Άρτεμις.

920 αἰγιόχοιο Διὸς. Ο Δίας που φέρει την αιγίδα.

921 Ἥρην θαλερὴν. Την θαλερή, ακμαιότατη Ήρα.

θᾰλερός, -ά, -όν, <θάλλω, Ανθηρός, ακμαίος, ζωηρός, λέγεται κυρίως για τους νέους.

925 δεινὴν ἐγρεκύδοιμον ἀγέστρατον ἀτρυτώνην,

πότνιαν, ᾗ κέλαδοί τε ἅδον πόλεμοί τε μάχαι τε. Ο Ησίοδος αναφέρεται στη θεά Αθηνά με πολλά κοσμητικά επίθετα:

-Δεινός, -ή, -όν. <δέος. Τρομερός, φοβερός, φρικτός, σκληρός, άγριος.

-ἐγρε-κύδοιμος, -ον, αυτός που εγείρει, που ξυπνάει τον κρότο του πολέμου.

- κῠδοιμός, ὁ, θόρυβος, ταραχή της μάχης, σύγχυση, οχλοβοή.

- ἀγέ-στρατος, ὁ, ἡ, αυτός που οδηγεί το στράτευμα.

- Ἀ-τρῠτώνη, ἡ, η Ακαταπόνητη, όνομα της θεάς Αθηνάς Παλλάδας.

- πότνιᾰ, ἡ. Από την ίδια ρίζα όπως πόσ-ις, δεσ-πότ-ης, ποιητικός τίτλος τιμής. Χρησιμοποιείται κυρίως σε προσφωνήσεις θεών ή θνητών γυναικών: Δέσποινα, κυρία, βασίλισσα.

Σημειώσεις

Στ. 921,  λοῖσθος, λοῖπος, έσχατος, ύστατος, τελευταίος, λοισθότατος, έσχατος όλων.

924. Ο ευλαβής Ησίοδος κάθε φορά που αναφέρεται στον Δία δείχνει την πίστη του επαναλαμβάνοντας: «Ο Ζευς βασιλιάς, άρχων θεών και ανθρώπων.».

920  και έπειτα: Στο τέλος ο βασιλιάς θεών και ανθρώπων, ο αιγιδοφόρος Ζευς, έσμιξε ερωτικά με την θαλερή και ακμαιότατη Ήρα η οποία γέννησε την Ήβη, τον Άρη και την Ειλείθυιαν. Αυτός δε από το κεφάλι του έφερε στον κόσμο την Γλαυκώπιδα Αθηνά  την θεά την τρομερή τη δεινή, αυτήν που ξεσηκώνει τον θόρυβο της μάχης , αυτήν που άγει, οδηγεί και εμψυχώνει τον στρατό, την ακαταπόνητη Δέσποινα που της αρέσουν οι πολεμικές ιαχές και οι βρυχηθμοί των πολεμικών συγκρούσεων. Η Ήρα χωρίς να ενωθεί ερωτικά με τον Δία, γιατί οργίστηκε μαζί του, γέννησε μόνη της τον θεό Ήφαιστο που υπήρξε ο πρώτος στις τέχνες απ` όλους τους απογόνους του Ουρανού. Η Ήρα θύμωσε με τον Δία γιατί έφερε στον κόσμο  ένα τέκνο ( την θεά Αθηνά) παρακάμπτοντας την ακόμα μια φορά. Ο Δίας έδειξε ότι αν χρειαστεί μπορεί να φέρει μόνος του τέκνο στον κόσμο. Η Ήρα, μέγιστη θεά, του ανταπέδωσε ( κατά τον Ησίοδο) με τον ίδιο τρόπο. Έφερε μόνη της στον κόσμο έναν θεό, τον Ήφαιστο.

925 – 926. Την ίδια ευλάβεια δείχνει και στην θεά Αθηνά την οποία υμνεί με πλήθος κοσμητικών επιθέτων: Δεινή, ἐγρε-κύδοιμον, ( Αυτήν που εγείρει, που ξυπνάει τον τρομερό θόρυβο του πολέμου), ἀγέ-στρατον, (Αυτήν που οδηγεί το στράτευμα, που άγει, οδηγεί, εμψυχώνει το στρατό), Ατρυτώνη, ( ακαταπόνητη), πότνια, ( Κυρία, βασίλλισσα).

-Σύμφωνα με την επικρατέστερη μυθολογική παράδοση το πρώτο θεϊκό ζευγάρι στον κόσμο ήταν η Γαία (γη) και ο αστερόεις Ουρανός. Η Γαία και ο Ουρανός γεννούν 6 Τιτάνες ( Ωκεανός, Κοίος, Κρίος, Υπερίων, Ιαπετός και Κρόνος), 6 Τιτανίδες ( Θεία, Τηθύς, Φοίβη, Μνημοσύνη, Θέμις, Ρέα). Ακόμα έφεραν στον κόσμο τους Εκατόγχειρες ( Βριάρεω, Γύγη, Κόττο), τους Κύκλωπες ( Βρόντη, Στερόπη, Άργη) και τους Γίγαντες.

-Ο Τάρταρος  ή Τάρταρα ήταν ο  μυθικός τόπος όπου  εγκλείονται  και βασανίζονται οι υβριστές  θεών και ανθρώπων. Βαθύ, σκοτεινό, υπόγειο βάραθρο. Στα Τάρταρα γκρέμισε ο Δίας τους Τιτάνες και τον πατέρα του, τον Τιτάνα Κρόνο, όταν τον ανάτρεψε.

-Ο Ησίοδος έχει πίσω του τουλάχιστον 10000 χρόνια μεγάλων κατακτήσεων του ανθρώπινου πνεύματος: Έχουν παρέλθει οι εποχές: Παλαιολιθική, Νεολιθική, Εποχή του Χαλκού, Εποχή του Σιδήρου. Στην εποχή του χαλκού ανήκουν οι πολιτισμοί: Κυκλαδικός, Μινωικός, Μυκηναϊκός. Ο Ησίοδος ζει στον 8ο αιώνα π.Χ. στην Άσκρη Βοιωτίας.

1*. Αρχιτέκτων. Ιστορικός Αρχιτεκτονικής. Ιστορικός Τέχνης.

2*. Στους αγαπημένους μου  Ιωάννα – Μαρίνα, Ειρήνη, Κωνσταντίνο, Μπάμπη, Νίκο.